Με μικρότερο αρχικό κεφάλαιο, από ό,τι είχε προβλεφθεί, θα μπορούν να ιδρυθούν οι φορείς μικροπιστώσεων, σύμφωνα με νομοτεχνικές βελτιώσεις που κατέθεσε το υπουργείο Οικονομικών χθες στη Βουλή. Συγκεκριμένα, πλέον, για τη χορήγηση άδειας λειτουργίας απαιτείται η κάλυψη αρχικού κεφαλαίου ίσου τουλάχιστον με το ποσό των 250.000 αντί των 400.000 ευρώ που προβλεπόταν αρχικά.
Πέραν της μείωσης του αρχικού κεφαλαίου, με τις νομοτεχνικές βελτιώσεις, αλλάζει και η πρόβλεψη ότι τα ιδρύματα μικροχρηματοδοτήσεων θα ιδρύονται και λειτουργούν με τη μορφή ανώνυμης εταιρείας αποκλειστικού σκοπού. Σύμφωνα με τις αλλαγές του υπουργείου Οικονομικών, τα ιδρύματα μικροχρηματοδοτήσεων, θα λειτουργούν και με τη μορφή της κεφαλαιουχικής ή αστικής εταιρείας.
Είναι προφανές ότι με τις δύο παραπάνω αλλαγές, βελτιώνονται οι όροι για να αποκτήσει κάποιος άδεια λειτουργίας ιδρύματος μικροπιστώσεων.
Το νομοσχέδιο, για την εισαγωγή του πλαισίου μικροπιστώσεων στη χώρα μας, ψηφίζεται την επόμενη εβδομάδα από τη Βουλή. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο συγκεκριμένο θεσμός, αποτελεί ένα πάγιο και διαχρονικό αίτημα της αγοράς, καθώς δίνει τη δυνατότητα λήψης δανείων έως 25.000 χωρίς εμπράγματες εξασφαλίσεις, σε πολύ μικρές επιχειρήσεις, ελεύθερους επαγγελματίες, φυσικά πρόσωπα, Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις, φοιτητές κ.ο.κ. Δηλαδή σε όλους, όσοι σήμερα είναι αποκλεισμένοι από το τραπεζικό σύστημα, καθώς δεν μπορούν να παράσχουν εξασφαλίσεις.
Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου, δικαίωμα λήψης μικροχρηματοδότησης, έχουν οι πολύ μικρές οντότητες, φυσικά πρόσωπα για τη σύσταση πολύ μικρών οντοτήτων και φυσικά πρόσωπα που ασκούν ατομική επιχειρηματική δραστηριότητα. Επίσης, δάνεια χωρίς εξασφαλίσεις, μπορούν να λάβουν φυσικά πρόσωπα που ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικά ομάδες, δικαιούχοι προγραμμάτων εφαρμογής δημόσιας πολιτικής, καθώς και φυσικά πρόσωπα για κάλυψη δαπανών που σχετίζονται, άμεσα ή έμμεσα, με την εκπαίδευση ή μετεκπαίδευσή τους ή σχέση μαθητείας.
Η μορφή των δανείων
Όπως ορίζει το πλαίσιο, τα ιδρύματα μικροχρηματοδοτήσεων μπορούν να χορηγούν, ενδεικτικά, μικροχρηματοδοτήσεις ως εξής:
- Ολες τις μορφές πιστώσεων μέχρι 25.000 ευρώ, είτε για την κάλυψη επενδυτικών αναγκών, είτε ως κεφάλαιο κίνησης,
- Προϊόντα χρηματοδοτικής μίσθωσης μέχρι 25.000 ευρώ για την απόκτηση εξοπλισμού,
- Αυτοτελείς εγγυήσεις μέχρι 25.000 ευρώ, οι οποίες δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιηθούν για τη λήψη δανείων από άλλα χρηματοδοτικά ιδρύματα.
- Μορφές πιστώσεων που αποβλέπουν στην ενίσχυση δημόσιων πολιτικών ή την κοινωνική και οικονομική ένταξη ευάλωτων κοινωνικά ομάδων, μέχρι 25.000 ευρώ, και οι οποίες αφορούν, ιδίως, στην αντιμετώπιση της ανεργίας ή της αναστολής ή μείωσης του χρόνου εργασίας για λόγους που δεν οφείλονται σε οικεία βούληση.
Οροι χορήγησης μικροχρηματοδότησης
Το γεγονός ότι για την παροχή μικροχρηματοδότησης, δεν απαιτείται η παροχή εμπράγματης ασφάλειας, δε σημαίνει πως τα δάνεια θα δίνονται χωρίς κριτήρια.
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο:
- Ένας δικαιούχος μπορεί να λαμβάνει από ένα ή περισσότερα ιδρύματα μικροχρηματοδοτήσεων νέα μικροχρηματοδότηση σε ποσό που προστίθεται στο υπόλοιπο, υπό την προϋπόθεση ότι το συνολικό ποσό της αρχικής και της νέας μικροχρηματοδότησης, ανεξαρτήτως ιδρύματος χορήγησης, δεν υπερβαίνει τις 25.000 ευρώ για κάθε δικαιούχο.
- Το ίδρυμα μικροχρηματοδοτήσεων μπορεί να απαιτεί εγγύηση πριν από τη χορήγηση μικροχρηματοδότησης.
- Η διάρκεια αποπληρωμής της χορηγηθείσας μικροχρηματοδότησης δεν μπορεί να είναι μικρότερη από 12 μήνες, και δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 10 έτη.
- Ο δικαιούχος έχει δικαίωμα να εκπληρώσει, πλήρως ή εν μέρει, τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη σύμβαση μικροχρηματοδότησης πριν από τη λήξη της , με αντίστοιχη μείωση του συνολικού κόστους της.
- H μείωση συνίσταται στους τόκους και τις επιβαρύνσεις για το εναπομένον χρονικό διάστημα μέχρι τη λήξη της σύμβασης. Αν η άσκηση του δικαιώματος πρόωρης εξόφλησης εκ μέρους του δικαιούχου λαμβάνει χώρα εντός χρονικού διαστήματος για το οποίο έχει συμφωνηθεί σταθερό επιτόκιο, το ίδρυμα μικροχρηματοδοτήσεων δικαιούται εύλογη και αντικειμενικά αιτιολογημένη αποζημίωση για ενδεχόμενα έξοδα που έχουν άμεση σχέση με την πρόωρη εξόφληση.
Εκ των προτέρων έλεγχος
Για να μην υπάρξουν δανειοδοτήσεις που δεν πληρούν τα κριτήρια του νόμου, αλλά και για τη διασφάλιση των πιστωτών το σχέδιο νόμου ορίζει ότι πριν από τη χορήγηση των μικροχρηματοδοτήσεων τα ιδρύματα μικροχρηματοδοτήσεων ελέγχουν, αν τηρείται ο σκοπός της, καθώς και οι όροι του νόμου και ζητούν τα σχετικά αποδεικτικά έγγραφα από τον δικαιούχο.
Εφόσον κριθεί αναγκαίο και προκειμένου να διαφυλαχθεί η τήρηση του ορίου μικροχρηματοδοτήσεων, ο δικαιούχος υπογράφει σχετική υπεύθυνη δήλωση με την οποία παράλληλα συναινεί στην ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ ιδρυμάτων μικροχρηματοδοτήσεων και παρόχων υπηρεσιών πληρωμών του ν. 4537/2018 (Α' 84), οι οποίες αφορούν αποκλειστικά τη χορήγηση σε αυτόν μικροχρηματοδότησης, εφόσον κριθεί αναγκαίο για την επιβεβαίωση της τήρησης των ορίων που τίθενται.
Συμβουλευτικές υπηρεσίες
Ελλείψει εξασφαλίσεων και για την αξιοποίηση των πιστώσεων για το λόγο που χορηγήθηκαν, τα ιδρύματα μικροχρηματοδοτήσεων οφείλουν να παρέχουν συμβουλευτικές υπηρεσίες επιχειρηματικής εκπαίδευσης και καθοδήγησης στους δικαιούχους μικροχρηματοδοτήσεων.
Στις συμβουλευτικές υπηρεσίες περιλαμβάνονται ενδεικτικά οι εξής:
- Επιχειρηματική εκπαίδευση σε τεχνικές διαχείρισης των πολύ μικρών οντοτήτων και ειδικότερα, όσον αφορά τη λογιστική διαχείριση, τη δημοσιονομική διαχείριση και τη διαχείριση προσωπικού,
- Στήριξη για την επίλυση νομικών, φορολογικών και διοικητικών προβλημάτων και ενημέρωση για τις σχετικές υπηρεσίες που διατίθενται στην αγορά,
- Καθοδήγηση για ένταξη στην αγορά εργασίας,
- Υποστήριξη για τον εντοπισμό και τη διάγνωση της πιθανής κρισιμότητας της υλοποίησης του χρηματοδοτούμενου έργου ή του επιχειρηματικού σχεδίου του δικαιούχου.
Τα ιδρύματα μικροπιστώσεων
Για να υπάρξουν μικροπιστώσεις, θα πρέπει να προηγηθεί η δημιουργία ιδρυμάτων μικροπιστώσεων. Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, τα ιδρύματα μικροχρηματοδοτήσεων θα ιδρύονται και θα λειτουργούν με τη μορφή ανώνυμης εταιρείας αποκλειστικού σκοπού, έπειτα από άδεια λειτουργίας η οποία χορηγείται από την Τράπεζα της Ελλάδος.
Μετά από τη λήψη της άδειας, η εταιρεία καταχωρίζεται στην υπηρεσία Γενικού Εμπορικού Μητρώου της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων.
Επισημαίνεται ότι όμοια άδεια λειτουργίας απαιτείται και για τη μετατροπή υφιστάμενης εταιρείας σε εταιρεία αποκλειστικού σκοπού παροχής μικροχρηματοδοτήσεων, καθώς και για την εγκατάσταση και λειτουργία στην Ελλάδα αλλοδαπών εταιρειών με τον ίδιο σκοπό.
Οντότητες, οι οποίες σκοπεύουν να χορηγούν μικροχρηματοδοτήσεις, υποχρεούνται να λάβουν άδεια λειτουργίας ως ιδρύματα μικροχρηματοδοτήσεων πριν αρχίσουν τη χορήγηση μικροχρηματοδοτήσεων.
Ο έλεγχος
Η Τράπεζα της Ελλάδος μπορεί να ανακαλέσει την άδεια λειτουργίας ιδρύματος μικροχρηματοδοτήσεων αν το ίδρυμα δεν έχει κάνει χρήση της άδειας λειτουργίας μέσα σε 12 μήνες από τη χορήγησή της, ή παραιτείται ρητώς απ' αυτήν ή έπαυσε να ασκεί τη δραστηριότητά του για περίοδο μεγαλύτερη των 6 μηνών.
Επίσης, στον επίσημο διαδικτυακό τόπο της Τράπεζας της Ελλάδος τηρείται μητρώο, στο οποίο καταχωρίζονται τα αδειοδοτημένα ιδρύματα μικροχρηματοδοτήσεων με έδρα στην Ελλάδα. Το μητρώο είναι διαθέσιμο στο κοινό, προσβάσιμο ηλεκτρονικά και ενημερώνεται χωρίς καθυστέρηση για τη χορήγηση και ανάκληση αδειών λειτουργίας ιδρυμάτων μικροχρηματοδοτήσεων.