H στροφή που παρατηρήθηκε προς τις καταθέσεις μέσα στην πανδημία οδηγεί τις τράπεζες στο να περιορίσουν περαιτέρω τα προσφερόμενα επιτόκια, καθώς και τις πιθανές υπεραποδόσεις στα σύνθετα επενδυτικά προϊόντα εξασφαλισμένου κεφαλαίου.
«Τα ποσοστά μείωσης που έχουν ξεκινήσει τις τελευταίες εβδομάδες και αναμένεται να συνεχιστούν δεν είναι μεγάλα, καθώς ήδη τα προηγούμενα επιτόκια χαρακτηρίζονταν από οριακά έως πολύ χαμηλά. Ωστόσο, οι τράπεζες έχουν την πρόθεση να περικόψουν όσο μπορούν περισσότερο το κόστος της χρηματοδότησής τους, εξαντλώντας σχεδόν κάθε περιθώριο», δηλώνει στο Euro2day.gr τραπεζικό στέλεχος, συμπληρώνοντας: «Όσο μειώνονται τα επιτόκια χορηγήσεων και όσο εντείνεται λόγω της πανδημίας το πρόβλημα των κόκκινων δανείων, οι τράπεζες είναι υποχρεωμένες να δίνουν λιγότερα στους καταθέτες και να περικόπτουν τις λειτουργικές δαπάνες τους».
Χαρακτηριστικό είναι ότι δωδεκάμηνες προθεσμιακές καταθέσεις ύψους κάποιων εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ κλείνουν σε συστημική τράπεζα με επιτόκιο μόλις 0,15% και την προσθήκη κάποιων εκπτωτικών (αφορολόγητων) κουπονιών αγορών σε γνωστές αλυσίδες τροφίμων και λοιπών καταναλωτικών ειδών.
Σε ό,τι αφορά τα σύνθετα καταθετικά προϊόντα, τα οποία εγγυώνται το κεφάλαιο (ή και μια ελάχιστη χαμηλή απόδοση π.χ. 0,1% έως 0,2%) και συναρτούν την απόδοση του αποταμιευτή ανάλογα με το πώς θα κινηθούν στο μέλλον συγκεκριμένοι χρηματιστηριακοί δείκτες, ή συναλλαγματικές ισοτιμίες, ή τα επιτόκια συγκεκριμένων νομισμάτων: α) Είτε έχουμε «κούρεμα» των ενδεχόμενων υπεραποδόσεων σε σχέση με το παρελθόν, είτε β) όρους που περιορίζουν την πιθανότητα υπεραπόδοσης.
Ένα ενδεικτικό προϊόν της συγκεκριμένης κατηγορίας είναι μια κατάθεση δίμηνης διάρκειας (ελάχιστη καταβολή οι 10.000 ευρώ) που εγγυάται ελάχιστη απόδοση 0,1%, η οποία όμως μπορεί να φτάσει στο 1%, αν μέσα στο συγκεκριμένο δίμηνο η συναλλαγματική ισοτιμία ευρώ/δολαρίου κινηθεί μέσα στο όριο του -2% με +2%.
Ενδεικτικό στοιχείο των πολύ χαμηλών επιτοκίων είναι ότι οι ιστοσελίδες των τραπεζών δίνουν έμφαση όχι τόσο στις αποδόσεις που προσφέρουν στους πελάτες τους αλλά στις πολλές (και συχνά ελκυστικές) προσφορές και εκπτώσεις που παρέχονται μέσω των χρεωστικών και πιστωτικών καρτών τους σε μεγάλες αλυσίδες λιανικής και άλλες γνωστές επιχειρήσεις, καλύπτοντας ένα ευρύτατο φάσμα προϊόντων και υπηρεσιών.
Η στάση των τραπεζών πυροδοτείται από το ότι μετά την εκδήλωση της πανδημίας, παρατηρήθηκε έντονη μεταβλητότητα σε άλλες ανταγωνιστικές κατηγορίες επενδύσεων, όπως τα ομόλογα (εταιρικά και κρατικά), οι μετοχές και τα αμοιβαία κεφάλαια, ενώ παράλληλα πάγωσαν και κάποιες τοποθετήσεις που προορίζονταν για την εγχώρια αγορά ακινήτων. Με δεδομένη λοιπόν την εντονότερη μεταβλητότητα, οι περισσότερο συντηρητικοί αποταμιευτές προτίμησαν (προσωρινά έστω) τις τραπεζικές καταθέσεις, συμβιβαζόμενοι ακόμη και με οριακές αποδόσεις.
Στην ίδια κατηγορία εντάσσονται και αποταμιευτές που μέχρι και τον φετινό Ιανουάριο επέλεγαν (ακόμη και μετά από προτροπή των ίδιων των τραπεζών) να μετατρέψουν τμήμα των καταθέσεών τους σε αμοιβαία κεφάλαια και ασφαλιστικά προϊόντα. Χαρακτηριστικό στοιχείο είναι ότι ενώ η (ανταγωνιστική με τις καταθέσεις) ασφαλιστική παραγωγή του κλάδου ζωής ξεκίνησε τη χρονιά με αύξηση 3% τον Ιανουάριο, έκλεισε το πρώτο φετινό τετράμηνο με πτώση 9,4% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο!
Προφανώς, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η νέα παραγωγή του κλάδου ζωής ήταν σαφώς μειωμένη, ενώ υπήρξαν και ακυρώσεις παλαιότερων συμβολαίων, που -σε πρώτη φάση τουλάχιστον- οδηγήθηκαν στα τραπεζικά βιβλιάρια των πελατών.