Οι πιέσεις στην κυβέρνηση από τους θεσμούς και τις αγορές ξεκίνησαν αμέσως μετά την απόφαση του ΣτΕ για την καταβολή των αναδρομικών στους συνταξιούχους.
Το στενό πρέσινγκ εκφράστηκε με διάφορους τρόπους: με σχόλια στις επίσημες εκθέσεις διεθνών οίκων, όπως της Fitch, με ραπόρτα της Κομισιόν, με διαρροές από τους λεγόμενους «σκληρούς» της Ευρώπης και κύκλους των θεσμών από τις Βρυξέλλες, που αναμασάνε τον "κίνδυνο δημοσιονομικού εκτροχιασμού", από το "πισωγύρισμα της Ελλάδας" σε γνωστά μονοπάτια "παροχών - επιδομάτων".
Η πίεση αυτή έχει οδηγήσει το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης σε εκπτώσεις... αφήνοντας ανοιχτούς λογαριασμούς και ένα νέο κύκλο δικαστικών διεκδικήσεων μετά την τροπολογία που ψηφίστηκε από τη Βουλή και αφορά την επιστροφή αναδρομικά ποσού 900 εκατ. ευρώ σε όσους συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα είδαν το 2012 τις κύριες συντάξεις τους να μειώνονται. Η κυβέρνηση ερμηνεύοντας την απόφαση, κατέληξε να καταθέσει τη τροπολογία, που δεν απαντά στο σύνολο των διεκδικήσεων.
Το γαϊτανάκι των πιέσεων για περικοπές στην επιστροφή συντάξεων αναδρομικά ήταν ασφυκτικό. Η τελευταία έκθεση της Fitch προειδοποιεί σχετικά με την αξιολόγηση του ελληνικού αξιόχρεου.
H πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας υπέρ των συνταξιούχων που προσέφυγαν κατά των περικοπών μετά το 2012 θα επηρεάσει τα μελλοντικά δημόσια οικονομικά, με τον διεθνή οίκο πιστοληπτικής αξιολόγησης να εκτιμά επίπτωση 0,5% στο έλλειμμα τόσο για το 2021 όσο και για το 2022.
Ο οίκος που αναμένει η ελληνική οικονομία να καταγράψει ύφεση 7,9% το 2020, σημειώνει: Ο συνδυασμός των μέτρων για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας και η μειωμένη οικονομική δραστηριότητα θα οδηγήσουν το ισοζύγιο γενικής κυβέρνησης από πλεόνασμα 1,9% του ΑΕΠ το 2019, σε έλλειμμα 7,8% φέτος. Το δημόσιο χρέος της Ελλάδας είναι και θα παραμείνει πολύ υψηλό για παρατεταμένη περίοδο.
Παράλληλα, η τελευταία έκθεση της Κομισιόν υπογραμμίζει ότι οι δημοσιονομικές προοπτικές υπόκεινται σε σημαντικά ρίσκα, περιλαμβανομένης της αναμενόμενης απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας για τα αναδρομικά στους συνταξιούχους. Υπάρχει σημαντική αβεβαιότητα ως προς το τελικό κόστος των έκτακτων δημοσιονομικών μέτρων που υιοθετούν οι αρχές.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των Βρυξελλών, η χώρα θα αντιμετωπίσει ύφεση 9,7%, που είναι το υψηλότερο ποσοστό μεταξύ των κρατών-μελών. Το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης προβλέπεται να φτάσει το 6,25% του ΑΕΠ το 2020. Το δημόσιο χρέος αναμένεται να αυξηθεί στο περίπου 196% του ΑΕΠ το 2020.
Στις Βρυξέλλες
Η συζήτηση αυτή έγινε σε συναντήσεις του πρωθυπουργού στις Βρυξέλλες, αναφέρουν πληροφορίες, στο περιθώριο της μαραθώνιας Συνόδου Κορυφής της ΕΕ για το Ταμείο Ανάκαμψης.
Κινήσεις και δηλώσεις που θυμίζουν τα χρόνια των μνημονίων και των παρεμβάσεων της τότε τρόικας στην οικονομική και πολιτική κατάσταση της Ελλάδας, πραγματοποιεί σχεδόν καθημερινά ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μ. Ρούτε. Ο κ. Ρούτε πρωτοστάτησε στην ιδέα ότι η ΕΕ θα πρέπει να έχει εποπτικό ή και, σε κάποιες περιπτώσεις, παρεμβατικό ρόλο στο πολυετές μεταρρυθμιστικό πλαίσιο που θα πρέπει να ακολουθήσει η κάθε χώρα-μέλος, για να εισπράξει επιχορηγήσεις από το νέο Ταμείο Ανάκαμψης. «Έχουμε ακούσει πολλές υποσχέσεις για οικονομικές μεταρρυθμίσεις στο παρελθόν, το ερώτημα είναι τώρα πώς μπορούμε να τις οριστικοποιήσουμε», δήλωσε σε δημοσιογράφους ο Ρούτε.
Ο Μαρκ Ρούτε είναι ο τρίτος μακροβιότερος ηγέτης στην ΕΕ, ο οποίος έχει ζήσει όλα τα μνημόνια της Ελλάδας, της Ιρλανδίας, της Πορτογαλίας και της Κύπρου, κρατώντας πάντοτε σκληρή στάση. Με πρόφαση τους φορολογούμενους πολίτες, απαίτησε εγγυήσεις για τις δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις στις διαπραγματεύσεις για το ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης από τον κορωνοϊό. Ζήτησε, επιπλέον, να υπάρχει ευθεία παρέμβαση της ΕΕ, σε περίπτωση που κάποιες χώρες ξεφύγουν από τους στόχους ή μείνουν πίσω στις μεταρρυθμίσεις που έχουν υποσχεθεί. Να μην είναι, δηλαδή, μόνο στην αρμοδιότητα της Κομισιόν να παρέμβει.
Η πιέσεις ήταν κάτι παραπάνω από ασφυκτικές στην Ελλάδα, να αποδείξει ότι δεν είναι το λεγόμενο "μαύρο πρόβατο της σπατάλης". Με επιπλέον δεδομένο την κρίση στο Αιγαίο και στη Μέση Ανατολή, που αναζωπυρώνει την αντιπαράθεση με την Τουρκία και φέρνει ξανά στο προσκήνιο ένα κεντρικό πολιτικό δίλημμα: "βούτυρο ή κανόνια", ή αλλιώς "χρήματα για κοινωνικές ανάγκες ή για στρατιωτικούς εξοπλισμούς", ήτοι στη συγκεκριμένη περίπτωση "συντάξεις ή φρεγάτες". Επιλογές που κάθε φορά διχάζουν -ιστορικά- τους πολιτικούς σχηματισμούς, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά συνολικά στη διεθνή σκακιέρα.
Αντιδράσεις
Υπό αυτή την πολύπλοκη μέγγενη εντείνονται οι αντιδράσεις.
Την απόλυτη διαφωνία του εκφράζει το Ενιαίο Δίκτυο Συνταξιούχων (ΕΝΔΙΣΥ) στην πρωτοβουλία της κυβέρνησης να δώσει «ψίχουλα» ως αναδρομικά στους συνταξιούχους, όπως αναφέρει σε σχετική ανακοίνωση.
«Οταν οι μνημονιακές περικοπές υπερβαίνουν τα 80 δισ. ευρώ, είναι τουλάχιστον ντροπή να "διαφημίζει" η κυβέρνηση ως… επιτυχία την καταβολή 900 εκατ. ευρώ μεικτά (648 εκατ. ευρώ καθαρά, αν αφαιρεθεί η παρακράτηση φόρου και η εισφορά υγείας), από τα αναδρομικά που οφείλει. Ακόμα χειρότερα, όταν η απόφαση του ΣτΕ δικαιώνει τους συνταξιούχους για ένα ποσό της τάξης των 3,9 δισ. ευρώ!», επισημαίνει.
«Ο ίδιος ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, με την εξαγγελία του από το βήμα της Βουλής, παραπλανά τους συνταξιούχους, σημειώνεται στην ίδια ανακοίνωση, αναφέροντας ότι αποδίδονται αναδρομικά σε όλους, δηλαδή σε 2,5 εκατ. δικαιούχους. Στην ουσία όμως, με την εξαίρεση των δώρων και των επικουρικών, τα 2/3 εξ αυτών, δηλαδή περίπου 1,5 εκατ. συνταξιούχοι, δεν θα πάρουν ούτε ένα ευρώ!», προσθέτει.
«Η τροπολογία που κατατέθηκε στη Βουλή αποτελεί πρόκληση στη νοημοσύνη όλων των συνταξιούχων, αφού ουσιαστικά δηλώνει ότι το σύνολό τους θα παραιτηθεί από κάθε άλλη διεκδίκηση. Άρα, τους δηλώνει ότι, "αυτά τα λεφτά έχουμε, αυτά σας δίνουμε και άμα σας αρέσει"…», υπογραμμίζει η ανακοίνωση του ΕΝΔΙΣΥ.
Νομικός εκπρόσωπος συνταξιούχων: Μην δεχτείτε τα χρήματα
Έκκληση στους συνταξιούχους να μην δεχθούν τα χρήματα των αναδρομικών υστέρα από τη σχετική τροπολογία της κυβέρνησης, έκανε ο νομικός τους εκπρόσωπος Λουκάς Αποστολίδης. Ο κ. Αποστολίδης μιλώντας στο Πρώτο Πρόγραμμα της ΕΡΤ, κάλεσε τους συνταξιούχους να συνεχίσουν τον δικαστικό αγώνα και για τα ζητήματα της επικούρησης αλλά και για τα δώρα.
Αν συμβιβαστούν τώρα, θα χάσουν το δικαίωμά τους στη συνέχεια, αφού θα έχουν δώσει ένα σήμα συμβιβασμού στο δικαστήριο, ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Αποστολίδης. Ο νομικός εκπρόσωπος των συνταξιούχων μίλησε ακόμη για συνταγματική εκτροπή, αφού ο νομοθέτης περιορίζει, όπως είπε, τα νομικά αποτελέσματα των ανώτατων δικαστηρίων.
Τέλος, σε ερώτηση αν υπάρχουν λεφτά για να ικανοποιηθούν όλα τα αιτήματα των συνταξιούχων, ο κ. Αποστολίδης απάντησε καταφατικά, σημειώνοντας ότι τα υπόλοιπα χρήματα θα μπορούσαν να δοθούν σε ένα βάθος χρόνου δύο ή και τριών ετών. Κάλεσε επίσης εκείνους τους συνταξιούχους που δεν έχουν προσφύγει ακόμη στη Δικαιοσύνη να το πράξουν έως το τέλος του χρόνου.
Κόντρα ΝΔ-ΣΥΡΙΖΑ
Από αναδρομικά 3,9 δισ. ευρώ, ο κ. Μητσοτάκης ανακοίνωσε ότι θα δοθούν 1,4 δισ. ευρώ, που γίνονται 900 εκατ. ευρώ στην τροπολογία, σημειώνει ο ΣΥΡΙΖΑ. Kαταργούνται δια νόμου οι αξιώσεις των συνταξιούχων για αναδρομικά στις επικουρικές και στα δώρα. Για τριπλή εξαπάτηση Μητσοτάκη στα αναδρομικά των συνταξιούχων, κάνει λόγο ο Αλέξης Τσίπρας, με κούρεμα 60%, αποκλεισμό χαμηλοσυνταξιούχων και απαγόρευση εκ νέου διεκδίκησης.
Αυτό που προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πολιτική επιλογή και όχι συμμόρφωση με την απόφαση του ΣτΕ, απαντά ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας, αντικρούωντας τη θέση ότι υπάρχουν συνταξιούχοι που δεν παίρνουν τίποτα. Σημείωσε ότι είναι άλλο πράγμα να λες ότι η αναδρομική σύνταξη δεν θα πάρει αναδρομικά και άλλο ότι ο συνταξιούχος δεν θα πάρει αναδρομικά. Γιατί είναι σαν να λέμε ότι αυτός που παίρνει επικουρική, δεν παίρνει κύρια σύνταξη. Επομένως, μην μπερδεύουμε τις κατηγορίες των συντάξεων με τους δικαιούχους, υποστήριξε.
Μέχρι τέλος του χρόνου, υπογράμμισε, θα δοθούν τα οφειλόμενα στους συνταξιούχους και «θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να είναι όσο νωρίτερα από τον Δεκέμβριο. Εξαρτάται, κυρίως, από τα ταμειακά μας αποθέματα».