Σε πάνω από 10 δισ. ευρώ ανέρχεται το ποσό που ήδη δίνεται ή θα δοθεί στο επόμενο διάστημα για τη στήριξη των επιχειρήσεων, τόσο για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας όσο και για την υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων, ώστε από καλύτερη θέση να αντεπεξέλθουν στο δυσμενές περιβάλλον που διαμορφώνεται εξαιτίας του κορωνοϊού.
Από το παραπάνω ποσό, ξεχωρίζουν με διαφορά ως προς το μέγεθός τους τα χρηματοδοτικά εργαλεία που συστάθηκαν για την παροχή δανείων κεφαλαίου κίνησης, είτε με επιδοτούμενο επιτόκιο είτε με την εγγύηση της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας (ΕΑΤ).
Εκτός από τα έκτακτα χρηματοδοτικά εργαλεία, στην ευχέρεια των επιχειρήσεων είναι και η αξιοποίηση του αναπτυξιακού νόμου. Παράλληλα και σταδιακά, σύμφωνα με τους σχεδιασμούς του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων και της ΕΑΤ, αναμένεται και η διάθεση επιπλέον χρηματοδοτικών εργαλείων, ενώ τομή, αλλά με πολλές προκλήσεις, θα αποτελέσει η θεσμοθέτηση των μικροπιστώσεων, όπου θα δώσει τη δυνατότητα χρηματοδότησης σε όσους δεν μπορούν να παρέχουν εξασφαλίσεις στους πιστωτές.
Το ΤΕΠΙΧ ΙΙ
Στο πλέον δημοφιλές χρηματοδοτικό εργαλείο έχει εξελιχθεί το ΤΕΠΙΧ, μέσω του οποίου χορηγούνται δάνεια κεφαλαίου κίνησης με πλήρη επιδότηση του επιτοκίου για τα δύο πρώτα χρόνια του δανείου. Οι αιτήσεις των ενδιαφερομένων έχουν ξεπεράσει τις 50.000, ενώ ήδη έχουν χορηγηθεί δάνεια ύψους άνω των 550 εκατ. ευρώ. Η προθεσμία υποβολής των αιτήσεων στο Πληροφοριακό Σύστημα Κρατικών Ενισχύσεων (ΠΣΚΕ) λήγει στις 28 Μαΐου.
Σημειώνεται ότι στις απαραίτητες προϋποθέσεις για τη λήψη δανείου είναι η επιχείρηση να θεωρείται πληγείσα από την πανδημία βάσει των ΚΑΔ που έχει ανακοινώσει το υπουργείο Οικονομικών και να δεσμευτεί ότι θα διατηρήσει τις υφιστάμενες θέσεις εργασίας για δύο χρόνια.
Το συνολικό ποσό που εκτιμάται ότι θα χορηγηθεί ανέρχεται στα 2 δισ. ευρώ, τα οποία προέρχονται από την ΕΑΤ και τις τράπεζες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα.
Το ύψος κάθε δανείου μπορεί να ανέλθει έως το 50% του κύκλου εργασιών της επιχείρησης ή έως το 50% των παραγγελιών τρέχοντος έτους.
Η διάρκεια κάθε δανείου ορίζεται από 24 έως 60 μήνες από την εκταμίευση (εφάπαξ ή από την πρώτη τμηματική εκταμίευση) του δανείου, ενώ ορίζεται δυνατότητα χορήγησης περιόδου χάριτος από 6 έως 12 μήνες.
Αυτό που διαφεύγει της «ειδησεογραφίας» για το συγκεκριμένο χρηματοδοτικό εργαλείο είναι ότι ο δανειολήπτης, αντί για επιδότηση στο 100% του επιτοκίου για δύο έτη, μπορεί να επιλέξει την άλλη μορφή επιδότησης, που προβλέπει ότι το 40% του δανείου θα είναι άτοκο καθ' όλη τη διάρκειά του.
Για την υποβολή αιτήματος, οι επιχειρήσεις καταθέτουν τα στοιχεία τους στον δικτυακό τόπο www.ependyseis.gr και ακολούθως υποβάλλουν το αίτημα στην τράπεζα της επιλογής τους. Οι συνεργαζόμενες τράπεζες είναι οι εξής: Alpha Bank, Eurobank, Εθνική Τράπεζα, Τράπεζα Πειραιώς, Τράπεζα Αττικής, Παγκρήτια Συν. Τράπεζα, Συν. Τράπεζα Χανίων, Συν. Τράπεζα Ηπείρου, Συν. Τράπεζα Θεσσαλίας, Συν. Τράπεζα Καρδίτσας.
Το Ταμείο Εγγυοδοσίας
Το υπό σύσταση Ταμείο Εγγυοδοσίας για τη χορήγηση δανείων κεφαλαίου κίνησης εκτιμάται ότι θα διαθέσει στις επιχειρήσεις δάνεια ύψους έως 7 δισ. ευρώ. Αναφέρουμε ότι είναι υπό σύσταση, καθώς η εγγυήτρια ΕΑΤ έχει διαθέσει ήδη 1 δισ. ευρώ για εγγυήσεις, ωστόσο απομένει η προσχώρηση των τραπεζών στο χρηματοδοτικό σχήμα. Η εκδήλωση του ενδιαφέροντός τους θα πρέπει να έχει κατατεθεί έως τις 26 Μαΐου.
Με το 1 δισ. ευρώ της ΕΑΤ, εκτιμάται ότι θα δοθούν δάνεια 3,5 δισ. ευρώ, ποσό που θα διαπλασιαστεί όταν η εγγυήσεις της ΕΑΤ έναντι των τραπεζών αυξηθούν στα 2 δισ. ευρώ, όπως είναι προαποφασισμένο. Το Ταμείο αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία στις αρχές Ιουνίου.
Το ποσοστό εγγύησης για κάθε δάνειο επιλέξιμης επιχείρησης ανέρχεται σε 80%, ενώ το ποσό του αρχικού κεφαλαίου του δανείου δεν πρέπει να υπερβαίνει το ένα από τα παρακάτω, όποιο είναι μεγαλύτερο:
1. το διπλάσιο του ετήσιου μισθολογικού κόστους της Επιχείρησης για το 2019. (Στην περίπτωση Επιχειρήσεων που δημιουργήθηκαν μετά την 1η Ιανουαρίου 2019, το ανώτατο δάνειο δεν πρέπει να υπερβαίνει το κατ’ εκτίμηση ετήσιο μισθολογικό κόστος για τα δύο πρώτα έτη λειτουργίας του)
ή
2. το 25% του συνολικού κύκλου εργασιών της Επιχείρησης κατά το έτος 2019
ή
3. μετά από τεκμηρίωση και βάσει αιτιολόγησης και σχεδίου που καθορίζει τις ανάγκες ρευστότητας του δικαιούχου, το ποσό του δανείου μπορεί να αυξηθεί πέραν των ανωτέρω ορίων για να καλυφθούν οι ανάγκες ρευστότητας από την ημερομηνία χορήγησης του δανείου και για τους επόμενους 18 μήνες για τη μικρομεσαία επιχείρηση και τον αυτοαπασχολούμενο και για τους επόμενους 12 μήνες για μεγάλη επιχείρηση.
Επιπλέον της εγγύησης, παρέχεται η δυνατότητα επιχορήγησης της προμήθειας εγγύησης που καταβάλουν οι δανειολήπτες στις τράπεζες, προκειμένου να μην τη χρεωθούν οι πρώτοι.
Η εγγύηση αφορά νέα δάνεια που θα χορηγηθούν έως και την 31η Δεκεμβρίου 2020 τακτής λήξης και διάρκεια έως 5 έτη και καλύπτει το κάθε δάνειο καθ’ όλη τη διάρκειά του, μέχρι την πλήρη και ολοσχερή εξόφληση κάθε οφειλής.
Η επιδότηση επιτοκίου ενήμερων δανείων
Στα μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων, εξασφαλίστηκε και κονδύλι 750 εκατ. ευρώ για την επιδότηση του επιτοκίου ενήμερων δανείων για το τρίμηνο Μαρτίου - Ιουνίου 2020. Αυτή τη στιγμή εξετάζεται το ενδεχόμενο το μέτρο να επεκταθεί για άλλους δύο μήνες και να περιληφθούν οι τόκοι του Ιουλίου και του Αυγούστου.
Οι αιτήσεις χρηματοδότησης υποβάλλονται στο Πληροφοριακό Σύστημα Κρατικών Ενισχύσεων έως τις 30/6/2020.
Για να χρηματοδοτηθούν οι επιχειρήσεις, θα πρέπει:
* Να δραστηριοποιούνται στις 19/3/2020 στους επιλέξιμους τομείς δραστηριότητας (ΚΑΔ) που έχουν ανακοινωθεί από το υπουργείο Οικονομικών ως πληττόμενοι από την πανδημία.
* Nα δεσμευτούν ότι θα απασχολούν την 31/12/2020 τουλάχιστον ίδιο αριθμό εργαζομένων με τον αριθμό εργαζομένων που απασχολούσαν την 19/03/2020. Διευκρινίζεται ότι η αναστολή συμβάσεων εργασίας στο πλαίσιο των μέτρων για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας του ιού Covid-19 δεν αποκλείει τη συμμετοχή των επιχειρήσεων.
* Οι σχετικές δανειακές/πιστωτικές συμβάσεις πρέπει να έχουν συναφθεί και οι αντίστοιχες χρηματοδοτήσεις πρέπει να έχουν (στο σύνολό τους ή εν μέρει) χορηγηθεί πριν από την 01/04/2020. Επιχειρήσεις στις οποίες έχει χορηγηθεί δυνατότητα αναστολής καταβολής κεφαλαίου δανείου για την επιλέξιμη χρονική περίοδο δύνανται να λάβουν την ενίσχυση για τους τόκους της ίδιας περιόδου.
Η δημόσια χρηματοδότηση καλύπτει τους συμβατικούς τόκους καθώς και την αναλογούσα εισφορά του ν. 128/75 των δανείων των επιλέξιμων επιχειρήσεων, και ειδικότερα επιχειρηματικών δανείων τακτής λήξης, ομολογιακών δανείων και Συμβάσεων Πίστωσης (ανοικτών αλληλόχρεων λογαριασμών), περιλαμβανομένων τιτλοποιημένων δανείων και πιστώσεων καθώς και δανείων και πιστώσεων που έχουνμεταβιβαστεί λόγω πώλησης. Τα δάνεια πρέπει να ήταν ενήμερα στις 31/12/2019.
Οι μικροπιστώσεις
Σύντομα, σύμφωνα με τον υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων, αναμένεται να θεσμοθετηθούν οι μικροπιστώσεις, ωστόσο, το ζήτημα είναι πότε θα υπάρξουν φορείς παροχής μικροπιστώσεων ύψους έως 25.000 ευρώ χωρίς εξασφαλίσεις προς τις μικρές επιχειρήσεις και τους αυτοαπασχολούμενους.
Με δεδομένο ότι οι τράπεζες θα απέχουν από τον θεσμό, καθώς το κανονιστικό πλαίσιο δεν τους επιτρέπει να χορηγούν δάνεια χωρίς εξασφαλίσεις, η πρόκληση πλέον είναι, ποιοι θα εμπλακούν σε αυτή τη διαδικασία.
Πάντως ο θεσμός αναμένεται ως «μάννα εξ ουρανού» για πολλές χιλιάδες μικρών επιχειρήσεων που σήμερα είναι αποκλεισμένες από τον τραπεζικό δανεισμό, λόγω αδυναμίας παροχής εξασφαλίσεων.
Ο αναπτυξιακός
Αν και δεν λύνει προβλήματα ρευστότητας, «σταθερή αξία» για όσους θέλουν να επενδύσουν παραμένει ο αναπτυξιακός νόμος 4399/2016. Χιλιάδες, ήδη, είναι τα επενδυτικά σχέδια που έχουν ενταχθεί σε αυτόν, λαμβάνοντας ενισχύσεις με τη μορφή της φορολογικής απαλλαγής της επιχορήγησης, της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης και επιδοτήσεις του κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης.
Από τις 21 Μαΐου, άνοιξε πάλι η διαδικασία υποβολής αιτήσεων για τα καθεστώτα «Γενική Επιχειρηματικότητα» και «Επιχειρηματικότητα Πολύ Μικρών και Μικρών Επιχειρήσεων» συνολικού προϋπολογισμού 500 εκατ. ευρώ. Οι αιτήσεις θα υποβάλλονται έως τις 31 Ιουλίου 2020.
Τα καθεστώτα
Γενική Επιχειρηματικότητα
Ο συνολικός προϋπολογισμός του καθεστώτος «Γενική Επιχειρηματικότητα» ανέρχεται σε 350 εκατ., εκ των οποίων τα 140 εκατ. ευρώ αφορούν επιχορηγήσεις, επιδοτήσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης και επιδοτήσεις του κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης και τα 210 εκατ. ευρώ αφορούν φορολογικές απαλλαγές.
Ελάχιστο ύψος επενδυτικών σχεδίων
Το ελάχιστο επιλέξιμο ύψος της επένδυσης για την υπαγωγή επενδυτικών σχεδίων στο παρόν καθεστώς ενίσχυσης ορίζεται με βάση το μέγεθος του φορέα, ήτοι:
α. για μεγάλες επιχειρήσεις, στο ποσό των 500.000 ευρώ,
β. για μεσαίες επιχειρήσεις και συνεταιρισμούς, στο ποσό των 250.000 ευρώ,
γ. για μικρές επιχειρήσεις, στο ποσό των 150.000 ευρώ,
δ. για πολύ μικρές επιχειρήσεις, στο ποσό των 100.000 ευρώ.
ε. για τις Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (Κοιν.Σ.Επ.) του N. 4019/2011 (Α' 216), καθώς και τους Αγροτικούς Συνεταιρισμούς (ΑΣ), τις Ομάδες Παραγωγών (ΟΠ) και τις Αγροτικές Εταιρικές Συμπράξεις (ΑΕΣ) του Ν. 4384/2016, στο ποσό των 50.000 ευρώ.
Οι δικαιούχοι
Δικαίωμα συμμετοχής έχουν οι επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες ή έχουν υποκατάστημα στην ελληνική επικράτεια κατά τη χρονική στιγμή έναρξης εργασιών του επενδυτικού σχεδίου και έχουν μία από τις ακόλουθες μορφές: Ατομική επιχείρηση, Εμπορική εταιρεία, Συνεταιρισμός, Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (Κοιν.Σ.Επ.), Αγροτικοί Συνεταιρισμοί (ΑΣ), Ομάδες Παραγωγών (ΟΠ), Αγροτικές Εταιρικές Συμπράξεις (ΑΕΣ), εταιρείες υπό ίδρυση ή υπό συγχώνευση, με την υποχρέωση να έχουν ολοκληρώσει τις διαδικασίες δημοσιότητας πριν την έναρξη εργασιών του επενδυτικού σχεδίου, επιχειρήσεις που λειτουργούν με τη μορφή κοινοπραξίας, με την προϋπόθεση καταχώρησής τους στο ΓΕΜΗ.
- Δημόσιες και δημοτικές επιχειρήσεις και θυγατρικές τους, εφόσον:
α) δεν τους έχει ανατεθεί η εξυπηρέτηση δημοσίου σκοπού,
β) δεν έχει ανατεθεί από το κράτος αποκλειστικά σε αυτούς η προσφορά υπηρεσιών,
γ) δεν επιχορηγείται η λειτουργία τους με δημόσιους πόρους για το διάστημα τήρησης των μακροχρόνιων υποχρεώσεων.
Οι επιλέξιμες δαπάνες
Οι επιλέξιμες προς ενίσχυσης δαπάνες είναι οι εξής:
Ενσώματα στοιχεία ενεργητικού
Άυλα στοιχεία ενεργητικού
Μισθολογικό κόστος
Λοιπές δαπάνες, όπως συμβουλευτικές υπηρεσίες: μελέτες και αμοιβές συμβούλων για επενδυτικά σχέδια νέων μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και δαπάνες εκκίνησης για τις υπό ίδρυση μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις.
Επιχειρηματικότητα Πολύ Μικρών και Μικρών Επιχειρήσεων
Ο συνολικός προϋπολογισμός του καθεστώτος «Επιχειρηματικότητα Πολύ Μικρών και Μικρών Επιχειρήσεων» ανέρχεται σε 150 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 140 εκατ. ευρώ αφορούν επιχορηγήσεις, επιδοτήσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης και επιδοτήσεις του κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης και τα 10 εκατ. ευρώ αφορούν φορολογικές απαλλαγές.
Ελάχιστο ύψος επενδυτικών σχεδίων
Το ελάχιστο επιλέξιμο ύψος της επένδυσης για την υπαγωγή επενδυτικών σχεδίων στο παρόν καθεστώς ενίσχυσης ορίζεται με βάση το μέγεθος του φορέα, όπως και στη Γενική Επιχειρηματικότητα. Όμοιες είναι και οι μορφές των επιχειρήσεων που μπορούν να ενταχθούν με την προϋπόθεση ότι δεν αποτελούν μεγάλες και μεσαίες επιχειρήσεις.
Οι προϋποθέσεις
Τα επενδυτικά σχέδια που θα υπαχθούν στο συγκεκριμένο καθεστώς, θα πρέπει να έχουν τον χαρακτήρα αρχικής επένδυσης και συγκεκριμένα να πληρούν μία από τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
α. Δημιουργία νέας μονάδας.
β. Επέκταση της δυναμικότητας υφιστάμενης μονάδας.
γ. Διαφοροποίηση της παραγωγής μιας μονάδας σε προϊόντα ή υπηρεσίες που δεν έχουν παραχθεί ποτέ σε αυτήν, με τον όρο ότι οι επιλέξιμες δαπάνες υπερβαίνουν τουλάχιστον κατά 200% τη λογιστική αξία των στοιχείων ενεργητικού που χρησιμοποιούνται εκ νέου, όπως έχει καταγραφεί στο οικονομικό έτος που προηγείται της αίτησης υπαγωγής του επενδυτικού σχεδίου.
δ. Θεμελιώδη αλλαγή του συνόλου της παραγωγικής διαδικασίας υφιστάμενης μονάδας μεγάλης επιχείρησης, με τον όρο ότι οι επιλέξιμες δαπάνες υπερβαίνουν τις αποσβέσεις των στοιχείων ενεργητικού που συνδέονται με τη δραστηριότητα που πρόκειται να εκσυγχρονιστεί, κατά τη διάρκεια των τριών προηγούμενων οικονομικών ετών.
ε. Απόκτηση του συνόλου στοιχείων ενεργητικού, που ανήκουν σε επιχειρηματική εγκατάσταση που έχει κλείσει και η οποία αγοράζεται από επενδυτή που δεν σχετίζεται με τον πωλητή και αποκλείει την απλή εξαγορά των μετοχών μιας επιχείρησης.