Ο κορωνοϊός ανάγκασε και τους υπουργούς Οικονομικών να παραμείνουν στις χώρες τους και έτσι το σημερινό, πολύ σημαντικό Eurogroup θα γίνει με τηλεδιάσκεψη.
Ο πρόεδρός του Μάριο Σεντένο έσπευσε να προκαταβάλει το αποτέλεσμα, λέγοντας ότι θα ανακοινωθούν φιλόδοξα μέτρα που θα επικεντρώνονται στη διοχέτευση ρευστότητας στην οικονομία, ώστε να αντιμετωπιστεί μια πιθανή απότομη ασφυξία στην αγορά. Ήθελε να αποφύγει «γκρίνιες» και πιέσεις από τις σκληροπυρηνικές χώρες, που θέλουν κάποια μέλη να είναι λιγότερο «γενναία» στα μέτρα που θα ανακοινώσουν από άλλα.
Τα μέτρα που θα ανακοινώσει σήμερα το βράδυ το Eurogroup αναμένεται να είναι πιο φιλόδοξα από τις ανακοινώσεις της ΕΚΤ της προηγούμενης εβδομάδας, επιβεβαιώνοντας τις αναλύσεις ότι πλέον το μπαλάκι περνάει στις κυβερνήσεις και ότι η ΕΚΤ θα λειτουργεί υποστηρικτικά.
Τα μέτρα της ΕΚΤ ξένισαν τις «κακομαθημένες» αγορές, που πίστευαν πως ό,τι και να γίνει, η κεντρική τράπεζα θα είναι πάντα εκεί να «ξελασπώνει», να μειώνει τα ήδη αρνητικά επιτόκια και να επανεκκινεί φιλόδοξα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης.
Παρά την κρίση, οι κεντρικοί τραπεζίτες της ευρωζώνης τράβηξαν την πρίζα και αναμένουν τώρα από τους υπουργούς Οικονομικών να αναλάβουν τις ευθύνες τους.
Ποιες είναι οι τρεις φάσεις αντιμετώπισης της κρίσης
Η πρώτη φάση είναι τώρα, όπου η κάθε χώρα ανακοινώνει έκτακτα μέτρα ανάλογα με τις ανάγκες που έχει και τις οποίες καθορίζει η κάθε κυβέρνηση. Ήδη πολλές το έχουν κάνει, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας.
Ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας δήλωσε ότι τα μέτρα θα έχουν επιπτώσεις στον προϋπολογισμό και ίσως στους στόχους του προγράμματος.
Η κυβέρνηση θέλει να δώσει προτεραιότητα στον τομέα της υγείας, αλλά και στη ρευστότητα των νοικοκυριών μέσα από αναστολή πληρωμών προς το δημόσιο και δη στη φορολογία και την ασφάλιση. Εξίσου μεγάλη προσοχή θα δίδεται στις επιχειρήσεις που κλείνουν και σε αυτές που βλέπουν δραματική συρρίκνωση του τζίρου τους.
Όλα αυτά βεβαίως σε συνεννόηση με τους θεσμούς και το Eurogroup, καθώς η χώρα μας είναι σε πρόγραμμα ενισχυμένης εποπτείας. Έτσι ο κ. Σταϊκούρας πρέπει πρώτα να πείσει τους εταίρους του να ισχύσει στη χώρα μας ό,τι και σε άλλες χώρες και μετά να καταθέσει τις αποφάσεις για τα νέα μέτρα.
«Πλάτη» βεβαίως πρέπει να βάλουν και οι τράπεζες, για πληρωμές δόσεων δανείων σε περίπτωση που η κρίση δεν είναι βραχυχρόνια. Και εδώ, όμως, «υπάρχει θέμα» καθώς πρέπει να βρεθεί η χρυσή τομή, λόγω του προβλήματος των κόκκινων δανείων.
Υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα βρίσκεται στον διορθωτικό βραχίονα (corrective arm) του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, συνεπώς θα πρέπει να ζητήσει και να λάβει έγκριση οι δαπάνες για τον κορωνοϊό και το προσφυγικό να εξαιρεθούν από τον υπολογισμό του δημοσιονομικού αποτελέσματος.
Σε ό,τι αφορά πάντως τους στόχους για το πρωτογενές πλεόνασμα και τη μείωσή τους, αρμόδιες πηγές υποστηρίζουν ότι «δεν είναι της παρούσης».
Οι άλλες χώρες βρίσκονται στον παρεμβατικό βραχίονα «pre-emptive arm», συνεπώς μπορούν απευθείας να κάνουν χρήση των εξαιρετικών συνθηκών (unforeseen circumstances) και να συνεργαστούν με την Κομισιόν στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού εξαμήνου, χωρίς προσμέτρηση των δαπανών αυτών στο έλλειμμά τους.
Ποια είναι η φάση δύο
Ανώτατος παράγοντας του Eurogroup ανέφερε στο Euro2day.gr ότι σήμερα οι υπουργοί Οικονομικών θα εκπέμψουν σήμα ότι πρόκειται για στοχευμένα, αποτελεσματικά, αλλά προσωρινά μέτρα.
Όμως πίσω από τις κλειστές πόρτες υπάρχει σύγχυση και τεράστια ανησυχία. Δεν υπάρχουν απόλυτα στοιχεία (hard data) και έτσι είναι αδύνατο να προβλεφθεί η εξέλιξη του ιού και γι’ αυτό, εάν μέχρι το τέλος Μαΐου δεν μπορεί να γίνει μια σαφής πρόβλεψη, το Eurogroup θα πρέπει να περάσει στη «φάση δύο», η οποία είναι ότι ο ιός θα επηρεάσει και την καλοκαιρινή σεζόν, συνεπώς και το ΑΕΠ του δεύτερου εξαμήνου του 2020.
Ετσι τα μέτρα θα πρέπει να πάψουν να είναι προσωρινά και αναλόγως των συνθηκών θα πρέπει να αναπροσαρμοστούν, ίσως και να επαναξιολογηθούν.
Ποια είναι η φάση τρία
Η φάση τρία είναι το λεγόμενο adverse scenario, η χειρότερη πιθανή εξέλιξη δηλαδή, όπου οι αγορές, οι οποίες ελλείψει στοιχείων βρίσκονται σε φάση υπερ-διόρθωσης, συμπεριφερθούν σαν «τρενάκι του τρόμου» που έχει γραμμικό χαρακτηριστικό το αγγλικό γράμμα W. Δηλαδή, πάνω, ραγδαία πτώση, ραγδαία άνοδος, ραγδαία πτώση και ξανά ραγδαία άνοδος. Μια τέτοια συμπεριφορά μπορεί να υπάρξει εάν ο ιός δείξει κάποια προσωρινή ύφεση, αλλά επανέλθει απρόοπτα, χτυπώντας το δεύτερο εξάμηνο του έτους.
Όπως μας μετέφερε ο αξιωματούχος, αυτή τη στιγμή δεν μπορεί κανείς να κάνει ασφαλείς προβλέψεις, να δώσει στίγμα στις αγορές «καθώς βαδίζουμε στα τυφλά». Και αυτό ξυπνάει εφιάλτες στους υπουργούς ότι θα επανέλθει η κρίση χρέους στην Ευρώπη, σε μια συγκυρία που μόλις άρχισε η ευρω-οικονομία σιγά σιγά να αναπνέει.
Ο φόβος μιας νέας κρίσης, πάνω στις πλάτες της προηγούμενης που ακόμα αφήνει μετασεισμικά σοκ, αυξάνει την ανησυχία στην ΕΕ ότι αυτή τη φορά δεν θα είναι μόνο δυσβάσταχτη κοινωνικά και πολιτικά, αλλά θα αλλάξει τελείως τον χάρτη των συνόρων της ΕΕ.
Το σίγουρο είναι πάντως ότι μέσα από τις βίαιες αντιδράσεις των αγορών, πραγματοποιούνται και στοχευμένες ρευστοποιήσεις από παλαιές φούσκες και ανακατανομή «πλούτου» σε νέους τομείς όπως high tech, Artificial Intelligence, Πράσινη ανάπτυξη και περιβαλλοντικά προϊόντα, ρομποτική και φαρμακευτική στοχευμένη ιατρική.