Αν η πανδημία δεν είχε χτυπήσει τον πλανήτη και κατ’ επέκταση την Ελλάδα, τώρα το οικονομικό επιτελείο θα προετοιμαζόταν για το άλμα του ΑΕΠ πάνω από τα 200 δισ. ευρώ. Αντ’ αυτού, πασχίζει να καλύψει το χαμένο έδαφος του 2020, για να επιστρέψουμε κάποια στιγμή, το 2022, στα επίπεδα του 2019, ενώ προβλέπει επαναφορά στην ανάπτυξη (σε ετήσια βάση) από το δεύτερο τρίμηνο του 2021.
Το πραγματικό ΑΕΠ αναμένεται να ανακτήσει το 2021 το 83,2% των απωλειών του 2020, με την απόσταση από το επίπεδο του 2019 στις 1,4 ποσοστιαίες μονάδες, εφόσον επιβεβαιωθεί η πρόβλεψη για δυναμική ανάκαμψη 7,5% το επόμενο έτος.
Οι προβλέψεις και οι διαπιστώσεις του προσχεδίου είναι αποκαλυπτικές των επιπτώσεων της πανδημίας στην ελληνική οικονομία. Σύμφωνα με αυτές, αν δεν είχε ενσκήψει η πανδημία φέτος, το ΑΕΠ θα έφτανε τα 197 δισ. ευρώ από 187 δισ. ευρώ το 2019. Αυτή ήταν η πρόβλεψη του προϋπολογισμού του τρέχοντος έτους πέρυσι τον Νοέμβριο, όταν ο εφιάλτης της Covid 19 αφορούσε ακόμα μόνο την Κίνα.
Αντί για τα 197 δισ. ευρώ, στο καλό σενάριο, όπου μπει φρένο στην ύφεση στο 8,2% φέτος, το ΑΕΠ θα προσγειωθεί στα 170,721 δισ. ευρώ και το 2021 θα καταλήξει στα 185,2 δισ. ευρώ στο βασικό σενάριο, όπου και 5,5 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης φτάσουν εγκαίρως στην Αθήνα και η επιστροφή στην κανονικότητα θα γίνει πράξη το δεύτερο τρίμηνο του 2021.
Οι προβλέψεις για ύφεση 8,2% φέτος βασίζονται στην παραδοχή ότι δεν θα επιβληθεί γενικό lockdown στην οικονομία, όπως έγινε την περασμένη άνοιξη και το τέταρτο τρίμηνο του έτους θα κυλήσει μέσες-άκρες με συνθήκες Σεπτεμβρίου στο μέτωπο της πανδημίας και των περιορισμών που επιβάλλονται. Για να γίνει το γύρισμα στο +7,5% το 2021, το δεύτερο τρίμηνο του επόμενου έτους η αντιμετώπιση της πανδημίας θα έχει οδηγήσει σε επάνοδο στην κανονικότητα. Στην αντίθετη περίπτωση, όπου οι περιορισμοί παραμείνουν και το δεύτερο τρίμηνο, απειλώντας και πάλι τον τουρισμό, η «κουτσή» ανάκαμψη με μεγέθυνση 4,5%-5% έρχεται στο προσκήνιο.
Φέτος, σύμφωνα με το προσχέδιο, η μεγαλύτερη αρνητική συμβολή στο ΑΕΠ στο σύνολο του έτους προέρχεται από την εγχώρια ζήτηση, η οποία εξηγεί το 60% της ύφεσης. Η πραγματική ιδιωτική κατανάλωση αναμένεται να μειωθεί κατά 6% έναντι του 2019, εν μέσω μείωσης της συνολικής απασχόλησης κατά 4,7% και της απασχόλησης των μισθωτών κατά 5,2%, που εκτιμάται ότι θα επιφέρει μείωση των αμοιβών εξαρτημένης εργασίας κατά 7%. Η μείωση αυτή οφείλεται, αφενός, στη μείωση του αριθμού των μισθωτών και αφετέρου, στην απώλεια του 1,9% του μέσου ονομαστικού μισθού το 2020. Ο πραγματικός μέσος μισθός εκτιμάται ότι θα μειωθεί λιγότερο, κατά 1,3% έναντι του 2019, εν μέσω μείωσης του Εν. ΔΤΚ κατά 0,6%. Η μέση παραγωγικότητα της εργασίας αναμένεται να υποχωρήσει κατά 3,7%.
Οι πραγματικές επενδύσεις αναμένεται να σημειώσουν περαιτέρω απώλειες στο δεύτερο εξάμηνο του έτους, φτάνοντας στο σύνολο του 2020 στο -10,9% έναντι του 2019, ως αντανάκλαση του χαμηλού επιπέδου δραστηριότητας στον κλάδο του τουρισμού και της αναζωπύρωσης της αβεβαιότητας διεθνώς όσον αφορά την επιδημιολογική εξέλιξη της κρίσης. Ωστόσο, οι επενδύσεις στον κλάδο των κατασκευών αναμένεται να παραμείνουν σε θετική πορεία στο σύνολο του έτους, στη βάση του ιδιαίτερα θετικού πρώτου εξαμήνου του 2020.
Οι εξαγωγές υπηρεσιών αναμένεται να υποστούν καθίζηση στο σύνολο του έτους (-45,4%), με κύρια την επίδραση της εισερχόμενης ταξιδιωτικής κίνησης και τις μικρότερες απώλειες των εισαγωγών υπηρεσιών να οδηγούν σε αρνητική συμβολή του ισοζυγίου υπηρεσιών στο ΑΕΠ κατά 5,5% του ΑΕΠ. Η μεγάλη αρνητική συμβολή υπεραντισταθμίζει την κατά 2,2% του ΑΕΠ θετική συμβολή των καθαρών εξαγωγών αγαθών, που οφείλεται στη συγκριτικά μεγαλύτερη πτώση του όγκου των εισαγωγών αγαθών (-12%) έναντι των εξαγωγών αγαθών (-6,8%).
Η προ της πανδημίας δυναμική μείωσης της ανεργίας αναμένεται να αναστραφεί προσωρινά στο σύνολο του 2020, με την αύξηση των ανέργων όμως να περιορίζεται σε 1,3 ποσοστιαίες μονάδες του εργατικού δυναμικού, εν μέσω μείωσης του τελευταίου κατά 3,1% έναντι του 2019, εξαιτίας της επιφυλακτικότητας στην προσφορά εργασίας σε περιόδους έξαρσης της πανδημίας.
Σταδιακή ανάκαμψη από τρίμηνο σε τρίμηνο αναμένεται για το πραγματικό ΑΕΠ από το τρίτο τρίμηνο του 2020, εντούτοις, η επαναφορά σε θετικούς τριμηνιαίους ρυθμούς ανάπτυξης σε ετήσια βάση αναμένεται το δεύτερο τρίμηνο του 2021. Σε ετήσια βάση, το τρίτο τρίμηνο του 2020 αναμένεται ύφεση κοντά στο 9% και περίπου 7% το τελευταίο τρίμηνο του έτους.