Γράφοντας απλώς τη λέξη «Συμφωνία», ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ ανακοίνωσε πριν από λίγη ώρα την επίτευξη συμφωνίας για το Ταμείο Ανάκαμψης και τον πολυετή προϋπολογισμό, μετά από έναν μαραθώνιο διαβουλεύσεων που διήρκεσε σχεδόν πέντε ημέρες.
Για «ιστορική ημέρα για την Ευρώπη» έκανε λόγο ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν.
Η συμφωνία αφορά σε ένα μπουκέτο επιχορηγήσεων ύψους 390 δισ. ευρώ και δάνεια που ανέρχονται στα 360 δισ. ευρώ, τα οποία συνθέτουν ένα πακέτο ύψους 750 δισ. ευρώ για το Ταμείο Ανάκαμψης.
Τα νούμερα μιλούν από μόνα τους για το πού έγειρε η ζυγαριά, στο μείγμα του πακέτου ανάκαμψης των χτυπημένων από την κρίση οικονομιών των 27 της ΕΕ.
Πρόκειται για μια αλλαγή από τα 500 δισεκατομμύρια ευρώ σε επιχορηγήσεις και 250 δισεκατομμύρια ευρώ σε δάνεια, που είχε αρχικά προταθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Αυτό μεταφράζεται σε ένα γερό ψαλίδισμα 22% στις επιχορηγήσεις έναντι της αρχικής πρότασης και για να ισορροπήσει το συνολικό ποσό, παραμένοντας στα 750 εκατ. ευρώ, τα δάνεια πάνε 44% παραπάνω από την αρχική συζήτηση.
Με άλλα λόγια, η «οριακή περιεκτικότητα» που καθεμία από τις αντιμαχόμενες πλευρές θα ήταν διατεθειμένη να συμφωνήσει ότι τη θεωρεί πιο κοντά στον χαρακτηρισμό «αμοιβαία δίκαιη» διαμορφώνεται σε 52% έναντι 48%, επιχορηγήσεις έναντι δανείων, αντίστοιχα, στο μείγμα. Η αρχική σύνθεση, 66,66% έναντι 33,33%, αντίστοιχα, αποδείχθηκε φιλόδοξη, ξεγυμνώνοντας τον διχασμό και τη διαίρεση που κυριαρχούν στους κόλπους της ΕΕ.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ανακοινώνοντας τη συμφωνία στη συνέντευξη Τύπου που βρίσκεται σε εξέλιξη μετά την ολοκλήρωση της Συνόδου, δήλωσε πως «η συμφωνία για το Ταμείο Ανάκαμψης και τον προϋπολογισμό αποτελούν ένα σήμα πως η Ευρώπη μπορεί να δράσει».
«Η Ευρώπη έχει τη φαντασία και το θάρρος να σκέφτεται μεγαλεπήβολα, αυτή είναι μια ιστορική στιγμή για την Ευρώπη», είπε και πρόσθεσε: «Η Ευρώπη στο σύνολό της έχει τώρα μια μεγάλη πιθανότητα να βγει ισχυρότερη από την κρίση. Απόψε έγινε ένα μεγάλο βήμα προς την ανάκαμψη».
«Έχουμε τώρα νέες ροές εσόδων για την ΕΕ, που συνδέονται με τις αποπληρωμές του δανεισμού για την ανάκαμψη. Ο νέος προϋπολογισμός θα τροφοδοτήσει το Ευρωπαϊκό Green Deal και την ψηφιοποίηση».
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου δήλωσε πως η συμφωνία δείχνει πως τα 27 κράτη-μέλη μπορούν να σταθούν ενωμένα, με κοινή πίστη στο μέλλον τους. «Αυτή η συμφωνία στέλνει ένα ισχυρό σήμα πως η Ευρώπη είναι μια δύναμη δράσης», είπε στη συνέντευξη Τύπου μετά την επίτευξη της συμφωνίας.
Σημείωσε πως για πρώτη φορά τα χρήματα της ΕΕ θα συνδέονται με το κράτος δικαίου, ενώ τόνισε πως οι αποφάσεις που ελήφθησαν θα «μεταμορφώσουν το πρόσωπο της Ευρώπης».
«Έχει να κάνει με πολλά περισσότερα από τα χρήματα. Έχει να κάνει με τους εργαζόμενους και τις οικογένειες, τις δουλειές τους, την υγεία τους και την ευημερία τους. Πιστεύω πως αυτή η συμφωνία θα θεωρηθεί ως καθοριστική στιγμή στο ταξίδι της Ευρώπης, αλλά επίσης θα μας ωθήσει στο μέλλον».
Η Γερμανίδα καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ δήλωσε πως η συμφωνία αποτελεί σημαντικό σήμα πως η ΕΕ μπορεί να αναλάβει κοινή δράση, ενώ ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν είπε πως τα συμπεράσματα της συνόδου είναι «πραγματικά ιστορικά». «Υπήρξαν δυσκολίες στις διαπραγματεύσεις, αλλά είμαι πεπεισμένος πως το σχέδιο ανάκαμψής μας και ο προϋπολογισμός μπορούν να ανταποκριθούν στην πρόκληση της κρίσης της Covid-19».
Τα μεσάνυχτα περίπου ο εκπρόσωπος του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου γνωστοποίησε πως μετά τη συνεδρίαση της ολομέλειας, ο Σαρλ Μισέλ «ζήτησε διάλειμμα για έναν περιορισμένο αριθμό τεχνικών προσαρμογών».
Τα συμπεράσματα της Συνόδου
Στα συμπεράσματα της Συνόδου, αναφέρονται μεταξύ άλλων πως η ΕΕ και τα κράτη-μέλη της χρειάστηκε να υιοθετήσουν έκτακτα μέτρα για να διατηρήσουν την υγεία των πολιτών και να αποτρέψουν την κατάρρευση της οικονομίας. «Σταδιακά βγαίνουμε από την οξεία υγειονομική κρίση. Ενώ εξακολουθεί να απαιτείται η απόλυτη επαγρύπνηση για την υγειονομική κατάσταση, η έμφαση τώρα στρέφεται στην άμβλυνση της κοινωνικοοικονομικής ζημιάς. Αυτό απαιτεί μια πρωτοφανή προσπάθεια και μια καινοτόμο προσέγγιση, που θα καλλιεργεί τη διακυβέρνηση, την ανθεκτικότητα και τη μεταμόρφωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κατόπιν αιτήματος των επικεφαλής των κρατών ή κυβερνήσεων, η Κομισιόν παρουσίασε στο τέλος του Μαΐου ένα ευρύ πακέτο που συνδυάζει το μελλοντικό Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (MFF) και μια συγκεκριμένη προσπάθεια ανάκαμψης στο πλαίσιο του Next Generation EU (NGEU).
Στη βάση των εκτεταμένων διαβουλεύσεων που πραγματοποιήθηκαν στο επίπεδο του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της εργασίας που έγινε στο Συμβούλιο, τα συμπεράσματα παρουσιάζουν μια ισορροπημένη λύση που εξυπηρετεί τα συμφέροντα και τις θέσεις όλων των κρατών-μελών. Είναι ένα φιλόδοξο και ολοκληρωμένο πακέτο που συνδυάζει το κλασικό MFF με μια έκτακτη προσπάθεια ανάκαμψης, που έχει σχεδιαστεί ώστε να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις μιας πρωτοφανούς κρίσης προς το συμφέρον της ΕΕ.
Το NGEU και το MFF πάνε μαζί. Χρειαζόμαστε την προσπάθεια ανάκαμψης ως μια γρήγορη και αποτελεσματική απάντηση σε μια προσωρινή πρόκληση, όμως αυτό δεν θα φέρει το επιθυμητό και βιώσιμο αποτέλεσμα, αν δεν συνδέεται αρμονικά με το παραδοσιακό MFF, που έχει διαμορφώσει τις πολιτικές προϋπολογισμού μας από το 1988 και προσφέρει μακροπρόθεσμη προοπτική».
Όπως σημειώνεται στο σχετικό έγγραφο, «τα επιπλέον κεφάλαια που θα παραχθούν από τον δανεισμό της ΕΕ θα εκταμιευθούν ως επιχορηγήσεις και δάνεια μέσω των εργαλείων και προγραμμάτων του MFF. Αυτό διασφαλίζει τη συνέπεια και τη συνεκτικότητα. Τόσο το NGEU όσο και το MFF θα βοηθήσουν ώστε να μεταμορφωθεί η ΕΕ μέσω των σημαντικών πολιτικών της, ιδιαίτερα το Ευρωπαϊκό Green Deal, την ψηφιακή επανάσταση και την ανθεκτικότητα».
Ως προς το NGEU, αναφέρονται μεταξύ άλλων τα εξής:
- Tο σχέδιο για την ευρωπαϊκή ανάκαμψη θα χρειαστεί τεράστιες δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο, για να μπει η Ένωση σταθερά στον δρόμο μιας βιώσιμης και ανθεκτικής ανάκαμψης, δημιουργώντας θέσεις εργασίας και διορθώνοντας την άμεση ζημιά που προκάλεσε η πανδημία της Covid-19, στηρίζοντας ταυτόχρονα τις πράσινες και ψηφιακές προτεραιότητες της ΕΕ. Το MFF, ενισχυμένο από το NGEU, θα είναι το βασικό ευρωπαϊκό εργαλείο.
- Για να παρασχεθούν στην Ένωση τα απαραίτητα μέσα για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις που δημιουργεί η πανδημία της Covid-19, η Κομισιόν θα εξουσιοδοτηθεί να δανειστεί κεφάλαια εκ μέρους της Ένωσης από τις κεφαλαιαγορές. Η διαδικασία θα μεταφερθεί στα προγράμματα της ΕΕ, σύμφωνα με την NGEU.
- Δεδομένου ότι το NGEU είναι μια έκτακτη αντίδραση σε αυτές τις προσωρινές αλλά ακραίες συνθήκες, οι εξουσίες που θα δοθούν στην Κομισιόν να δανειστεί είναι ξεκάθαρα περιορισμένες σε μέγεθος, διάρκεια και σκοπό.
- Η Κομισιόν θα εξουσιοδοτηθεί να δανείστει κεφάλαια από κεφαλαιαγορές για λογαριασμό της Ένωσης έως του ποσού των 750 δισ. ευρώ σε τιμές 2018. Η νέα δραστηριότητα καθαρού δανεισμού θα σταματήσει το αργότερο στο τέλος του 2026. Η Ένωση θα χρησιμοποιήσει τους πόρους που θα δανειστεί από τις κεφαλαιαγορές με αποκλειστικό σκοπό να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις της κρίσης της Covid-19.
- Τα κεφάλαια που θα δανειστούν, μπορεί να χρησιμοποιηθούν για δάνεια έως του ποσού των 360 δισ. ευρώ σε τιμές 2018 και για δαπάνες (σ.σ.επιχορηγήσεις) έως του ποσού των 390 δισ. ευρώ σε τιμές 2018.
- Η αποπληρωμή θα είναι προγραμματισμένη, σύμφωνα με την αρχή της καλής δημοσιονομικής διαχείρισης, ώστε να διασφαλίζεται η σταθερή και προβλέψιμη μείωση των υποχρεώσεων μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου του 2058. Τα ποσά που δεν θα χρησιμοποιηθούν για πληρωμές τόκων, όπως προβλέπεται, θα χρησιμοποιηθούν για πρόωρες αποπληρωμές πριν το τέλος του MFF 2021-2027, με ελάχιστο ποσό, και μπορούν να αυξηθούν πάνω από αυτό το επίπεδο υπό την προϋπόθεση πως έχουν παρουσιαστεί νέοι ίδιοι πόροι.
- Τα ποσά που αναμένονται από την Ένωση σε μια δεδομένη χρονιά για την αποπληρωμή του αρχικού ποσού δεν θα υπερβαίνουν το 7,5% του μέγιστου ποσού των δαπανών 390 δισ. ευρώ.
- Τα ποσά στο πλαίσιο το NGEU για τα ξεχωριστά προγράμματα κατανέμονται ως εξής:
- Recovery and Resilience Facility (RFF): 672,5 δισ. ευρώ
Από τα οποία, δάνεια: 360 δισ. ευρώ και επιχορηγήσεις 312,5 δισ. ευρώ.
- ReactEU: 47,5 δισ. ευρώ
- Horizon Europe: 5 δισ. ευρώ
- InvestEU: 5,6 δισ. ευρώ
- Rural Development: 7,5 δισ. ευρώ
- Just Transition Fund (JTF): 10 δισ. ευρώ
- RescEU: 1,9 δισ. ευρώ
- Σύνολο: 750 δισ. ευρώ
Ως προς το Ταμείο Ανάκαμψης:
- Το 70% των επιχορηγήσεων που θα δοθούν μέσω του RRF θα δεσμευτούν στα έτη 2021 και 2022. Το υπόλοιπο 30% θα δεσμευτεί πλήρως μέχρι το τέλος του 2023. Κατά κανόνα, ο μέγιστος όγκος των δανείων για κάθε κράτος-μέλος δεν θα υπερβαίνει το 6,8% του Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματος του.
- Τα κράτη-μέλη θα προετοιμάσουν εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, που θα ορίζουν τη μεταρρυθμιστική και επενδυτική ατζέντα των κρατών-μελών για τα έτη 2021-2023. Τα σχέδια αυτά θα εξετάζονται και θα προσαρμόζονται αναλόγως το 2022, προκειμένου να λαμβάνεται υπόψη η τελική κατανομή των πόρων για το 2023.
- Τα σχέδια για την ανάκαμψη και την ανθεκτικότητα θα εξετάζονται από την Κομισιόν εντός δύο μηνών από την υποβολή τους. Τα κριτήρια της συνέπειας με τις συστάσεις για την κάθε χώρα, καθώς και την ενίσχυση της προοπτικής ανάπτυξης, της δημιουργίας θέσεων εργασίας και της οικονομικής και κοινωνικής ανθεκτικότητας των κρατών-μελών θα χρειαστούν τους υψηλότερους βαθμούς στην αξιολόγηση. Προαπαιτούμενο για μια θετική αξιολόγηση θα είναι και η αποτελεσματική συνεισφορά στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση.
Η αξιολόγηση των σχεδίων θα εγκρίνεται από το Συμβούλιο με ειδική πλειοψηφία επί προτάσεως της Κομισιόν, μέσω μιας πράξης εφαρμογής που το Συμβούλιο θα προσπαθεί να υιοθετήσει εντός 4 εβδομάδων από την πρόταση.
Η θετική αξιολόγηση των αιτημάτων για πληρωμή θα υπόκεινται στην ικανοποιητική υλοποίηση των σχετικών οροσήμων και στόχων.
Η Κομισιόν θα ζητά τη γνώμη της Οικονομικής και Δημοσιονομικής Επιτροπής για την ικανοποιητική υλοποίηση των σχετικών οροσήμων και στόχων. Η Οικονομική και Δημοσιονομική Επιτροπή θα προσπαθεί να καταλήξει σε ομοφωνία. Αν όμως ένα ή περισσότερα κράτη-μέλη θεωρήσουν πως υπάρχουν σοβαρές αποκλίσεις από την ικανοποιητική υλοποίηση των σχετικών οροσήμων και στόχων, μπορεί να ζητήσουν από τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να θέσει το θέμα στο επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Ως προς το MFF, στο κείμενο των συμπερασμάτων αναφέρεται μεταξύ άλλων πως το συνολικό ποσό των δεσμεύσεων ανέρχεται σε 1.074,3 δισ. ευρώ, ποσό «κατά τι χαμηλότερο από αυτό του Φεβρουαρίου», λόγω της φιλόδοξης προσπάθειας ανάκαμψης της Ευρώπης.
- Τα δημοσιονομικά συμφέροντα της Ένωσης θα προστατεύονται σύμφωνα με τις γενικές αρχές που υπάρχουν στις Ευρωπαϊκές Συνθήκες. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «υπογραμμίζει τη σημασία της προστασίας των δημοσιονομιών συμφερόντων της Ένωσης» καθώς και «τη σημασία του σεβασμού του κράτους δικαίου».
- Η κατανομή του RescEU θα είναι 1,1 δισ. ευρώ. Για την υγεία θα αυξηθεί στο 1,7 δισ. ευρώ, σύμφωνα με την πρόταση της Κομισόν, ως αντίδραση για την Covid-19.
- Η ΕΕ θα εργαστεί τα επόμενα χρόνια προς τη μεταρρύθμιση του συστήματος των ιδίων πηγών της και θα εισαγάγει νέους ίδιους πόρους. «Ως ένα πρώτο βήμα, μια νέα ίδια πηγή που θα βασίζεται σε μη ανακυκλώσιμα πλαστικά απορρίμματα θα παρουσιαστεί και εφαρμοστεί από την 1η Ιανουαρίου του 2021. Ως βάση για επιπλέον ίδιους πόρους, η Κομισιόν θα θέσει το πρώτο εξάμηνο του 2021 προτάσεις για έναν διασυνοριακό μηχανισμό προσαρμογής για τον άνθρακα καθώς και για ένα ψηφιακό τέλος, με στόχο την εισαγωγή τους το αργότερο μέχρι την 1η Ιανουαρίου του 2023. Στο ίδιο πνεύμα, η Κομισιόν θα θέσει πρόταση για ένα αναθεωρημένο πρόγραμμα ETS, πιθανότατα επεκτείνοντάς το στην αεροπλοΐα και τη ναυτιλία. Τέλος, η Ένωση θα εργαστεί προς την εισαγωγή άλλων ιδίων πόρων, που μπορεί να περιλαμβάνουν Φόρο Χρηματοοικονομικών Συναλλαγών. Τα έσοδα από τους νέους ίδιους πόρους που θα εισαχθούν μετά το 2021 θα χρησιμοποιηθούν για την πρόωρη αποπληρωμή του δανεισμού στο πλαίσιο του NGEU.
Επίσης, αναφέρεται πως για την περίοδο 2021-2027, θα μειωθεί η ετήσια συνεισφορά της Δανίας, της Γερμανίας, της Ολλανδίας, της Αυστρίας και της Σουηδίας.
Η αντίστροφη μέτρηση για τη συμφωνία - Το τέταρτο 24ωρο
Η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, περίπου στις 3 τα ξημερώματα, με ανάρτησή της στο Twitter τόνισε πως «οι Ευρωπαίοι πολίτες περιμένουν ένα ισχυρό σχέδιο ανάκαμψης. Ο κόσμος μάς παρακολουθεί. Μετά από 4 ημέρες εντατικών διαπραγματεύσεων, ήρθε η ώρα να κινηθούμε προς έναν εποικοδομητκό συμβιβασμό».
Το δείπνο εργασίας της Συνόδου Κορυφής κράτησε μέχρι πολύ αργά το βράδυ, με τους 27 να καλούνται, μετά από μαραθώνιο τετραήμερων διαπραγματεύσεων, να συμβιβαστούν στην τελευταία πρόταση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ.
Η πρόταση που συζητούσαν οι ηγέτες της ΕΕ αφορά σε ένα πακέτο επιχορηγήσεων ύψους 390 δισ. ευρώ και δάνεια που ανέρχονται στα 360 δισ. ευρώ, τα οποία συνθέτουν ένα «πακέτο» ύψους 750 δισ. ευρώ για το Ταμείο Ανάκαμψης.
Σύμφωνα με αντίγραφο της πρότασης Μισέλ που έχει δει το Bloomberg, τα χρήματα θα αποπληρωθούν από τον κοινό προϋπολογισμό της ΕΕ μέχρι το 2058. Το μερίδιο των επιχορηγήσεων έχει περιοριστεί από τα αρχικώς προτεινόμενα 500 δισ. ευρώ, ενώ άλλα 360 δισ. ευρώ θα εκταμιευτούν υπό τη μορφή χαμηλότοκων δανείων.
Εκτός από τη μεγάλη στροφή προς τα δάνεια (με όρους), προβλέπει επίσης ότι τα εθνικά σχέδια διάθεσης των χρημάτων θα πρέπει να λάβουν την έγκριση της ενισχυμένης πλειοψηφίας των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, ενώ τα κονδύλια θα πρέπει να οδεύουν σε ποσοστό τουλάχιστον 30% σε δράσεις σύμφωνες με τον στόχο αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το Bloomberg, σχεδόν το ένα τρίτο των πόρων θα κατευθυνθούν στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και, σε συνδυασμό με τον επόμενο 7ετή προϋπολογισμό της ΕΕ, θα αποτελούν το μεγαλύτερο πακέτο «πράσινων» μέτρων τόνωσης στην ιστορία. Όλες οι δαπάνες θα πρέπει να συνάδουν με τον στόχο της Συμφωνίας του Παρισιού για τη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου.
Στην πρόταση προβλέπεται επίσης πως μια θετική αποτίμηση των αιτημάτων πληρωμής από την Κομισιόν «θα υπόκειται στην ικανοποιητική εκπλήρωση των σχετικών οροσήμων και στόχων». Αν, κατ’ εξαίρεση, μία ή περισσότερες χώρες δουν «σοβαρές αποκλίσεις», μπορούν να ζητήσουν το θέμα να συζητηθεί από τους ηγέτες στην επόμενη συνεδρίασή τους, διαδικασία που δεν θα πρέπει να διαρκεί περισσότερο από τρεις μήνες.
Η εκταμίευση θα συνδέεται επίσης με κυβερνήσεις που τηρούν το κράτος δικαίου, γεγονός που θα καθιερωθεί επίσης με ενισχυμένη πλειοψηφία των 27, καθώς ανθίσταται σθεναρά ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπαν.
Επίσης, προβλέπεται ότι το συνολικό ποσό του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου 2021-27 είναι 1.074,3 δισεκατομμύρια ευρώ.
Παράλληλα, η συμβιβαστική πρόταση προβλέπει αποζημίωση για το λεγόμενο «κλαμπ των φειδωλών», υπό την έννοια ότι η Ολλανδία, που ζητούσε μικρότερο ύψος επιχορηγήσεων, θα λάβει στο πλαίσιο της συμφωνίας σημαντική αύξηση στις εκπτώσεις που λαμβάνει στη συμβολή της στον κοινοτικό προϋπολογισμό. Το προσχέδιο προβλέπει πως η Δανία, η Γερμανία, η Ολλανδία, η Αυστρία και η Σουηδία θα λάβουν επιστροφές 52,8 δισ. ευρώ σε διάστημα επτά ετών. Ωστόσο οι προτάσεις τυγχάνουν αντιδράσεων από τις υπόλοιπες χώρες-μέλη.
«Καταθέτω την τελευταία μου πρόταση σε όλους τους ηγέτες της Ε.Ε. Τα τελευταία βήματα είναι πάντα πιο δύσκολα αλλά είμαι αισιόδοξος. Είμαι πεπεισμένος ότι είναι δυνατή μια συμφωνία», τόνισε ο κ. Μισέλ. Είχε προηγηθεί μπαράζ επαφών και διμερών διαβουλεύσεων, όπου είχε παρουσιαστεί η τελευταία προσπάθεια συμβιβασμού κατά μόνας.
«Εργαστήκαμε σε ένα πλαίσιο για πιθανή συμφωνία χθες το βράδυ, μετά από μαραθώνιες διαπραγματεύσεις, δήλωσε η Γερμανίδα καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ, προσερχόμενη στον χώρο της συνόδου. «Υπάρχει πρόοδος και έχουμε ελπίδες ότι μπορεί να υπάρξει συμφωνία σήμερα», συμπλήρωσε.
Η επικεφαλής της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν τόνισε ότι οι ηγέτες είναι αποφασισμένοι να έλθουν σε συμφωνία. «Δείχνουν ξεκάθαρη πρόθεση να βρουν μια λύση. Είμαι θετική για τη σημερινή ημέρα, δεν έχουμε συμφωνήσει ακόμη αλλά οι διαπραγματεύσεις είναι στον σωστό δρόμο».
«Υπάρχουν οι ελπίδες για μία συμβιβαστική λύση, αλλά παραμένω επιφυλακτικός ως προς το αποτέλεσμα της Συνόδου Κορυφής», δήλωσε ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν.
Εν τω μεταξύ, σε νέα σύσκεψη συμμετείχε νωρίτερα ο Κυριάκος Μητσοτάκης με την καγκελάριο της Γερμανίας, Ανγκελα Μέρκελ, τον πρόεδρο της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν και τους πρωθυπουργούς της Ιταλίας Κόντε, της Ισπανίας Σάντσεθ και της Πορτογαλίας Κόστα. Πρόκειται για την τελευταία από μια σειρά διαβουλεύσεων που έγιναν τις τελευταίες ώρες. Ο πρωθυπουργός έχει συμμετάσχει σε συσκέψεις με αυτή τη σύνθεση που έχουν διαρκέσει πάνω από 10 ώρες από χθες το βράδυ, προκειμένου να υπάρξει συντονισμός των χωρών του Νότου.
Επίσης, συμμετείχε ενεργά αυτό το τετραήμερο στην Ολομέλεια αλλά και σε πολλές συσκέψεις στο περιθώριο της Συνόδου όχι μόνο με τις χώρες του Νότου αλλά και στις ευρύτερες διαβουλεύσεις με τους λεγόμενους «φειδωλούς». Η Ελλάδα, έχοντας ανακτήσει την αξιοπιστία της σε ευρωπαϊκό επίπεδο και με το αυξημένο κύρος του πρωθυπουργού, διαδραματίζει ενεργό και ουσιαστικό ρόλο στη διαμόρφωση των εξελίξεων, τονίζουν κυβερνητικές πηγές.
Ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε δήλωσε πως ο Σαρλ Μισέλ επεξεργάζεται μια νέα συμβιβαστική πρόταση, σημειώνοντας πως «γενικά σημειώνουμε πρόοδο στη Σύνοδο της ΕΕ».
Δηλώνοντας ευχαριστημένος με τις τρέχουσες προτάσεις για τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις, είπε πως «βρεθήκαμε πολύ κοντά στην αποτυχία, τα πράγματα μπορεί ακόμα να καταρρεύσουν», όπως μεταδίδει το Reuters.
Από την πλευρά του, με ανάρτησή του στο Twitter, ο Αυστριακός καγκελάριος Σεμπάστιαν Κουρτς είπε πως οι συζητήσεις στη Σύνοδο είναι δύσκολες, εκφράζοντας όμως την ικανοποίησή του για την πρόοδο που έχει σημειωθεί.
Ενα αγκάθι που έχουν να αντιμετωπίσουν οι 27 είναι το αίτημα της Ολλανδίας να μπορεί να ασκήσει βέτο μια χώρα στην εκταμίευση των επιχορηγήσεων. Υπήρξε σφοδρή αντίδραση και σύμφωνα με πληροφορίες που μετέδωσε το βράδυ της Κυριακής το Euro2day.gr, ο Μαρκ Ρούτε πρότεινε νωρίτερα ως «συμβιβαστική λύση», όσες περισσότερες επιχορηγήσεις θέλουν να αντλήσουν οι χώρες-μέλη από το Ταμείο Ανάκαμψης τόσο μεγαλύτερος να είναι ο έλεγχος και η εποπτεία.
Ένα ακόμα «αγκάθι» είναι ο σεβασμός του «κράτος δικαίου» που τίθεται ως προϋπόθεση για εκταμιεύσεις. Ο Ούγγρος Β. Ορμπαν απειλεί με βέτο αν αυτό προχωρήσει και σε αυτό βρίσκει υποστήριξη από την Πολωνία. O Ορμπαν μάλιστα την Κυριακή κατηγόρησε τον Ολλανδό πρωθυπουργό, λέγοντας ότι μισεί τη χώρα του αλλά και τον ίδιο.
Διπλωματικές πηγές δήλωσαν πως οι ηγέτες μπορεί να εγκαταλείψουν τη σύνοδο και να προσπαθήσουν να υπάρξει συμφωνία τον επόμενο μήνα, ωστόσο καθώς οι διαπραγματεύσεις είναι σε εξέλιξη ακόμα, υπάρχουν ελπίδες.
Οι τελευταίες πληροφορίες πάντως φέρουν τον Ιταλό πρωθυπουργό να είναι αισιόδοξος. Ο Τζουζέπε Κόντε δήλωσε το μεσημέρι «συγκρατημένα αισιόδοξος» σε ό,τι αφορά το τελικό αποτέλεσμα της Συνόδου Κορυφής. Πιο συγκεκριμένα, τόνισε: «Την περασμένη νύχτα έγινε μια στροφή. Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί, αλλά θα έλεγα ότι είμαι συγκρατημένα αισιόδοξος. Δεν αστειευόμαστε, προσφέρουμε μια ευρωπαϊκή απάντηση και δεν μπορούμε να αστειευτούμε άλλο. Το οφείλουμε στους πολίτες μας που έχουν πληγεί από τις σοβαρές συνέπειες της κρίσης. Δεν είναι περίοδος κατάλληλη για αμφιταλαντεύσεις».