Η ποιότητα του ενεργητικού του ελληνικού τραπεζικού τομέα, η bad bank, οι αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις (DTC) και οι πιθανότητες dilution ήταν στην πρώτη γραμμή της τηλεδιάσκεψη της JP Morgan, την περασμένη εβδομάδα, με επενδυτές και τον Σπ. Παντελιά, επικεφαλής της χρηματοοικονομικής σταθερότητας στην Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ).
Με τo βασικό σενάριο για την οικονομία να αφορά πλέον σε σημαντική συρρίκνωση του ΑΕΠ και την αβεβαιότητα να παραμένει πιθανότατα για το άμεσο μέλλον, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι ελληνικές τράπεζες αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο ενός νέου κύματος μη εξυπηρετούμενης έκθεσης (NPEs). Ωστόσο, το βασικό συμπέρασμα από το conference call είναι ότι αυτή η περίοδος, όσο μεγάλες προκλήσεις και αν έχει, μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία για την αντιμετώπιση των θεμάτων του κλάδου ταχύτερα, υπό την προϋπόθεση ότι οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επεξεργαστούν τις απαιτούμενες λύσεις.
Η δημιουργία μιας bad bank βρίσκεται στο επίκεντρο αυτών των συζητήσεων, μαζί με την πιθανή τροποποίηση του ελληνικού νόμου για τις αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις (DTC).
Τα βασικά σημεία που προέκυψαν από το conference call είναι:
• Τα υπόλοιπα των NPEs αναμένεται να αυξηθούν από τα επίπεδα του 2019: η μετάθεση πληρωμών είναι μόνο μια προσωρινή βοήθεια. Με μια σημαντική συρρίκνωση του ΑΕΠ για το 2020, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι τα υπόλοιπα NPEs των ελληνικών τραπεζών ενδέχεται να αυξηθεί από τα επίπεδα των 69 δισ. ευρώ του 2019 ή του 41% των ακαθάριστων δανείων.
Ενώ καταλαβαίνουμε, εξηγεί η JP Morgan, ότι είναι πολύ νωρίς για να κάνουμε προβολές για τα NPEs, πρόσφατες δημοσιεύσεις στον Τύπο δείχνουν ότι έως και 10 δισ. ευρώ νέων NPEs προβλέπονται. Tα μέτρα ήταν ταχεία και αξιοσημείωτα και θα προσφέρουν κάποια περιθώρια στις τράπεζες να συνεχίσουν να δανείζουν και να αξιολογούν σωστά τους υποκείμενους κινδύνους, χωρίς περιορισμό από τα κανονιστικά ζητήματα. Ταυτόχρονα, τονίστηκε ότι οι τράπεζες, αργά ή γρήγορα, θα χρειαστεί να αναγνωρίσουν τυχόν πιθανούς κινδύνους.
• Οι συζητήσεις για την bad bank βρίσκονται στο επίκεντρο εν μέσω των ανησυχιών για την Covid-19, η οποία μπορεί να προκαλέσει άλλο ένα κύμα NPEs. Η TτE επιμένει στην άποψή της ότι το πρόβλημα ποιότητας του ενεργητικού των ελληνικών τραπεζών πρέπει να αντιμετωπιστεί το συντομότερο δυνατό. Ενώ η εισαγωγή του προγράμματος Ηρακλής (HAPS) ήταν ένα σημαντικό πρώτο βήμα, ενδέχεται να μην είναι επαρκές για να αντιμετωπίσει το μέγεθος του προβλήματος στο τρέχον περιβάλλον. Ακόμα και όταν οι αγορές επιστρέψουν στην κανονικότητα, οι ελληνικές τράπεζες θα το κάνουν πιθανότατα αντιμετωπίζοντας αυξανόμενο ανταγωνισμό από τις τράπεζες σε άλλες χώρες αναφορικά με τις πωλήσεις NPLs, ενώ ενδέχεται να υπάρξει και πίεση στις τιμές.
Στο τρέχον περιβάλλον, μια ολιστική προσέγγιση με τη μορφή της bad bank θεωρείται ως η πιο βιώσιμη επιλογή για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα αρκετά γρήγορα. Από τις πρόσφατες δηλώσεις του κ. Στουρνάρα, η JP Morgan κατανοεί ότι η TτE αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε διαδικασία προετοιμασίας συγκεκριμένων προτάσεων πολιτικής και μπορεί να ανακοινώσει τις λεπτομέρειες τις επόμενες εβδομάδες.
• Η κεφαλαιακή διάρθρωση είναι ένα βασικό ερώτημα για την πρόταση της bad bank: το κύριο χαρακτηριστικό μιας bad bank είναι ότι αποτελεί μια κεντρική οντότητα στην οποία οι τράπεζες μεταφέρουν τα NPEs τους και επομένως βλέπουν μια άμεση ανακούφιση. Αυτή είναι μια βασική διαφορά με το τρέχον μοντέλο HAPS, το οποίο βασίζεται σε πολλαπλά SPV (ένα για κάθε τιτλοποίηση NPEs), με τις τιμές μεταφοράς τελικά να καθορίζονται από τους ιδιώτες επενδυτές. Σημειώνουμε επίσης, συνεχίζει η JP Morgan, ότι προηγούμενα παραδείγματα bad banks (π.χ. η ισπανική Sareb και η ιρλανδική Irish Nama) περιελάβανε κυβερνητική συμμετοχή με περίπου το ήμισυ των ιδίων κεφαλαίων, γεγονός που επέτρεπε βαθιές περικοπές στις τιμές, καθιστώντας κατά συνέπεια το καθεστώς λειτουργίας τους ως κρατική ενίσχυση.
Ενώ δεν έχουν συζητηθεί οποιεσδήποτε λεπτομέρειες σχετικά με τη δομή μιας πιθανής πρότασης από την ΤτE, η JP Morgan πιστεύει ότι η κεφαλαιακή διάρθρωση θα είναι ένα βασικό ερώτημα, λαμβάνοντας επίσης υπόψη τους πιο αυστηρούς περιορισμούς κρατικών ενισχύσεων. Σε ερώτηση ενός επενδυτή εάν το νέο σχέδιο θα ήταν φιλικό προς τους μετόχους, τονίστηκε ότι από την αρχική πρόταση της ΤτE από το 2018, ο στόχος της κεντρικής τράπεζας είναι να ενισχύσει την πρόσβαση των ελληνικών τραπεζών στην αγορά και να μην αποθαρρύνει τη συμμετοχή στα κεφάλαια των ελληνικών τραπεζών από τους επενδυτές -και η JP Morgan κατανόησε ότι αυτός ο στόχος δεν έχει αλλάξει.
• Η τροποποίηση του νόμου για την αναβαλλόμενη φορολογία (DTC) είναι επιθυμητή: από το 2018, η αρχική πρόταση της TτE υπογράμμιζε επίσης την ανάγκη αντιμετώπισης του ζητήματος της αναβαλλόμενης φορολογικής απαίτησης που αποτελούν σημαντικό μέρος των βασικών κεφαλαίων CET1 των τραπεζών και ενέχει κινδύνους απομείωσης της συμμετοχής των υφιστάμενων μετόχων (dilution), σε περίπτωση λογιστικών ζημιών.
H JP Morgan σημειώνει ότι ορισμένες ομάδες διαχείρισης των τραπεζών έχουν ήδη συζητήσει τη δυνατότητα πιθανών τροποποιήσεων του νόμου, επισημαίνοντας ότι το περιβάλλον στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δεδομένων των συνθηκών, είναι πιο φιλικό προσωρινά στο πλαίσιο για τις κρατικές ενισχύσεις. Ακόμη, συνεχίζει η JP Morgan, κατανοούμε ότι οποιαδήποτε τροποποίηση θα πρέπει να διατηρήσει την ίδια τη φύση του εργαλείου, δηλαδή την ικανότητά του να λειτουργεί ως κεφάλαιο πρώτων απωλειών.
Τέλος, σε ερώτηση ενός επενδυτή εάν το DTC θα μπορούσε να καταστεί εμπορεύσιμο και εργαλείο χρηματοδότησης, παράδειγμα παρόμοιο με την περίπτωση στις ΗΠΑ, η JP Morgan εξηγεί ότι αυτό θα μπορούσε θεωρητικά να είναι μια επιθυμητή επιλογή από την εποπτική προοπτική, ωστόσο η εφαρμογή μιας τέτοιας πρωτοβουλίας θα απαιτήσει σαφή κυβερνητική δέσμευση, δεδομένης της κατάστασης ρευστότητας.