Ένα νέο πέπλο προστασίας της πρώτης κατοικίας, για όσους δανειολήπτες πληρούν τα κριτήρια του οικονομικά ευάλωτου, απλώνουν οι τράπεζες, διευκολύνοντας την κυβέρνηση να φθάσει, χωρίς διενέργεια πλειστηριασμών και επομένως πλήγματα στο κοινωνικό της προφίλ, ως τη λειτουργία του φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων.
Η Ελληνική Ένωση Τραπεζών (ΕΕΤ) ανακοίνωσε, χθες, ότι τα μέλη της θα εξετάζουν αιτήματα αναστολής πλειστηριασμών, οι οποίοι αφορούν σε πρώτη κατοικία, ως το τέλος του έτους, για όσους δανειολήπτες ανήκουν στην κατηγορία των ευάλωτων οικονομικά και πληρούν τα σχετικά κριτήρια της σχετικής υπουργικής απόφασης (10747/256/2019).
Προϋπόθεση για την αναστολή του πλειστηριασμού αποτελεί η υποβολή του σχετικού αιτήματος από τον ευάλωτο οικονομικά δανειολήπτη στην τράπεζα, με ταυτόχρονη δήλωση άρσης του τραπεζικού του απορρήτου, ώστε να διαπιστωθεί ότι ανήκει στην κατηγορία του ευάλωτου. Στις περιπτώσεις που δεν πληρούνται τα κριτήρια υπαγωγής του δανειολήπτη στους οικονομικά ευάλωτους, οι διαδικασίες πλειστηριασμού θα συνεχισθούν κανονικά, αναφέρει η ΕΕΤ.
Η απόφαση των τραπεζών «ανακουφίζει» την κυβέρνηση, η οποία δεν ήθελε να αναλάβει η ίδια την πρωτοβουλία να «παγώσει» τα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης και τους πλειστηριασμούς, ως την 1 Ιανουαρίου του 2021, όταν και προβλέπεται να τεθούν σε ισχύ οι διατάξεις του υπό διαβούλευση νέου πτωχευτικού.
Ήρθε, δε, σε βολικό timing για την κυβέρνηση. Λίγο πριν την εισαγωγή του σχεδίου νόμου προς συζήτηση στη Βουλή και πριν την ομιλία του πρωθυπουργού στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης.
Παράλληλα, αιωρείται η… υπόσχεση παράτασης της προστασίας, αν χρειασθεί. Το ενδεχόμενο είναι εξαιρετικά πιθανό, καθώς ο υπό διαβούλευση πτωχευτικός συνδέει την προστασία από πλειστηριασμό με την έναρξη λειτουργίας του προβλεπόμενου φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων.
Με βάση τις υφιστάμενες διατάξεις, ο δανειολήπτης, που πληροί τα κριτήρια του οικονομικά ευάλωτου, μπορεί να υποβάλει από την 1 Ιανουαρίου 2021 αίτηση πτώχευσης. Για να προστατεύσει, όμως, την -πρώτη- κατοικία του από διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης, θα πρέπει να ζητήσει τη μεταβίβασή της στον Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων.
Θεωρητικά, ο νέος φορέας θα είναι έτοιμος να λειτουργήσει την 1 Ιανουαρίου του 2021. Με δεδομένο, όμως, ότι πρέπει να «τρέξει» διαγωνιστική διαδικασία για την ανάδειξη του επενδυτή, που θα αναλάβει το προνόμιο να αγοράζει και να μισθώνει τις πρώτες κατοικίες των οικονομικά ευάλωτων, και εν συνεχεία να στελεχωθεί ο φορέας, είναι πιθανό να μην λειτουργεί στις αρχές του επόμενου έτους.
H αιτιολογική έκθεση αναφέρει ρητά ότι η οποιαδήποτε καθυστέρηση ή πρόβλημα στη λειτουργία του φορέα δεν επηρεάζει με οποιονδήποτε τρόπο την ατομική ή συλλογική εκτέλεση. Αυτό σημαίνει ότι μέχρι να ξεκινήσει η λειτουργία του Φορέα, πολλές λεπτομέρειες για τη λειτουργία του οποίου ορίζεται ότι θα προβλεφθούν με απόφαση του υπουργού Οικονομικών, οι τράπεζες θα μπορούσαν να προχωρούν σε μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης. Δυνατότητα που απεμπόλησαν, εθελοντικά, χθες. Δεν αποκλείεται, δε, να παρατείνουν την αναστολή πλειστηριασμών, μέχρι τη λειτουργία του φορέα, προκειμένου να καλύψουν τα κενά εφαρμογής, που θα προκύψουν από την έναρξη ισχύος των διατάξεων του νέου πτωχευτικού και τις αργές διαδικασίες, που χαρακτηρίζουν το Ελληνικό Δημόσιο.
Τα κριτήρια για τους οικονομικά ευάλωτους
Για να χαρακτηρισθεί ένας οφειλέτης ως οικονομικά ευάλωτος, θα πρέπει να πληροί συγκεκριμένα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια. Ειδικότερα το συνολικό ετήσιο εισόδημά του δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 7.000 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξημένο κατά 3.500 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος του νοικοκυριού.
Στη μονογονεϊκή οικογένεια, για το πρώτο ανήλικο τέκνο ορίζεται προσαύξηση 7.000 ευρώ. Στα νοικοκυριά με απροστάτευτα τέκνα ορίζεται προσαύξηση 7000 ευρώ για κάθε παιδί. Το συνολικό εισόδημα δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 21.000 ευρώ ετησίως, ανεξαρτήτως της σύνθεσης του νοικοκυριού.
Η συνολική φορολογητέα αξία της ακίνητης περιουσίας δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 120.000 ευρώ για τα μονοπρόσωπα νοικοκυριά, προσαυξημένη κατά 15.000 ευρώ για κάθε πρόσθετο μέλος και ως των 180.000 ευρώ.
Το συνολικό ύψος των καταθέσεων του νοικοκυριού ή/και η τρέχουσα αξία μετοχών, ομολόγων κ.α. να μην υπερβαίνει τις 7.000 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενα κατά 3.500 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος. Στη μονογονεϊκή οικογένεια για το πρώτο ανήλικο μέλος ορίζεται προσαύξηση 7.000 ευρώ. Στα νοικοκυριά με απροστάτευτα τέκνα ορίζεται προσαύξηση 7.000 ευρώ για κάθε ένα από αυτά.
Ο οφειλέτης και τα υπόλοιπα μέλη του νοικοκυριού θα πρέπει να διαμένουν νόμιμα στην ελληνική επικράτεια κατά τα τελευταία 5 έτη, όπως αυτό προκύπτει από την υποβολή δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος.