Οριστικό τέλος στην προστασία της πρώτης κατοικίας επιφέρει το νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών για το νέο πτωχευτικό πλαίσιο. Από ενάρξεως εφαρμογής του, η κύρια κατοικία του οφειλέτη συμπεριλαμβάνεται στην πτωχευτική περιουσία και μπορεί να εκποιηθεί από τον πιστωτή στο πλαίσιο της πτωχευτικής διαδικασίας. Με τη ρύθμιση αυτή, αυτομάτως κινδυνεύουν να χάσουν την πρώτη κατοικία τους πολλές χιλιάδες πολιτών.
Η «πρόνοια» που υπάρχει για την πρώτη κατοικία αφορά μόνο τους οικονομικά ευάλωτους, που με βάση το ισχύον πλαίσιο έχουν ατομικό εισόδημα 9.600 ευρώ συν 3.500 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος. Ωστόσο το ποιος είναι οικονομικά ευάλωτος θα επαναπροσδιοριστεί με υπουργική απόφαση.
Σε κάθε περίπτωση, αυτή η κατηγορία πολιτών θα μπορεί να λάβει επίδομα στέγασης, το ύψος του οποίου θα προκύψει από υπουργική απόφαση. Με βάση το ισχύον πλαίσιο, το ύψος του επιδόματος ενοικίου ανέρχεται μηνιαίως σε 70 ευρώ ανά διαμένον άτομο.
Βάσει του νόμου, οι οικονομικά ευάλωτοι θα έχουν τη δυνατότητα να ζητήσουν τη μεταβίβαση της πρώτης κατοικίας τους στον Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης που θα συσταθεί και να διαμένουν σε αυτή με την καταβολή ενοικίου για 12 έτη και στη συνέχεια την εξαγορά της με τίμημα που επίσης θα καθοριστεί με υπουργική απόφαση.
Το δε μίσθωμα θα ορίζεται με βάση απόδοση που αντιστοιχεί προς το μέσο επιτόκιο στεγαστικού δανείου με κυμαινόμενο επιτόκιο που ίσχυε, σύμφωνα με το στατιστικό δελτίο της Τράπεζας της Ελλάδος κατά τον τελευταίο μήνα για τον οποίο υφίσταται μέτρηση, αναπροσαρμοζόμενο με επιτόκιο αναφοράς αυτό των Πράξεων Κύριας Αναχρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Το ενοίκιο θα αναπροσαρμόζεται για κάθε έτος.
Το ποσό της επιδότησης ενοικίου που αναλογεί σε κάθε ευάλωτο νοικοκυριό θα καταβάλλεται απευθείας από το δημόσιο στον Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης.
Σημειώνεται ότι οποτεδήποτε κατά τη διάρκεια της μίσθωσης και κατά τη λήξη της, ο οφειλέτης θα δικαιούται σε μεταβίβαση σε αυτόν του ιδιοκτησιακού δικαιώματος που απόκτησε ο Φορέας Απόκτησης και Επαναμίσθωσης ενώ το δικαίωμα του οφειλέτη από τη μίσθωση καθώς και το δικαίωμα επαναγοράς δεν μεταβιβάζονται, εκτός από την περίπτωση καθολικής διαδοχής του.
Στη συνέχεια, εφόσον ο οφειλέτης καταβάλει το σύνολο των μισθωμάτων για τη διάρκεια της μίσθωσης, τότε θα δικαιούται τη μεταβίβαση της κυριότητας της κύριας κατοικίας στον ίδιο ή στους νόμιμους διαδόχους του, έναντι τιμήματος επαναγοράς που, όπως προαναφέρθηκε, θα καθορισθεί σύμφωνα υπουργική απόφαση.
Το λιγότερο ενοίκια 12 ετών
Σε περίπτωση που το δικαίωμα αυτό ασκηθεί πριν από τη συμβατική λήξη της μίσθωσης, τότε επιπλέον του ανωτέρω τιμήματος επαναγοράς ο οφειλέτης θα οφείλει να καταβάλει στον Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης την τρέχουσα αξία των μισθωμάτων που οφείλονται μέχρι τη λήξη της μισθωτικής περιόδου. Δηλαδή μέχρι το τέλος της 12ετίας.
Πότε καταγγέλλεται η μίσθωση
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, η μίσθωση καταγγέλλεται εφόσον ο μισθωτής είναι υπερήμερος ως προς την καταβολή τριών μισθωμάτων και η υπερημερία δεν θεραπευθεί ως προς το σύνολό της εντός μηνός από τη σχετική όχληση του μισθωτή. Η καταγγελία επέρχεται αυτοδικαίως με την άκαρπη παρέλευση της παραπάνω προθεσμίας ενός μηνός. Η μίσθωση καταγγέλλεται επίσης σε περίπτωση που κριθεί από το αρμόδιο πτωχευτικό δικαστήριο ότι ο οφειλέτης δεν απαλλάσσεται από τις οφειλές του.
Επιδότηση δανείων
Στο πλαίσιο του ίδιου νομοσχεδίου, προβλέπεται και η επιδότηση στεγαστικών δανείων ευάλωτων δανειοληπτών, οι οποίοι έχουν προβεί σε αναδιάρθρωση οφειλών με τους πιστωτές τους. Ευάλωτοι οικονομικά δανειολήπτες χαρακτηρίζονται όσοι έχουν τα εισοδήματα που προαναφέρονται.