Τα στοιχεία από τις πρώτες εβδομάδες οικονομικής δραστηριότητας μετά την καραντίνα θα κρίνουν την κλίμακα των μειώσεων στα ενοίκια καταστημάτων, όπως υποστηρίζουν στελέχη της αγοράς real estate. Με τις μεγάλες αλυσίδες να ζητούν ήδη σημαντικές μειώσεις μέχρι το τέλος του χρόνου και επαναδιαπραγμάτευση συμβολαίων για την επόμενη χρονιά, στην αγορά προβλέπουν σοβαρές ανατροπές εξαιτίας τριών άλλων παραγόντων.
Πρώτον, η σημαντική ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου στη διάρκεια της καραντίνας οδηγεί τις διοικήσεις ισχυρών ομίλων να εξετάζουν την αναδιάταξη του δικτύου καταστημάτων τους. Τις τελευταίες ημέρες, κυκλοφορούν πληροφορίες πως μια τέτοια απόφαση έχει ήδη λάβει η διοίκηση μεγάλου ομίλου από τον χώρο των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών. Συνεπώς, κάποια ακίνητα σε καλά σημεία πιθανώς θα μείνουν κενά.
Δεύτερον, τα προβλήματα της εστίασης που ενδέχεται να οδηγήσουν σε αρκετά λουκέτα θα αυξήσουν τον αριθμό των ελεύθερων ακινήτων σε κάποιους δρόμους. «Εστιατόρια, καταστήματα γρήγορου φαγητού και καφετέριες φύτρωναν σαν τα μανιτάρια τα τελευταία χρόνια», λένε όσοι προβλέπουν τώρα πιέσεις στα ενοίκια.
Τρίτον, ο «πάγος» στις επεκτατικές κινήσεις γνωστών αλυσίδων ένδυσης κ.α. προκαλεί επιπλέον πιέσεις.
«Το εμπόριο αλλάζει, δεν πεθαίνει», λέει ο Θεοδ. Δούρος, διευθύνων σύμβουλος της ελληνικής εταιρείας ένδυσης DUR, που λειτουργεί δίκτυο περίπου 30 καταστημάτων. Ο ίδιος προβλέπει σημαντική ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου με περιορισμό φυσικών καταστημάτων τα επόμενα χρόνια, καθώς και άλλες ανατροπές εξαιτίας της πανδημίας. «Αρκετά τοπικά καταστήματα, που μέχρι σήμερα δεν βρίσκονταν στο ραντάρ, πήγαν πολύ καλά τις πρώτες ημέρες έναρξης λειτουργίας μετά την καραντίνα», εξηγεί. Πολλά τοπικά καταστήματα εμφανίζουν την ίδια εικόνα καθώς εξαιτίας των μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας, οι καταναλωτές αποφεύγουν το κέντρο της Αθήνας ή άλλων μεγάλων πόλεων.
Οι ρυθμίσεις της κυβέρνησης για τις μειώσεις στα ενοίκια κατά 40%, που παρατείνονται για ορισμένες κατηγορίες επιχειρήσεων, έχουν προκαλέσει αντιδράσεις τόσο από την ομοσπονδία των ιδιοκτητών (ΠΟΜΙΔΑ) όσο και από ξένους επενδυτές που δεν θα ήθελαν να συντηρείται ένα κλίμα μεγάλων μειώσεων. Όμως, οι πρωτοβουλίες των εταιρειών που διαχειρίζονται τα εμπορικά κέντρα, σε συνδυασμό με τις δημοσιοποιημένες πλέον απαιτήσεις μεγάλων ομίλων όπως η Φουρλής (IKEA, Intersport, The Athlete’s Foot) είναι ενδεικτικές του κλίματος.
Η διοίκηση της Lamda Development, που διαχειρίζεται τα εμπορικά κέντρα The Mall Athens, Golden Hall και Mediteranean Cosmos (στη Θεσσαλονίκη) μείωσε κατά 40% τα ενοίκια και τα κοινόχρηστα για τον Μάρτιο, ενώ για τον Απρίλιο και τον Μάιο η αντίστοιχη μείωση έφτασε το 70%. Κατά 40% μειώθηκαν τα ενοίκια στο εμπορικό κέντρο Smart Park της REDS για την περίοδο που τα καταστήματα ήταν κλειστά, ενώ σε μειώσεις κοντά στο 65% προχώρησε το Athens Metro Mall. Οι διοικήσεις των εμπορικών κέντρων παραπέμπουν στο μέλλον και στην εικόνα που θα έχει η αγορά τις επόμενες εβδομάδες, όταν ερωτηθούν για τα πρόσθετα μέτρα που θα πάρουν ώστε να αντιμετωπιστούν οι απαιτήσεις καταστηματαρχών για μείωση ενοικίων.
Οι ισχυροί του λιανεμπορίου έχουν πάντως δείξει ήδη τα δόντια τους. Στην πρόσφατη τηλεδιάσκεψη με τους αναλυτές, η διοίκηση του ομίλου Φουρλή, που μισθώνει περίπου 160 ακίνητα, είπε πως έχει ήδη ζητήσει αλλαγές σε διάφορους όρους των συμβολαίων. Ένας από τους όρους που βρίσκεται στο στόχαστρο των μεγάλων αλυσίδων αφορά το ποσοστό επί του τζίρου των καταστημάτων που εισπράττουν τα εμπορικά κέντρα και κινείται, κατά μέσο όρο, γύρω στο 8%.