Με τη δημιουργία μιας λίστας Στρατηγικών Εργων Υποδομής, που θα εποπτεύεται από το Γραφείο του Πρωθυπουργού και αυτόνομου μηχανισμού υλοποίησης, επιχειρεί η κυβέρνηση να αντιμετωπίσει τις τεράστιες καθυστερήσεις στην ωρίμανση κρίσιμων έργων και τις συνεχείς εμπλοκές που παρουσιάζονται.
Σύμφωνα με την έκτη έκθεση μεταμνημονιακής εποπτείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, έχει συμφωνηθεί με την Κομισιόν πως ο κατάλογος των Στρατηγικών Εργων Υποδομής θα είναι έτοιμος τον προσεχή Σεπτέμβριο, με τη δημιουργία και ανεξάρτητου μηχανισμού παρακολούθησης, που θα λειτουργεί πλήρως μέχρι τον Ιανουάριο του 2021.
Με τη δημιουργία του συγκεκριμένου μηχανισμού, η κυβέρνηση και η Κομισιόν ελπίζουν πως θα αντιμετωπιστούν οι πολυετείς καθυστερήσεις στην τεχνική και μελετητική ωρίμανση μεγάλων έργων, ενώ θα αναζητηθεί το καλύτερο δυνατό μείγμα μεταξύ ιδιωτικών, κρατικών και κοινοτικών πόρων για τη χρηματοδότησή τους. Οπως επισημαίνεται στην έκθεση, «η απουσία ώριμων νέων έργων είναι ένας σημαντικός λόγος για την περιορισμένη εκτέλεση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων».
Παράλληλα με τη λίστα των μεγάλων έργων, συμφωνήθηκε και η δημιουργία ενός μηχανισμού ωρίμανσης των διαγωνισμών (Project Preparation Facility), ο οποίος θα έχει συντονιστικό ρόλο στην προετοιμασία των μελετών σκοπιμότητας, των αναλύσεων κόστους/ωφέλους, της προμελέτης και της οριστικής τεχνικής μελέτης, στα θέματα απαλλοτριώσεων, στην οργάνωση των διαγωνισμών, αλλά και στην εποπτεία των έργων κατά τη διάρκεια υλοποίησης.
Μία από τις προτεραιότητες της κυβέρνησης, όπως αναφέρεται στην έκθεση, είναι η ενίσχυση των έργων με συμβάσεις παραχώρησης, ΣΔΙΤ (Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα) και άλλα εργαλεία αύξησης της ιδιωτικής χρηματοδότησης. Τον Οκτώβριο του 2020 θα επιλεγούν τα πρώτα στελέχη του συγκεκριμένου μηχανισμού ωρίμανσης, με στόχο να βρίσκεται σε πλήρη λειτουργία μέχρι τον Μάρτιο του 2021, με τη συνεργασία και διεθνών οργανισμών χρηματοδότησης.
Στην έκτη έκθεση μεταμνημονιακής εποπτείας αναφέρεται, επίσης, πως η υλοποίηση των έργων καθυστερεί και για λόγους που συνδέονται με την αδυναμία πρόβλεψης του εύρους και του χρόνου ολοκλήρωσης των αρχαιολογικών εργασιών ή των περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων, σε συνδυασμό με την πολυπλοκότητα που οδηγεί σε καθυστέρηση δικαστικών αποφάσεων. Σύμφωνα με την Κομισιόν, την τελευταία περίοδο λαμβάνονται ορισμένα μέτρα για την αντιμετώπιση αυτών των καθυστερήσεων, με την εφαρμογή των οποίων η διάρκεια προετοιμασίας ενός διαγωνισμού μπορεί να περιοριστεί κατά 4 έως 6 μήνες.
Το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα προβληματικής υλοποίησης έργων και καθυστερήσεων είναι τα σιδηροδρομικά, στα οποία καταγράφονται τεράστιες καθυστερήσεις. Σύμφωνα με την έκθεση, ο σχεδιασμός της ελληνικής πλευράς προέβλεπε τη δέσμευση περίπου 1,2-1,4 δισ. ευρώ από το επιχειρησιακό πρόγραμμα μεταφορών και περιβάλλοντος του υφιστάμενου ΕΣΠΑ από τα σιδηροδρομικά έργα. Στην πραγματικότητα, οι δεσμεύσεις μέχρι σήμερα δεν ξεπερνούν τα 200 εκατ. ευρώ! Οι καθυστερήσεις δεν αφορούν μόνο εν εξελίξει ή σχεδιαζόμενα σιδηροδρομικά έργα, αλλά και τον διαγωνισμό για τη νέα γραμμή 4 του μετρό Αθήνας, έργο που προετοιμάζεται από τις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας και τελικά οδεύει για το επόμενο ΕΣΠΑ (2021-2027).
Οπως έγραψε πρόσφατα το Euro2day.gr, το υπουργείο Υποδομών, σε συμφωνία με την Κομισιόν, προχώρησε στη σύσταση επιτροπής η οποία έχει αναλάβει να παρουσιάσει πρόταση για το πώς θα υλοποιηθούν τα έργα στον τομέα του σιδηροδρόμου.
* Δείτε την έκθεση στη στήλη Συνοδευτικό Υλικό.