Μια τυχαία λίστα 10.119 κρατικών ακινήτων είχαν φτιάξει οι υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών στα μέσα του 2018, προκειμένου να καλύψουν, έπειτα από πολυετή καθυστέρηση, τις απαιτήσεις των δανειστών.
Ετσι, για να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση «εξόδου από τα μνημόνια», με δύο αποφάσεις του τότε υπουργού Οικονομικών Ευκλ. Τσακαλώτου, προβλεπόταν η μεταβίβαση των ακινήτων στην Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ), που ελέγχεται από το Υπερταμείο. Τότε δημιουργήθηκε μεγάλος θόρυβος καθώς στον κατάλογο περιλαμβάνονταν τα ενετικά τείχη των Χανίων, το τουρκικό χαμάμ στην κρητική πόλη, το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, ο Λευκός Πύργος κ.α.
Στην προηγούμενη κυβέρνησημ είχαν ξεκαθαρίσει από την πρώτη στιγμή πως δεν πρόκειται να παραχωρηθούν/πωληθούν αρχαιολογικοί χώροι, μνημεία κ.α. Επικαλούνταν τον νόμο 4389 του 2016, που είχε ψηφιστεί τον Ιούνιο της συγκεκριμένης χρονιάς, στο πλαίσιο κάλυψης των απαιτήσεων του μνημονίου.
Ο νόμος 4389/2016 και στο άρθρο 196 αναφέρει τα εξής: «Η κυριότητα και νομή όλων των ακίνητων περιουσιακών στοιχείων τα οποία ανήκουν στο Ελληνικό Δημόσιο και τα διαχειρίζεται η ΕΤΑΔ, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, μεταβιβάζονται αυτομάτως στην ΕΤΑΔ χωρίς αντάλλαγμα, με τις κατωτέρω εξαιρέσεις: α. Αιγιαλοί, παραλίες και παρόχθιες εκτάσεις, υδρότοποι, β. περιοχές Ramsar, γ. περιοχές Natura, δ. αρχαιολογικοί χώροι, ε. αμιγώς δασικές εκτάσεις και λοιπά πράγματα εκτός συναλλαγής. Σε περίπτωση που μέρος ακινήτου εμπίπτει σε μία από τις ανωτέρω εξαιρέσεις, η κυριότητα του μέρους του ακινήτου που δεν εμπίπτει σε μία από τις ανωτέρω εξαιρέσεις μεταβιβάζεται στην ΕΤΑΔ, σύμφωνα με τα ανωτέρω».
Όμως, με πρόσφατη απόφασή του το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) θεώρησε πως το ξεκαθάρισμα έπρεπε να γίνει εκ των προτέρων και όχι αφού δημοσιευθούν οι δύο υπουργικές αποφάσεις του τότε υπουργού Οικονομικών. Έτσι το ΣτΕ έκανε δεκτές τις αιτήσεις ακύρωσης των υπουργικών αποφάσεων που είχαν καταθέσει οι δήμοι Ελληνικού-Αργυρούπολης, Καλαμαριάς, Χαλανδρίου, Χανίων και Ωραιοκάστρου. Στο ανώτατο δικαστήριο αποφάσισαν πως η σχετική υπουργική απόφαση εκδόθηκε χωρίς προηγουμένως να έχει εξεταστεί για τα μεταβιβαζόμενα ακίνητα, εάν υφίσταται η συνδρομή των αναγκαίων εκείνων προϋποθέσεων που προβλέπουν στη νομιμοποίηση της μη υπαγωγής τους στην κατηγορία των εξαιρουμένων από τη μεταβίβαση, ενώ παράλληλα δεν είχε τηρηθεί η προβλεπόμενη από το νόμο διαδικασία ταυτοποίησης και ελέγχου των μεταβιβαζόμενων ακινήτων, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν πρέπει να εξαιρεθούν ή όχι από τη μεταβίβαση.
Όπως φαίνεται, στο ΣτΕ δεν πείσθηκαν πως θα γίνει αναλυτική μελέτη του καταλόγου των 10.119 ακινήτων εκ των υστέρων, όταν επί τόσα χρόνια δεν πραγματοποιήθηκε και τελικά μεταβιβάστηκαν απλώς ως «κωδικοί του κτηματολογίου». Χθες δεν κατέστη δυνατό να διασταυρωθεί από το Υπερταμείο σε πόσα από τα συγκεκριμένα ακίνητα είχαν γίνει επανέλεγχοι, όπως είχε υποσχεθεί το 2018 η διοίκησή του, προκειμένου να διαπιστωθεί αν εμπίπτουν στις κατηγορίες που δεν μεταβιβάζονται στην ΕΤΑΔ. Η ίδια διοίκηση είχε παραδεχθεί τότε πως τα 10.119 αποτελούσαν «μια αρχική λίστα» που είχε διαμορφωθεί «βάσει των διαθέσιμων στοιχείων και πληροφοριών από τις βάσεις δεδομένων που δόθηκαν από το Εθνικό Κτηματολόγιο».
Η μεταβίβαση όλων των κρατικών ακινήτων, πλην των εξαιρέσεων που όριζε ο νόμος 4389/2016 στο Υπερταμείο, ήταν μία από τις δεσμεύσεις που είχε αναλάβει η χώρα με το τρίτο μνημόνιο με τους δανειστές.
Τελικά δεν υλοποιήθηκε, αφού ακόμα και για τα 10.119 ακίνητα πρέπει να αναζητηθεί άλλος τρόπος μεταφοράς στην ΕΤΑΔ. Για να γίνει το ξεκαθάρισμα που απαιτεί το ΣτΕ, θα απαιτηθούν χρόνια. Επί δεκαετίες η ΕΤΑΔ δεν έχει καταφέρει να ξεκαθαρίσει τον κατάλογο των περίπου 75.000 ακινήτων που διαθέτει, προκειμένου να τα αξιοποιήσει. Μένει να απαντηθεί, βέβαια, αν έχει αξιοποιηθεί/μεταβιβαστεί κάποιο από τα 10.119 ακίνητα, γιατί αν έχει συμβεί κάτι τέτοιο, το μπλέξιμο θα είναι μεγάλο μετά την απόφαση του ΣτΕ.