Αναπόφευκτη φαντάζει η προσφυγή χιλιάδων συνταξιούχων στη δικαιοσύνη για τη διεκδίκηση των αναδρομικών ποσών που αφορούν τις περικοπές σε δώρα και επιδόματα, αλλά και σε επικουρικές συντάξεις που επιβλήθηκαν το 2012 (και κρίθηκαν αντισυνταγματικές από το ΣτΕ το καλοκαίρι του 2015) καθώς ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης απέκλεισε το ενδεχόμενο νέας πιλοτικής δίκης στο ανώτατο ακυρωτικό Δικαστήριο.
Μιλώντας πρόσφατα στον ΣΚΑΪ ο υπουργός Εργασίας επανέλαβε ότι η πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ, σύμφωνα με την κυβέρνηση, αφορά μόνο τις κύριες συντάξεις και ξεκαθάρισε ότι τα αναδρομικά θα δοθούν εντός των επόμενων 30 ημερών, κατά το δεύτερο 10ήμερο του Οκτωβρίου. Θα καταβληθούν σε περίπου 1 εκατ. συνταξιούχους όχι μόνο του ιδιωτικού αλλά και του δημόσιου τομέα και θα αφορούν το επίμαχο 11μηνο Ιούλιος 2015 - Μάιος 2016.
Το θέμα απασχόλησε και την έκθεση της Κομισιόν, στην οποία μάλιστα διαπιστώνεται δημοσιονομικός κίνδυνος ύψους 2 δισ. ευρώ από την απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να προχωρήσει στην καταβολή των αναδρομικών μόνο για τις κύριες συντάξεις, αφήνοντας εκτός τα αναδρομικά που αντιστοιχούν στις περικοπές των επικουρικών συντάξεων αλλά και στις περικοπές των δώρων και επιδομάτων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στην έκθεση που δημοσιοποιήθηκε την Τετάρτη, εκτίμησε πως με το νόμο 4714/2020 που ψήφισε η κυβέρνηση το καλοκαίρι, προχώρησε στον αποκλεισμό των επικουρικών και των δώρων από τις αναδρομικές επιστροφές, κάτι που «συνεπάγεται δημοσιονομικούς κινδύνους» καθώς «δεν έχει γίνει σαφές εάν η υποχρέωση της κυβέρνησης για αναδρομική αποζημίωση περιορίζεται στις κύριες συντάξεις».
Και επισημαίνει πως ενώ το 0,8% του ΑΕΠ που αντιστοιχεί στο 1,4 δισ. ευρώ που θα επιστραφεί (1,3 δισ. καθαρά) ως μια εφάπαξ αποζημίωση δεν έχει αντίκτυπο στην τρέχουσα λειτουργία του ελληνικού συνταξιοδοτικού συστήματος ούτε στις μελλοντικές συνταξιοδοτικές δαπάνες, σε περίπτωση που η δαπάνη συμπεριλάβει τις επικουρικές και τα δώρα, θα αύξανε την επιβάρυνση κατά 2 δισ. ευρώ. Παράλληλα, η επιλογή της κυβέρνησης, σύμφωνα με την Ε.Ε., θα μπορούσε να οδηγήσει σε περαιτέρω δικαστικές αξιώσεις από συνταξιούχους.
Από το βήμα της βουλής ο κ. Βρούτσης είχε δηλώσει ότι την ερχόμενη εβδομάδα θα κατατεθεί προς ψήφιση και η σχετική διάταξη νόμου που αφορά τους πρώην δημόσιους υπαλλήλους, με τα ποσά που αντιστοιχούν στα αναδρομικά για το δημόσιο να έχουν εκτιμηθεί σε 496 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με πληροφορίες, η επίμαχη τροπολογία θα κινηθεί στη λογική της αντίστοιχης πρότασης που αφορά τον ιδιωτικό τομέα. Θα ορίζει δηλαδή την επιστροφή των αναδρομικών ποσών για τις περικοπές των κύριων συντάξεων που κρίθηκαν αντισυνταγματικές, για το επίμαχο 11μηνο Ιούλιος 2015 - Μάιος 2016. Επίσης, θα περιλαμβάνει και τη ρήτρα «απόσβεσης» όλων των πιθανών μελλοντικών διεκδικήσεων.
Η αντίστοιχη διάταξη για την πληρωμή 892 εκατ. ευρώ στους συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα έχει ψηφιστεί εδώ και εβδομάδες, και μένει να εκδοθεί η σχετική εγκύκλιος που θα καθορίζει σημαντικές λεπτομέρειες για τους δικαιούχους.
Πρόκειται για την εγκύκλιο που θα ρίχνει φως σε αρκετά θολά σημεία της νομοθετικής διάταξης, όπως είναι εάν θα φορολογηθούν τα ποσά, εάν θα είναι ή όχι έντοκη η καταβολή των αναδρομικών σε όσους συνταξιούχους έχουν προσφύγει στη δικαιοσύνη (εκτιμώνται σε συνολικά 400.000 άτομα), αλλά και τι θα γίνει με τα δικαιώματα των κληρονόμων ή των συνταξιούχων χηρείας, καθώς δεν είναι λίγοι οι δικαιούχοι που έχουν αποβιώσει.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών αλλά και τα πρώτα στοιχεία από την επεξεργασία των δεδομένων που έχει ήδη προχωρήσει το υπουργείο Εργασίας και ο e-ΕΦΚΑ, τα ποσά των επιστροφών του Οκτωβρίου από τις αντισυνταγματικές μειώσεις των κύριων συντάξεων υπολογίζεται πως θα κυμανθούν από 550 έως 7.200 ευρώ. Βάσει των υπολογισμών, το μεσοσταθμικό ποσό κυμαίνεται, σύμφωνα με ειδικούς της κοινωνικής ασφάλισης, σε 1.300 με 1.500 ευρώ.
Αναλυτικά, όσοι είχαν το 2012 άθροισμα συντάξεων μεταξύ 1.000 και 1.100 ευρώ αναμένεται να λάβουν κατά το δεύτερο 10ήμερο του Οκτωβρίου αναδρομικά συνολικού ύψους περίπου 550 ευρώ. Αντίστοιχα, όσοι είχαν άθροισμα 1.100 με 1.500 ευρώ αναμένεται να λάβουν περί τα 800 ευρώ, τα οποία θα αυξηθούν πέριξ των 2.600 ευρώ στις περιπτώσεις που το άθροισμα συντάξεων κυμαινόταν το 2012 μεταξύ 1.500 και 2.000. Περίπου 5.500 ευρώ αναδρομικά θα λάβουν σε 20 με 30 ημέρες όσοι είχαν υψηλές συντάξεις, μεταξύ 2.000 και 3.000 ευρώ. Τέλος, ποσά που αγγίζουν ή και ξεπερνούν τις 7.000 ευρώ θα λάβουν συνταξιούχοι (που εισπράττουν δύο ή περισσότερες κύριες συντάξεις, υψηλοσυνταξιούχοι του ΙΚΑ, των ΔΕΚΟ-Τραπεζών αλλά και του δημοσίου) που το 2012 είχαν άθροισμα συντάξεων άνω των 3.000 ευρώ.
Όσο για τη φορολόγηση ή όχι, σύμφωνα με πληροφορίες, αν και οι περισσότερες προτάσεις αφορούν την παρακράτηση για φέτος μόνο της εισφοράς υπέρ ΕΟΠΥΥ 6%, δεν έχει ληφθεί η οριστική απόφαση από το υπουργείο Οικονομικών. Προσοχή, βέβαια. Στην πρόταση, η φορολόγηση των αναδρομικών θα γίνει τον επόμενο χρόνο είτε σε δύο φάσεις, με βάση τα ποσά του αντιστοιχούν στο 2015 και 2016.
Η εγκύκλιος από το υπουργείο Εργασίας αναμένεται να φωτίσει και ορισμένα θολά σημεία της νομοθετικής διάταξης, εκτός βέβαια από το προφανές, ότι τα χρήματα που θα επιστραφούν, δεν αφορούν τις παράνομες περικοπές των επικουρικών συντάξεων και των δώρων.
Θα διευκρινιστεί για παράδειγμα το εάν τα ποσά που θα επιστραφούν θα δοθούν με τόκο 6% για όσους έχουν προσφύγει στη δικαιοσύνη. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι καθώς ο νόμος δεν ορίζει κάτι τέτοιο, η εγκύκλιος επίσης δεν θα προβλέπει την έντοκη επιστροφή των χρημάτων.
Παράλληλα, θα ξεκαθαριστεί πώς θα γίνουν οι πληρωμές στους συνταξιούχους λόγω θανάτου. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι δικαιούνται αναδρομικά για το επίμαχο διάστημα των 11 μηνών εφόσον: α) στο διάστημα αυτό ο θανών είχε κύρια σύνταξη στην οποία επιβλήθηκαν όλες ή μία εκ των περικοπών που κρίθηκαν αντισυνταγματικές και β) στο 11μηνο καταβαλλόταν ήδη σύνταξη θανάτου σε σύζυγο ή/και τέκνα, οπότε τα αναδρομικά που παίρνουν σήμερα είναι αυτά που αναλογούν στις περικοπές που είχαν γίνει στις συντάξεις χηρείας κατά το επίμαχο 11μηνο.
Τέλος, θα αποσαφηνιστεί τι θα ισχύσει για τις περιπτώσεις που η σύνταξη δεν έχει μεταβιβαστεί σε σύζυγο ή τέκνα του θανόντος.