Στις 20 Μαρτίου, πριν το ελληνικό δημόσιο αρχίσει να ξοδεύει πέραν του προγραμματισμού για την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών εξαιτίας της πανδημίας, τα ταμειακά διαθέσιμα του ελληνικού δημοσίου ανέρχονταν σε 36-37 δισ. ευρώ, αθροίζοντας το «σκληρό» μαξιλάρι των 15,7 δισ. ευρώ που είναι κλειδωμένο στην Τράπεζα της Ελλάδος με σφραγίδα ESM, καταθέσεις του δημοσίου στις εμπορικές τράπεζες και ταμειακά διαθέσιμα φορέων γενικής κυβέρνησης.
Δύο μήνες μετά και ενώ το υπουργείο Οικονομικών έχει προχωρήσει σε ένα μπαράζ έκτακτων πληρωμών, τα ταμειακά διαθέσιμα του ελληνικού δημοσίου, σύμφωνα με απολύτως διασταυρωμένες πληροφορίες, παραμένουν στα 36-37 δισ. ευρώ!
Πληρωμές στο μεσοδιάστημα έγιναν (1,5 δισ. ευρώ μόνο για τα επιδόματα των 800 ευρώ), αλλά στο ταμείο μπήκαν «φρέσκα» κεφάλαια από την έκδοση ομολόγων, την αύξηση του ύψους των εντόκων γραμματίων (συν 1 δισ. ευρώ), ενώ βαθιές ανάσες έδωσαν οι φορολογούμενοι. Τα δημόσια έσοδα κάθε άλλο παρά κατέρρευσαν (δεδομένων των συνθηκών), με την πτώση τον Απρίλιο να είναι 17,2% και συνολικά από τις αρχές του έτους οι αποκλίσεις έναντι των στόχων (στα καθαρά έσοδα) μόνο 1,3 δισ. ευρώ.
Αρμόδιες πηγές εκτιμούν πως στη «συντήρηση» των εισπράξεων του δημοσίου συνετέλεσαν αφενός οι εκπτώσεις 25% στην περίπτωση εμπρόθεσμης πληρωμής, αφετέρου, η «κουλτούρα πληρωμών» που έχουν αρχίσει να αποκτούν οι Έλληνες. Έχοντας ζήσει την καυτή ανάσα των μέτρων αναγκαστικής είσπραξης χρόνια και χρόνια στη διάρκεια τριών μνημονίων, κάποιοι προσπαθούν -εκτιμούν αρμόδιες πηγές- να πληρώνουν στην ώρα τους όσο μπορούν.
Κάπως έτσι, η παρτίδα των ταμειακών διαθεσίμων έχει επί του παρόντος σωθεί, εξασφαλίζοντας, αφενός, αποστάσεις ασφαλείας από τις προληπτικές πιστωτικές γραμμές του ESM (240 δισ. ευρώ, με κάθε κράτος-μέλος να δικαιούται έως 2% του περυσινού ΑΕΠ), αφετέρου, δυνατότητες αντιμετώπισης νέων έκτακτων δαπανών τους επόμενους μήνες.
Με τα σημερινά δεδομένα, εκτιμάται ότι δεν υπάρχει η παραμικρή ανάγκη ούτε καν να σκεφτεί το υπουργείο Οικονομικών να ακουμπήσει το «σκληρό» μαξιλάρι των 15,7 δισ. ευρώ του ESM. Αντίθετα, το ελληνικό δημόσιο, έχοντας ως «ενέχυρο» έναντι των αγορών ένα ισχυρό μαξιλάρι ταμειακών διαθεσίμων, μπορεί να σχεδιάζει μέσω του ΟΔΔΗΧ τα επόμενα βήματα εξόδου στις αγορές, με ορισμένες πηγές να εκτιμούν πως δεν θα ήταν έκπληξη μια νέα έκδοση ομολόγων έως τον Ιούλιο.
Η ακτινογραφία των διαθεσίμων
Στα μέσα Μαΐου, το ελληνικό δημόσιο είχε τέσσερις διαφορετικές πηγές ταμειακών διαθεσίμων.
1. Ο λογαριασμός «28». Στον Ενιαίο Λογαριασμό Θησαυροφυλακίου της Κεντρικής Κυβέρνησης στην Τράπεζα της Ελλάδος βρίσκονται 18,4 δισ. ευρώ. Από αυτά είναι δεσμευμένα στον ειδικό λογαριασμό Dedicated Cash Buffer Account τα 15,7 δισ. ευρώ που προέρχονται από τον ESM. «Διαθέσιμα» επομένως μπορούν να θεωρούνται τα 2,7 δισ. ευρώ.
2. Καταθέσεις στις τράπεζες. Το ελληνικό δημόσιο έχει καταθέσεις στις εμπορικές τράπεζες 2 δισ. ευρώ. Τον προηγούμενο μήνα τα χρήματα αυτά ήταν 7,6 δισ. ευρώ. Αναλώθηκαν επομένως 5,6 δισ. ευρώ.
3. Διαθέσιμα φορέων γενικής κυβέρνησης. Σε έναν άλλο λογαριασμό στην Τράπεζα της Ελλάδος (χαρτοφυλάκιο Κοινού Κεφαλαίου και Ταμειακής Διαχείρισης) βρίσκονται τα διαθέσιμα φορέων γενικής κυβέρνησης. Η συνολική περιουσία των Φορέων Γενικής Κυβέρνησης (στην Τράπεζα της Ελλάδας) ανέρχεται σήμερα σε 46,3 δισ. Από αυτά είναι σήμερα ταμειακά διαθέσιμα τα 9,5 δισ., εκ των οποίων περίπου 7 δισ. μπορούν άμεσα να αξιοποιηθούν από το Ελληνικό Δημόσιο. Είναι επιθυμητό ένα μικρό ποσοστό (περίπου 5%) του συνολικού κεφαλαίου/περιουσίας των Φορέων Γενικής Κυβέρνησης να παραμένει ως ελάχιστα ρευστά διαθέσιμα στην Τράπεζα της Ελλάδος, ώστε να καλύψει τυχόν άμεσες ανάγκες των φορέων αυτών.
4. Καταθέσεις φορέων σε εμπορικές τράπεζες. Στις εμπορικές τράπεζες βρίσκονται επίσης καταθέσεις της τάξεως των 6-7 δισ. ευρώ φορέων γενικής κυβέρνησης. Εκτιμάται ότι από αυτά ένα ποσό της τάξεως των 4-5 δισ. ευρώ μπορεί να αξιοποιηθεί, με την προϋπόθεση ότι οι Φορείς θα υποχρεωθούν να καταθέσουν και τα κεφάλαια αυτά στην Τράπεζα της Ελλάδος (Κοινό Κεφάλαιο).