Σχεδόν δέκα χρόνια μετά την μεγάλη βουτιά στην κυκλοφορία στις εθνικές οδούς εξαιτίας της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, που οδήγησε και σε αναθεώρηση των συμβάσεων παραχώρησης, οι εταιρείες διαχείρισης των οδικών αξόνων βρίσκονται αντιμέτωπες με νέα κατάρρευση της κυκλοφορίας λόγω κορωνοϊού.
Οι διοκήσεις των εταιρειών που διαχειρίζονται τους οδικούς άξονες βρίσκονται ήδη σε επαφές με την ηγεσία του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών με στόχο να αντιμετωπιστεί η νέα «μαύρη τρύπα» που προκαλούν τα μέτρα απαγόρευσης της κυκλοφορίας.
Σε ορισμένα τμήματα του εθνικού οδικού δικτύου η κάμψη προσεγγίζει το 60% σύμφωνα με στελέχη των εταιρειών. Η κατάσταση επιδεινώθηκε, όπως είναι φυσικό, μετά την πλήρη απαγόρευση της κυκλοφορίας.
Η πτώση στις ημερήσιες διελεύσεις των περισσότερων οδικών αξόνων ξεπερνά το 70%. Για παράδειγμα στην Αττική Οδό οι ημερήσιες διελεύσεις έχουν υποχωρήσει σε μόλις 70.000 – 80.000 από τα επίπεδα των 220.000 – 230.000 που ήταν τον τελευταίο χρόνο. Μεγάλη υποχώρηση σχεδόν 80% καταγράφεται και στις διελεύσεις της Ολυμπίας Οδού (Ελευσίνα – Κόρινθος – Πάτρα). Οι ημερήσιες διελεύσεις στο τμήμα Μεταμόρφωση – Σκάρφεια της εθνικής οδού Αθηνών – Θεσσαλονίκης, που διαχειρίζεται η Νέα Οδός του ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, είχαν μειωθεί κατά 38% πριν την πλήρη απαγόρευση κυκλοφορίας ενώ τις τελευταίες ημέρες η μείωση έφτασε το 50%. Στην Ιόνια Οδό, που επίσης διαχειρίζεται η Νέα Οδός, η κάμψη ήταν 45% πριν την πλήρη απαγόρευση και ανέβηκε στο 56,5%.
Ενδεικτικά της κατάστασης είναι όσα αναφέρονται σε επιστολή που έστειλε στον υπουργό Υποδομών Κ. Καραμανλή η διοίκηση του Εθνικού Συμβουλίου Βιομηχανίας Υποδομών και Κατασκευών (ΕΣΒΥΚ), του νέου φορέα που εκπροσωπεί τεχνικές εταιρείες, γραφεία μελετών, κ.α. Στην επιστολή ζητείται, μεταξύ άλλων και «άμεση στήριξη των εταιρειών παραχώρησης με αποζημίωση στο τέλος κάθε μήνα για την αντιμετώπιση των άμεσων επιπτώσεων, υφιστάμενη και τρέχουσα απώλεια εσόδων και τα αυξημένα κόστη που υφίστανται από 6 Μαρτίου. Η εκκαθάριση με βάση το μοντέλο μπορεί να γίνεται στο τέλος κάθε εξαμήνου».
Ζητείται, επίσης, «νομοθετική ρύθμιση για δυνατότητα αποκατάστασης των χρηματοοικονομικών (βραχυπρόθεσμων και μέσο-μακροπρόθεσμων) επιπτώσεων στις Συμβάσεις Παραχώρησης με επέκταση του χρόνου επέκτασης των συμβάσεων παραχώρησης, άμεσες αποζημιώσεις ή συνδυασμό των δύο».
Σε τηλεδιάσκεψη που πραγματοποιήθηκε προ ημερών, ο γενικός γραμματέας Υποδομών Γ. Καραγιάννης ενημέρωσε τη διοίκηση του ΕΣΔΥΚ πως «το υπουργείο παρακολουθεί τα στοιχεία κινήσεων που λαμβάνει από τις εταιρείες και ότι θα εξεταστούν οι συνέπειες της αναμενόμενης μεγάλης πτώσης, στο πλαίσιο και των προβλέψεων των σχετικών συμβάσεων».
Ο πρόεδρος του ΕΣΔΥΚ Σέργιος Λαμπρόπουλος ξεκαθαρίζει, πάντως, στο Euro2day.gr πως «αυτό που προέχει τώρα είναι να ξαναδουλέψει η οικονομία». Προσθέτει πως οι εταιρείες που λειτουργούν τους οδικούς άξονες ζήτησαν, σε αυτή τη φάση, «να αναγνωριστεί από την πολιτεία το πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί» αφού γνωρίζουν πως «η ώρα του απολογισμού θα έρθει όταν αποκατασταθεί η λειτουργία της οικονομίας».
Σήμερα το δίκτυο των μεγάλων οδικών αξόνων φτάνει τις 2.133 χιλιόμετρα και το λειτουργούν επτά ιδιωτικές και μία κρατική εταιρεία (Εγνατία Οδός ΑΕ). Σε λειτουργία βρίσκονται 48 μετωπικοί σταθμοί διοδίων και 99 πλευρικοί, αριθμός που θα αυξηθεί σημαντικά με την προσθήκη των σταθμών διοδίων της Εγνατίας Οδού (σήμερα λειτουργούν 15 και αναμένεται να φτάσουν τους 40 μετωπικούς και πλευρικούς σταθμούς).
Μέσω των σταθμών διοδίων και των πομποδεκτών πραγματοποιήθηκαν το 2018 περίπου 263,4 εκατομμύρια συναλλαγές και οι εταιρείες παραχώρησης εισέπραξαν 820 εκατ. ευρώ (με τον ΦΠΑ), με το 88% των συναλλαγών να αφορά ιδιωτικά οχήματα και το 12% βαρέα οχήματα. Χωρίς τον ΦΠΑ, τα έσοδα των οκτώ εταιρειών παραχώρησης ανήλθαν το 2018 σε 659,61 εκατ. (από 570 εκατ. ευρώ το 2017), παρουσιάζοντας σημαντική αύξηση. Αύξηση δείχνουν και τα στοιχεία για το 2019 αν και δεν έχουν ανακοινωθεί επισήμως μέχρι στιγμής.