Χωρίς νέο μοντέλο δημοπράτησης και υλοποίησης των έργων και αλλαγές στις πρακτικές των τεχνικών εταιρειών, όπως οι μεγάλες εκπτώσεις και η βροχή ενστάσεων σε κάθε διαγωνισμό, η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τις ευκαιρίες που φέρνει το Ταμείο Ανάκαμψης. Αυτό ήταν το συμπέρασμα από τις παρεμβάσεις των διοικήσεων των ισχυρότερων κατασκευαστικών ομίλων της χώρας, αλλά και του υπουργού Υποδομών και Μεταφορών Κ. Καραμανλή στο χθεσινό Athens Investment Forum.
Οι διοικήσεις τόνισαν πως πρόκειται για «πρωτοφανή πρόκληση για τα ελληνικά δεδομένα» που θα αντιμετωπιστεί μόνο με σωστή προετοιμασία και στρατηγικό σχεδιασμό. Ο κ. Καραμανλής εξήγησε πως στο επίκεντρο του κυβερνητικού σχεδιασμού για τις υποδομές βρίσκονται τα logistics και οι συνδυασμένες μεταφορές ώστε η Ελλάδα να εξελιχθεί σε πραγματικό εμπορευματικό κόμβο για την ευρύτερη περιοχή.
«Τα λιμάνια να γίνουν πύλες εισόδου με ανάπτυξη του σιδηροδρομικού δικτύου» είπε και πρόσθεσε πως «εκσυγχρονίζουμε το προβληματικό σύστημα ΟΣΕ / ΕΡΓΟΣΕ με τη βοήθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Στόχος η συμμετοχή σε ένα χερσαίο διάδρομο μεταφοράς προϊόντων προς την Κεντρική Ευρώπη. Σύνδεση λιμένων Καβάλας, Θεσσαλονίκης και Αλεξανδρούπολη και στη συνέχεια σύνδεση με Μαύρη Θάλασσα».
Ο υπουργός Υποδομών επανέλαβε πως το κυβερνητικό σχέδιο περιλαμβάνει έργα ύψους 13 δισ. ευρώ. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται ο Βόρειος Οδικός Αξονας Κρήτης (ΒΟΑΚ), που είναι σε εξέλιξη ο διαγωνισμός αλλά απουσιάζουν οι μελέτες, οι επεκτάσεις της Αττικής Οδού, το βόρειο τμήμα του Ε65, η υπερυψωμένη λεωφόρος της Θεσσαλονίκης, καθώς και σημαντικά σιδηροδρομικά έργα, έργα 550 εκατ. ευρώ για αντιπλημμυρικά σε συνεργασία με τους πέντε παραχωρησιούχους των οδικών αξόνων κ.ά.
Κατά τον κ. Καραμανλή «πρέπει επιτέλους να κάνουμε μια πολύ σοβαρή δουλειά για το θεσμικό πλαίσιο του 4412. Αυτή τη στιγμή αποφασίστηκε να γίνει ένα νομοθέτηση τόσο για την ανάθεση, όσο και την εκτέλεση δημοσίων συμβάσεων».
Οι ξένοι
Το ενδιαφέρον ξένων θεσμικών επενδυτών για τον κατασκευαστικό κλάδο έχει διπλή ανάγνωση. Από τη μία είναι ο αφελληνισμός του κλάδου των κατασκευών, αλλά από την άλλη πλευρά θα υπάρξει σημαντική προστιθέμενη αξία και ευρύτερα οφέλη. Για το θέμα μίλησε και ο διευθύνων σύμβουλος της ΑΚΤΩΡ Αλεξ. Εξάρχου ο οποίος είπε πως «το σκηνικό έχει αρχίσει να αλλάζει στην κατασκευαστική αγορά, καθώς ξένοι επενδυτές διαβλέπουν τις προοπτικές του κλάδου: υπάρχουν έννοιες όπως επιθετικές εξαγορές, proxy fights, κ.ά.» κάτι που «δίνει την ευκαιρία να αποκτήσουν οι ελληνικές τεχνικές εταιρείες ένα διεθνές προφίλ».
Ο κ. Εξάρχου περιέγραψε, όμως, με μελανά χρώματα την κατάσταση στην αγορά των κατασκευών. Τόνισε πως τα δημόσια έργα «είναι πολύ μικρά, πολύ φθηνά, και προχωρούν πάρα πολύ αργά». Ο συνολικός προϋπολογισμός δημοπρατούμενων έργων ήταν 3 δισ. το 2010 – 2013 ενώ την επόμενη τριετία 1,7 δισ. Στο φετινό οκτάμηνο κινείται στο 1,8 δισ. ευρώ το ύψος των δημοπρατήσεων.
Σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της ΑΚΤΩΡ «χρειαζόμαστε ώριμες μελέτες και να αλλάξει ο τρόπος σύνταξης των τευχών δημοπράτησης. Είναι δυνατόν να προχωρήσουν τα έργα με την μανία προσφυγών που κατατρέχει σήμερα τις ελληνικές κατασκευαστικές εταιρείες;». Αναρωτήθηκε τι ανάκαμψη μπορεί να έρθει με ρυθμούς διαγωνισμών όπως αυτός του μετρό που ανακοινώθηκε το 2014, δημοπρατήθηκε το 2017 και ακόμα και σήμερα δεν έχουν ανοίξει οι οικονομικές προσφορές. «Το ΣτΕ αποφασίζει ποιος και σε ποιο χρόνο θα ολοκληρώσει ένα έργο!». Αναφέρθηκε στον διαγωνισμό για τη διαχείριση του Κέντρου Επεξεργασίας Λυμάτων της Ψυττάλειας, που προωθεί η ΕΥΔΑΠ, και είπε πως «επί 15 μήνες περιμένουμε να κοινοποιηθεί το πρακτικό της επιτροπής διαγωνισμού».
Ο Γιώργος Περδικάρης, μέλος του διοικητικού συμβουλίου του ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ τόνισε πως «θα είμαστε ασυγχώρητοι απέναντι στην πατρίδα και τις επόμενες γενιές αν δεν πετύχουμε ούτε τώρα που έχουμε ευκαιρία να αλλάξουμε την πορεία της χώρας». Επανέλαβε πως χρειάζεται «συμφωνία ολικής επανεκκίνησης ανάμεσα στην πολιτεία, τον τεχνικό κόσμο, τους φορείς όπως το ΤΕΕ, κ.ά.».
Ο κ. Περδικάρης εξήγησε πως «κεφάλαια άνω των 60 δισ. θα εισρεύσουν στην ελληνική οικονομία μέσα στα επόμενα λίγα χρόνια τα οποία με τη συμμετοχή ιδιωτικών κεφαλαίων μπορούν να γίνουν πολύ περισσότερα». Πρόκειται για «πρωτόγνωρη ευκαιρία και μεγάλη πρόκληση. Αν πετύχουμε η χώρα θα αλλάξει πορεία».
«Ο χρόνος μέσα στον οποίο πρέπει να απορροφήσουμε τα κονδύλια είναι πολύ λίγος και η πρόκληση πρωτοφανής για τα ελληνικά δεδομένα. Η πρόκληση είναι μεγαλύτερη από την πρόκληση προ των Ολυμπιακών Αγώνων» τόνισε. Πρόσθεσε πως «πρέπει να αλλάξει ο συνήθης τρόπος λειτουργίας του κράτους. Και να ζητηθεί η βοήθεια από τον ιδιωτικό τομέα εκεί που το δημόσιο δεν μπορεί ή αργεί να ανταποκριθεί όπως στην ωρίμανση των έργων που πάσχουμε».
«Και εμείς σαν κατασκευαστές οφείλουμε να αλλάξουμε. Πρέπει να σταματήσουν οι τεράστιες εκπτώσεις και οι διαρκείς δικαστικές αντιπαραθέσεις. Πρέπει πολιτεία και κλάδος να απλοποιήσουμε τις διαδικασίες, να τις κάνουμε πιο διαφανείς και λιγότερο επίφοβες και ατέρμονες αντιπαραθέσεις» κατέληξε ο κ. Περδικάρης. Είπε, επίσης πως «πρέπει να δουλέψουμε σκληρά και να βάλουμε το χέρι στην τσέπη, επενδύοντας και εμείς κατά την αξιοποίηση των κριτηρίων. Στον όμιλο ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ υλοποιούμε έργα και επενδύσεις άνω των πέντε δισ. ευρώ που δημιουργούν πάνω από 20.000 θέσεις εργασίας».
Ο διευθύνων σύμβουλος του ομίλου ΑΒΑΞ Κ. Μιτζάλης θεωρεί πως «παρά τις μεγάλες προσπάθειες των εταιρειών οι αριθμοί δεν είναι ευοίωνοι και οι όποιες ελπίδες ανάκαμψης μετατίθενται από έτος σε έτος» και πως «η πανδημία επηρέασε τις ήδη αργές διαδικασίες των έργων που υλοποιούνται». Όπως είπε «είναι ανάγκη να απλοποιηθούν οι διαδικασίες, με σφιχτά χρονοδιαγράμματα, στενότερη συνεργασία και επάρκεια πόρων». Πρόσθεσε πως είναι «απαραίτητη μια πανστρατιά για όσο το δυνατόν πιο γρήγορη δημοπράτηση έργων ενόψει του Ταμείου Ανάκαμψης». Για το νέο θεσμικό πλαίσιο είπε πως απαιτούνται βελτιώσεις που θα βοηθήσουν και δεν θα περιπλέξουν τις διαδικασίες.
«Εκσυγχρονίστε τα εργαλεία σας, υλοποιήστε την αναμόρφωση του νόμου 4412 (σ.σ. για τις δημόσιες συμβάσεις) ώστε να δοθεί πραγματική ώθηση, προβείτε σε επιτάχυνση των χρονοδιαγραμμάτων υλοποίησης των έργων, ενισχύστε τον υγιή διάλογο με τον κλάδο» είπε ο διευθύνων σύμβουλος της Intrakat Πέτρος Σουρέτης. Ο ίδιος είπε πως υπάρχουν αυτή τη στιγμή πολλά ώριμα έργα που μπορούν να προχωρήσουν. «Μέτρησα τουλάχιστον δέκα μεγάλα έργα οδοποιίας που είναι ώριμα. Πέντε έργα σταθερής τροχιάς, είκοσι μονάδες επεξεργασίας αστικών αποβλήτων, μεγάλα λιμενικά έργα, μεγάλα φράγματα όπως το Φράγμα Χαβρία και φυσικά το Ελληνικό».
Για το σχεδιασμό της ΕΡΓΟΣΕ μίλησε ο κ. Χρήστος Βίνης, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας. Όπως είπε προωθούνται νέα σιδηροδρομικά έργα 600 εκατ. με μειοδοτικούς διαγωνισμούς και άλλα 3 δισ. με τη διαδικασία του ανταγωνιστικού διαλόγου. Για να βελτιωθεί η κατάσταση με την υλοποίησή του προωθείται διαγωνισμός για τεχνικό σύμβουλο της ΕΡΓΟΣΕ μέσα στον Οκτώβριο. Με μειοδοτικό διαγωνισμό προχωρούν έργα που αποτελούν κυρίως αναβάθμιση υφιστάμενου δικτύου ενώ με ανταγωνιστικό διάλογο προχωρούν τα έργα που διασυνδέουν το σιδηροδρομικό δίκτυο με λιμάνια. Τις επόμενες εκατό ημέρες δημοπρατούνται έργα όπως στα τμήματα Λάρισα - Βόλος, Θεσσαλονίκη - Ειδομένη και Ροδοδάφνη – Ρίο, ενώ υπογράφονται συμβάσεις όπως για την ηλεκτροκίνηση στο τμήμα Κιάτο – Ροδοδάφνη, την ολοκλήρωση των αντιπλημμυρικών έργων στο τμήμα Τιθορέα – Δομοκός, κ.α.
Μπορεί να προσπαθεί επί δεκατέσσερα χρόνια να ολοκληρώσει το μετρό Θεσσαλονίκης και σχεδόν δέκα την επέκταση της γραμμής 3 στο τμήμα Χαϊδάρι – Πειραιάς, αλλά η διοίκηση της Αττικό Μετρό παρουσίασε χθες και σχέδια για τις γραμμές 5, 6 και 7 του μετρό Αθήνας! Υπενθυμίζεται πως ο διαγωνισμός για τη γραμμή 4 ανακοινώθηκε το 2014, δημοπρατήθηκε το 2017 και μέχρι σήμερα δεν έχουν ανοίξει οι οικονομικές προσφορές.
Για το σχεδιασμό της ΕΥΔΑΠ μίλησε ο διευθύνων σύμβουλος Χάρης Σαχίνης που επανέλαβε πως προωθεί έργα ύψους ένα δισ. ευρώ εντός της επόμενης πενταετίας που αφορούν, μεταξύ άλλων, αντικατάσταση των δικτύων ύδρευσης (γύρω στα 1.000 χιλιόμετρα), παρεμβάσεις για τη μείωση του μη τιμολογημένου νερού, έξυπνους υδρομετρητές. κ.α. Στόχος της διοίκησης είναι να αλλάζουν περίπου 200.000 υδρομετρητές το χρόνο.