Με την αγορά εργασίας να έχει εισέλθει στην πιο κρίσιμη περίοδο μετά την καραντίνα που επέβαλε η κυβέρνηση λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, κυβέρνηση, εργοδότες και εργαζόμενοι, αναζητούν πορεία στα ήδη ταραγμένα και αχαρτογράφητα νερά στα οποία κινείται η εγχώρια οικονομία.
Σε αυτό το ρευστό τοπίο, τα μέτρα που έλαβε η κυβέρνηση για τη στήριξη της απασχόλησης και του εγχώριου επιχειρείν βρίσκονται στο προσκήνιο, με αιχμή το πρόγραμμα Συν-Εργασία. Για την κυβέρνηση, είναι ζητούμενο να υπάρξει ευρεία συμμετοχή στο πρόγραμμα, καθώς αυτό θα εξασφαλίσει σε έναν βαθμό την ανάσχεση ενός μαζικού κύματος απολύσεων και αντίστοιχα, δραματικής αύξησης της ανεργίας. Για τις επιχειρήσεις, ο στόχος είναι να αντέξουν στις συνθήκες που διαμόρφωσε η πανδημία (πολλώ δε μάλλον όταν οι ειδικοί προειδοποιούν για δεύτερο κύμα εντός του φθινοπώρου), να επαναπροσδιορίσουν την επιχειρηματική στρατηγική τους στις νέες συνθήκες, να εξασφαλίσουν την αναγκαία ρευστότητα και να διατηρήσουν τις θέσεις εργασίας.
Για τους εργαζόμενους, τίθεται πλέον θέμα επιβίωσης, προκειμένου να διασώσουν τη θέση εργασίας τους, αλλά ει δυνατόν και τον μισθό τους, ο οποίος για ένα μεγάλο διάστημα περιορίστηκε στα 534 ευρώ.
Κι όπως επισημαίνουν προς την κυβέρνηση, οι δύο άλλες πλευρές, υπάρχουν ακόμη σημαντικά ανοικτά μέτωπα, παραλείψεις και νομικά κενά στα μέτρα που εσπευσμένα ελήφθησαν με στόχο τη στήριξη της ελληνικής οικονομίας, μετά την εμφάνιση της πανδημίας του κορωνοϊού, που έρχονται να ταράξουν τα ήδη αχαρτογράφητα νερά στα οποία καλούνται να κινηθούν οι ελληνικές επιχειρήσεις.
Μάλιστα, αν και το πρώτο μεγάλο crash test ξεκίνησε την προηγούμενη εβδομάδα, με το σταδιακό άνοιγμα της τουριστικής περιόδου και την απελευθέρωση των απευθείας πτήσεων εξωτερικού, υπάρχουν αντιδράσεις. Δεν είναι λίγοι οι επιχειρηματίες που επισημαίνουν πως η βιομηχανία δεν μπορεί και δεν πρέπει να τεθεί εκτός των βασικών προτεραιοτήτων της κυβέρνησης στο σχέδιο ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας, μετά την πανδημία.
Σε αυτό το πλαίσιο, «παραφωνίες» στην εφαρμογή του φιλόδοξου προγράμματος «Συν-Εργασία» για τη στήριξη της απασχόλησης όπως και στην παράταση καταβολής ασφαλιστικών εισφορών δημιουργούν έντονη ανησυχία στον επιχειρηματικό κόσμο, που ξεκαθαρίζει ότι το στοίχημα της πολιτείας στην προκειμένη συγκυρία είναι η στήριξη της απασχόλησης και η διατήρηση των θέσεων εργασίας, ώστε να περιορισθεί η ανεργία αλλά και η ύφεση που προβλέπεται.
Για παράδειγμα, κρίσιμο για το μέλλον της απασχόλησης θεωρείται το πρόβλημα που έχει ανακύψει με το πρόγραμμα «Συν-Εργασία» που «τρέχει» από 15 Ιουνίου, καθώς οι επιχειρήσεις ζητούν να αποσαφηνισθεί ότι ο τρόπος εφαρμογής του μηχανισμού, στο πλαίσιο της μείωσης του χρόνου εργασίας, δεν είναι μόνο τα 4ωρα. Αυτό που στην ουσία επισημαίνουν οι επιχειρήσεις είναι ότι το υπουργείο Εργασίας οφείλει να διευκρινίσει άμεσα, εάν το 50% του χρόνου εργασίας δεν αφορά κάθε μεμονωμένη εβδομάδα, αλλά τον μέσο εβδομαδιαίο χρόνο στη διάρκεια του μήνα εφαρμογής, ή ακόμη και του 15νθήμερου εφαρμογής 15/6-30/6.
Και υπογραμμίζουν πως για όλες τις επιχειρήσεις, κυρίως, όμως, στις βιομηχανίες και όσους γενικά δουλεύουν με το σύστημα των βαρδιών, θα πρέπει να δίνεται η δυνατότητα ευέλικτης οργάνωσης της μείωσης του χρόνου εργασίας στο πλαίσιο του «Συν-Εργασία» ανά μήνα, αντί της εβδομάδας που αναφέρει ο σχετικός Ν. 4690/2020 αλλά και η ΚΥΑ, ώστε ο συνολικός χρόνος εντός εκάστου μηνός να είναι κατ’ ελάχιστον το 50% του συνολικού χρόνου απασχόλησης. Και αυτό γιατί στις βιομηχανίες που λειτουργούν με βάρδιες, δεν είναι δυνατόν να γίνει μείωση του ημερήσιου χρόνου εργασίας, καθώς δεν είναι δυνατόν να διακόπτεται η παραγωγή στο μέσον του οκταώρου, προκειμένου να γίνει αλλαγή βάρδιας.
Επίσης, προβλήματα έχουν ανακύψει με ένα ακόμη από τα εργαλεία που έριξε η κυβέρνηση για τη στήριξη και διευκόλυνση των συνεπών επιχειρήσεων, ως προς τη διευθέτηση του ήδη υψηλού μισθολογικού κόστους τους, η οποία θα έχει ως αποτέλεσμα και την πραγματική αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των εργαζομένων, αλλά και την αύξηση των επενδύσεων και τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Πρόκειται για το παράδοξο που αντιμετωπίζουν επιχειρήσεις στην προσπάθειά τους να ανταποκριθούν στο δύσκολο οικονομικό περιβάλλον και να διατηρήσουν τις θέσεις εργασία τους, επιλέγοντας τη λύση της αναστολής καταβολής των ασφαλιστικών εισφορών.
Βάσει του αρχικού κυβερνητικού σχεδιασμού και των αρχικών μέτρων (ΠΝΠ 55/11.3.2020, Άρθρο 3 - Παράταση προθεσμίας καταβολής ασφαλιστικών εισφορών), επιχειρήσεις που βάσει ΚΑΔ του υπουργείου Οικονομικών θεωρούνται πληττόμενες, είχαν τη δυνατότητα παράτασης καταβολής των ασφαλιστικών εισφορών έως 30 Σεπτεμβρίου. Ωστόσο, όπως καταγγέλλουν εκπρόσωποι μεγάλων επιχειρήσεων, οι υπουργικές αποφάσεις που εκδόθηκαν (ΥΑ 13226/325/ 26.3.2020) περιόρισαν το πεδίο εφαρμογής της ευνοϊκής πρόβλεψης για αναστολή στις πληρωμές εισφορών, μόνο στις επιχειρήσεις που είχαν διακόψει τη λειτουργία τους βάσει κρατικής εντολής καθώς και σε αυτές που έκαναν χρήση του μέτρου της αναστολής των συμβάσεων εργασίας για το προσωπικό τους.
Αντίστοιχα, και ο ΕΦΚΑ, στις σχετικές εγκυκλίους του (68084 / 31.3.2020, 99892/27.5.2020 -κατ’ εφαρμογή της ΚΥΑ 13226/26.3.2020 και 99857/27.5.2020 -κατ’ εφαρμογή της ΥΑ 16484/499/9.5.2020) αναφέρει ότι μόνο οι πληττόμενες επιχειρήσεις που έχουν κάνει χρήση του μέτρου της αναστολής συμβάσεων εργασίας έχουν τη δυνατότητα για αναστολή καταβολής των ασφαλιστικών εισφορών τον Σεπτέμβριο ή Οκτώβριο αντίστοιχα.
Στην πράξη, αυτό ακυρώνει την κυβερνητική πρόθεση για στήριξη των συνεπών και νόμιμα οργανωμένων επιχειρήσεων ως προς τη διευθέτηση του υψηλού μισθολογικού κόστους τους, στρεβλώνει τον ανταγωνισμό και θέτει σε ανασφάλεια χιλιάδες εργαζόμενους.
Ακάλυπτοι εργαζόμενοι
Αλλά και από την πλευρά των εργαζομένων υπάρχουν ενστάσεις και επισημάνσεις προς την κυβέρνηση και δη, προς την ηγεσία του υπουργείου Εργασίας. Στην περίπτωση αυτή, τα περισσότερα προβλήματα φαίνεται πως προέρχονται από τον κλάδο του τουρισμού. Είναι χαρακτηριστική η επιστολή που απέστειλε η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων στον Επισιτισμό και τον Τουρισμό, προς τον υπουργό Εργασίας Γιάννη Βρούτση και τη Γενική Γραμματέα Εργασίας Άννα Στρατινάκη. Σε αυτή, επισημαίνουν ότι η ΚΥΑ που εκδόθηκε στις 13/06/2020 και σκοπό είχε την επεξήγηση του νόμου περί προστασίας των εποχικά εργαζομένων σε εποχικές επιχειρήσεις, δυστυχώς έφερε το αντίθετο αποτέλεσμα. Αναλυτικά παραθέτουν τα εξής προβλήματα:
- Καμία μέριμνα δεν υπάρχει για τους ξενοδοχοϋπάλληλους που φέτος θα πάνε σε νέο εργοδότη. Δεν ξεκαθαρίζεται ποιος έχει την υποχρέωση να κάνει την επαναπρόσληψη.
- Δεν έχει γίνει γνωστό το πότε θα ξεκινήσει η διαδικασία επαναπρόσληψης και αναστολής σύμβασης από τους ξενοδόχους. Για παράδειγμα, αν ένα ξενοδοχείο ανοίξει την 1η/07/2020, πότε θα δηλώσει ο ξενοδόχος τον εργαζόμενο σε αναστολή για τον Ιούνιο;
- Τι ισχύει για τους εποχικά εργαζόμενους σε 12μηνης λειτουργίας ξενοδοχεία που καλύπτονται για την επαναπρόσληψή τους από τους εργοδότες; Γιατί δεν αναφέρεται στην ΚΥΑ το άρθρο 18, παρ. 6 του Νόμου 1545/85, όπου εντάσσει αυτή την κατηγορία εργαζομένων στους εποχικά εργαζόμενους και τους κατατάσσει στον Ν.1346/83 που ορίζει την επαναπρόσληψη των εποχικά εργαζομένων;
- Επίσης, δεν υπάρχει καμία μέριμνα για όσους δουλεύουν σε εποχικά εστιατόρια τα οποία δεν έχουν ανοίξει ακόμα και έχουν ενημερώσει το προσωπικό για έναρξη μέσα στον Ιούλιο. Δεν αναφέρει τίποτα η ΚΥΑ γι' αυτούς.
- Άγνωστο είναι το τι ισχύει με το προσωπικό σε νυκτερινά καταστήματα (καφέ-μπαρ) ή τα λεγόμενα beach bar και άλλες εταιρείες εστίασης, που η αρμόδια υπηρεσία τα έκλεισε γιατί υπέπεσαν σε παραβάσεις των υγειονομικών πρωτοκόλλων και η επιχείρηση σφραγίζεται.
- Πρέπει επίσης να ξεκαθαριστεί τι ισχύει για το προσωπικό στην εστίαση ή σε ξενοδοχείο που ενώ ξεκίνησε να δουλεύει μέσα στον Ιούλιο, λόγω χαμηλής ή ανύπαρκτης ζήτησης, με απόφαση του ιδιοκτήτη κλείνει μέσα στη σεζόν. Να σημειωθεί ότι οι περισσότεροι αυτής της κατηγορίας προέρχονται ήδη από αναστολή σύμβασης και βάσει νόμου δεν μπορούν να ξαναμπούν σε αναστολή.
- Ερωτήσεις υπάρχουν και για τα ξενοδοχεία που ανακοίνωσαν στο προσωπικό πως λόγω χαμηλών κρατήσεων θα ανοίγουν 2 ημέρες την εβδομάδα (Σαββατοκύριακο) καθώς δεν είναι ξεκάθαρο πώς θα αμείβονται οι εργαζόμενοι.