Τα δυσμενή δεδομένα που διαμόρφωσε στο χώρο του ελληνικού τουρισμού η πανδημία, ο χαμηλός πήχης προσδοκιών για φέτος από κυβέρνηση και επιχειρηματίες αλλά και τα στοιχήματα της σταδιακής επανεκκίνησης του ηγετικού κλάδου της οικονομίας αναδύθηκαν με από τις τοποθετήσεις του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του προέδρου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) Γιάννη Ρέτσου κατά τη διάρκεια της 28ης Γ.Σ. του συνδέσμου που πραγματοποιήθηκε στις εγκαταστάσεις του satelite terminal του αεροδρομίου «Ελευθέριος Βενιζέλος» της Αθήνας.
Αν ο μετρ του σινεμά των συμβολισμών Θόδωρος Αγγελόπουλος είχε τη δυνατότητα να σχεδιάσει μια σκηνή για να αποτυπώσει το αδιανόητα πρωτόγνωρο momentum του ελληνικού τουρισμού ίσως να ήταν αυτή ακριβώς!
Οι εκπρόσωποι του ισχυρότερου (πλέον) εργοδοτικού φορέα της χώρας (ΣΕΤΕ) με φόντο δύο αεροπλάνα της Aegean Airlines και της ιρλανδικής Ryanair (σ.σ των δύο βασικών παικτών στο αεροδρόμιο της Αθήνας) να συνεδριάζουν στο άδειο από επιβάτες σκηνικό των εγκαταστάσεων του (πάλαι ποτέ πολλά υποσχόμενου) δορυφορικού τερματικού σταθμού επιβατών της μεγαλύτερης αεροπορικής πύλης της χώρας.
Ιδανικό σκηνικό για να τοποθετήσουν από κοινού χαμηλά τον πήχη των φετινών προσδοκιών για τον τουρισμό ο πρωθυπουργός και ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ.
Ο Κ. Μητσοτάκης ξεκαθάρισε πως δεν του αρέσει να ωραιοποιεί καταστάσεις. «Η σκληρή πραγματικότητα είναι πως ένα μεγάλο μέρος της φετινής τουριστικής κίνησης έχει, ήδη, απωλεσθεί. Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι ο πήχης των προσδοκιών που έχουμε βάλει για το υπόλοιπο του έτους, εξ ορισμού είναι ένας πήχης χαμηλός».
Με τον πρωθυπουργό να τον παρακολουθεί, ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ περιέγραψε το momentum παραθέτοντας πρόσφατα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας (ΤτE), αλλά και προβλέψεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού (ΠΟΤ) και του ΔΝΤ για τις επιπτώσεις της πανδημίας στην Ελλάδα και την ταξιδιωτική βιομηχανία του πλανήτη.
Σύμφωνα με την ΤτΕ στο τετράμηνο Ιανουαρίου-Απριλίου η τουριστική κίνηση στην Ελλάδα ήταν μειωμένη 36,1% με αποτέλεσμα οι ταξιδιωτικές εισπράξεις να εμφανίσουν μείωση 54,4%. Μόνο τον Απρίλιο οι αφίξεις μειώθηκαν 96,2% και οι εισπράξεις κατά 98,7% σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του 2019.
Την ίδια στιγμή ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού (ΠΟΤ), σε συνδυασμό με το χρονοδιάγραμμα και τις διαδικασίες που θα επιλεγούν για το άνοιγμα των συνόρων των χωρών, εκτιμά πως το 2020 η μείωση εσόδων του παγκόσμιου τουρισμού θα κυμανθεί στο -62% ή 900 δισ. δολάρια (790,8 δισ. ευρώ) έως -79% ή 1,2 τρισ. δολάρια (1,05 δισ. ευρώ). Οι προβλέψεις αυτές οδηγούν στην εκτίμηση πως απειλούνται 100-120 εκατ. θέσεις απασχόλησης στην τουριστική οικονομία σε ολόκληρο τον πλανήτη.
Ταυτόχρονα, για τις πέντε σημαντικότερες αγορές του ελληνικού τουρισμού (σ.σ Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, ΗΠΑ, Ιταλία) οι οποίες αντιπροσωπεύουν το 50% των συνολικών ταξιδιωτικών εισπράξεων της χώρας, το ΔΝΤ προβλέπει ύφεση του ΑΕΠ τους από -6% έως -9%.
«Δεν τρέφουμε αυταπάτες» ανέφερε ο Γ. Ρέτσος. «Για τη φετινή τουριστική περίοδο οι στόχοι μας είναι πολύ συγκεκριμένοι, μετρημένοι και απολύτως ρεαλιστικοί. Να λειτουργήσουμε με ασφάλεια. Να διαφυλάξουμε τη φήμη και το κύρος του προορισμού, το κύρος της χώρας. Να στηρίξουμε την εργασία και τους εργαζόμενους. Να βρούμε τρόπους ενίσχυσης των επιχειρήσεων με έμφαση στη ρευστότητά τους. Να περιορίσουμε στο μέγιστο δυνατό τις απώλειές μας».
Με τα περισσότερα ξενοδοχεία να παραμένει αμφίβολο ακόμα και τώρα αν θα λειτουργήσουν φέτος και την ΚΥΑ για τα δωμάτια καραντίνας να προκαλεί ποικίλες αντιδράσεις μεταξύ των ξενοδόχων, κυβέρνηση και επιχειρηματίες του τουρισμού κινούνται σε ένα ιδιότυπο τανγκό επανεκκίνησης, χωρίς να έχουν καταφέρει ακόμα να συντονίσουν τα βήματά τους.
Ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ, απευθυνόμενος στον πρωθυπουργό, ζήτησε την έμπρακτη συνέχιση της στήριξη της Πολιτείας. «Υπάρχουν πολλά που μπορούν και πρέπει να γίνουν ακόμα. Με στοχευμένες παρεμβάσεις που θα προκύπτουν ανάλογα με την εξέλιξη και τη δυναμική των πραγμάτων» σημείωσε. Ως παράδειγμα πρόσθετης στήριξης ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ ανέφερε την πιθανή επέκταση της μείωσης του ΦΠΑ στα καταλύματα, στην υπηρεσία του τουριστικού πακέτου.
Ο Κ. Μητσοτάκης πήρε την… πάσα από τον πρόεδρο του ΣΕΤΕ και απάντησε σε δύο χρόνους. Αρχικά άφησε ορθάνοιχτο παράθυρο στους επιχειρηματίες του τουρισμού για δεύτερο πακέτο μέτρων στήριξης, εφόσον κριθεί αναγκαίο, στα τέλη Ιουλίου. Λίγο πριν αρχίσει, δηλαδή, η τελική έφοδος για τη «μητέρα των μαχών» του Αυγούστου. Μήνας που θα κρίνει το ύψος των όποιων τουριστικών εσόδων φέτος.
Ας σημειωθεί πως την προοπτική δεύτερου πακέτου στήριξης αναμένουν πολλοί ξενοδόχοι αλλά και συστημικοί παίκτες, όπως η Aegean Airlines, οι βασικοί μέτοχοι της οποίας δεν έμειναν ικανοποιημένοι από τη στήριξη που πήραν στον πρώτο γύρο.
Σε δεύτερο χρόνο ο πρωθυπουργός ξεκαθάρισε το τοπίο στο θέμα των δωματίων καραντίνας, αδειάζοντας για μια ακόμα φορά τον υπουργό Τουρισμού. Όπως διευκρίνισε τα μικρά καταλύματα «δεν υπάρχει κανένας λόγος να διατηρούν δωμάτιο καραντίνας». Εξέλιξη η οποία διευκολύνει τους περισσότερους ξενοδόχους και ιδιοκτήτες καταλυμάτων. Υπενθυμίζεται πως το μέσο μέγεθος της συντριπτικής πλειοψηφίας των ξενοδοχείων της χώρας είναι 42 δωμάτια.
Το πρωθυπουργικό «παράθυρο» για δεύτερο πακέτο στήριξης τον Ιούλιο συνδέεται άμεσα με την προτροπή του προς τους επιχειρηματίες του χώρου. «Σήμερα καλείστε και εσείς να ανταποκριθείτε στο μερίδιο της ευθύνης που έχετε ως ο αναμφισβήτητα ηγετικός κλάδος της οικονομίας. Πως θα γίνει αυτό; Στηρίζοντας έμπρακτα και πάνω απ' όλα κάθε εργαζόμενο του τουρισμού και την οικογένειά του. Μέσω αυτού στηρίζετε την ίδια την πατρίδα».
Τα στοιχήματα της επόμενης μέρας
Δύο στόχους, έναν τακτικό κι έναν στρατηγικό, έθεσε για τη φετινή χρονιά ο Κ. Μητσοτάκης. Ο τακτικός στόχος αφορά στην προσπάθεια «να ελαχιστοποιήσουμε όσο το δυνατόν τις απώλειες, να μείνουν ζωντανές οι επιχειρήσεις, να διαφυλάξουμε όσο το δυνατόν περισσότερες θέσεις εργασίας».
Ο στρατηγικός στόχος αφορά στην επιδίωξη» να μπορέσουμε να μεγιστοποιήσουμε τα οφέλη από την επιτυχή διαχείριση της υγειονομικής κρίσης ώστε ο τουρισμός να ανασυνταχθεί και να επανέλθει δυναμικά στην ανάπτυξη από τις αρχές του 2021.»
Ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ από την πλευρά του έθεσε ως άμεση προτεραιότητα ένα νέο εθνικό συμβόλαιο για τον τουρισμό. Ένα εθνικό σχέδιο που θα αλλάξει το μοντέλο του ελληνικού τουρισμού και θα στοχεύει στη μετατροπή της Ελλάδας σε έναν ώριμο, ποιοτικό, ασφαλή τουριστικό προορισμό υψηλών προδιαγραφών.
Ο Γ. Ρέτσος έκανε λόγο για ένα για «ένα ολιστικό σχέδιο που θα μας αποκόψει από την κοντόφθαλμη λογική των προηγούμενων χρόνων που ήθελαν τις χρονιές ρεκόρ χωρίς να βλέπουν τη μεγάλη εικόνα του ελληνικού τουρισμού»
Η παρουσία του Κ. Μητσοτάκη συνδυάστηκε με μια ηχηρή παρέμβαση του πρωθυπουργού υπέρ του ΣΕΤΕ στις ποικίλες αντιπαραθέσεις, δημόσιες και ανεπίσημες, που καταγράφηκαν το προηγούμενο διάστημα μεταξύ παραγόντων και εκπροσώπων φορέων του τουρισμού. «Θέλω να γνωρίζετε ότι η Πολιτεία, ειδικά αυτή η κυβέρνηση πιστεύω το έχει αποδείξει έμπρακτα, θέλει να έχει σύμβουλο σε θέματα τουριστικής πολιτικής πρώτα και πάνω απ’ όλα τον θεσμό που εκπροσωπεί τους ίδιους τους ανθρώπους του τουρισμού».
Λίγο νωρίτερα ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ είχε φροντίσει να επαναλάβει πάγιες θέσεις του που προκάλεσαν αντιδράσεις τους τελευταίους μήνες.
«Αντιμετωπίσαμε την πρώτη φάση της κρίσης με τις μικρότερες δυνατές απώλειες. Κερδίσαμε πολύτιμο χρόνο για να στηριχτούν οι επιχειρήσεις, οι εργαζόμενοι, ολόκληρη η ελληνική κοινωνία που άμεσα έμμεσα έχει σχέση με τον τουρισμό. Πάντα με όπλο μας την ψυχραιμία, βάζοντας στο περιθώριο το λαϊκισμό, τις εύκολες καταγγελίες, τις ακόμα πιο εύκολες και φυσικά ανεφάρμοστες λύσεις, το χάιδεμα των αυτιών, τη δημιουργία ψεύτικων εντυπώσεων. Βάζοντας στο περιθώριο την ιδιοτέλεια, τη βουλιμία, τις ανομολόγητες ακόμα σκέψεις μιας ελάχιστης μειοψηφίας που θα ήθελε να κάνει και αυτή την κρίση ευκαιρία».