Κυκλική προσαρμογή των στόχων για το πρωτογενές πλεόνασμα αναμένεται να ενσωματώσει στις διεκδικήσεις δημοσιονομικής ευελιξίας η ελληνική κυβέρνηση. Ήδη χθες ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανέφερε σε δηλώσεις του από το Βερολίνο ότι είναι πιθανό φέτος οι δημοσιονομικοί στόχοι να μην επιτευχθούν.
Αρμόδιες πηγές και αναλυτές τονίζουν πως είναι «παράλογο» να ζητείται η επίτευξη στόχων πρωτογενών πλεονασμάτων «κολλημένων» στο 3,5% του ΑΕΠ, σε περιβάλλον έκτακτων συνθηκών, όπως είναι αυτές που διαμορφώνονται για την παγκόσμια οικονομία και την ελληνική.
Ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, σε δημόσιες δηλώσεις του μετά τη συνάντηση με τον επικεφαλής του ESM, τόνισε την ανάγκη εξαιρέσεων από τη μέτρηση των δημοσιονομικών αποτελεσμάτων, των δαπανών που συνδέονται με την αντιμετώπιση του προσφυγικού αλλά και του κορωνοϊού, για να εισπράξει μια δήλωση στήριξης από τον Κλάους Ρέγκλινγκ, ο οποίος παρέπεμψε βεβαίως για αποφάσεις στο Eurogroup.
Λίγο αργότερα, ανώτερο στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών επέρριπτε ευθύνες στην προηγούμενη κυβέρνηση για το «κλείδωμα» των στόχων πρωτογενών πλεονασμάτων στο 3,5% του ΑΕΠ έως και το 2022, «βρέξει-χιονίσει», χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι εξελίξεις στο μέτωπο της ανάπτυξης.
Με το κατέβασμα των ρυθμών μεταβολής του ΑΕΠ να θεωρείται δεδομένο, χωρίς κανείς να μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια πού θα καθίσει η «μπίλια» του 2020, οι πληροφορίες αναφέρουν πως ζυμώνονται αιτήματα κυκλικής προσέγγισης των στόχων πλεονασμάτων. Με απλά λόγια, εάν η Κομισιόν προέβλεπε ρυθμό ανάπτυξης 2,4% για την ελληνική οικονομία φέτος πριν το ξέσπασμα του κορωνοϊού, μια επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης κατά 1%, όπως αναφέρει με τα σημερινά δεδομένα το δυσμενές σενάριο του ΚΕΠΕ, θα έπρεπε να επιφέρει αντίστοιχη μείωση στον στόχο για το πλεόνασμα.
Οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης θα συζητήσουν επί του θέματος (συνολικά για την ευρωζώνη) την ερχόμενη Δευτέρα στη συνεδρίαση του Eurogroup, με τις προσδοκίες λήψης δραστικών μέτρων επί του παρόντος να παραμένουν χαμηλά. Η Ιταλία έχει ήδη διαμηνύσει πάντως πως δεν πρόκειται να συμμορφωθεί φέτος με τις δημοσιονομικές της δεσμεύσεις, ρίχνοντας στην οικονομία ένα ισχυρό πακέτο στήριξης ύψους 7,5% του ΑΕΠ.
Ευελιξία
Ο Κλάους Ρέγκλινγκ σε δηλώσεις του (στον Σκάι) μνημόνευσε χθες τα περιθώρια ευελιξίας του Συμφώνου Σταθερότητας, αφήνοντας να εννοηθεί ότι ο στόχος για έλλειμμα 3% του ΑΕΠ θα μπορούσε να ανασταλεί αλλά όχι συνολικά το ίδιο το Σύμφωνο.
Η Ελλάδα, όμως, προβλέπει για φέτος δημοσιονομικό πλεόνασμα 1,2% του ΑΕΠ και παράλληλα έχει δεσμευθεί σε πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ, δεσμεύσεις οι οποίες περιορίζουν το «οπλοστάσιο» της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της «σχεδόν πανδημίας» σε όρους Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Ταμειακά, το υπουργείο Οικονομικών δεν αντιμετωπίζει το παραμικρό ζήτημα, δημοσιονομικά τα χέρια του οικονομικού επιτελείου είναι λίγο-πολύ «δεμένα».
«Το Σύμφωνο πάντα προέβλεπε ότι είναι δυνατή η λήψη ειδικών μέτρων κατά τη διάρκεια μίας κρίσης, ακόμα και ο στόχος για δημοσιονομικό έλλειμμα 3%, ο οποίος συνήθως αποτελεί το ανώτατο όριο για δημοσιονομικά ελλείμματα, μπορεί να ανασταλεί. Δεν πιστεύω ότι είμαστε σε αυτό το σημείο, αλλά είναι μία πιθανότητα» δήλωσε χθες ο Ρέγκλινγκ, για να προσθέσει, «αυτό συνέβη το 2009, υπήρξε μία συλλογική απόφαση από όλες τις χώρες στην ΕΕ να αναστείλουν προσωρινά αυτή την επίδοση, αλλά αυτό είναι μέρος του Συμφώνου. Ως εκ τούτου, δεν υφίσταται ζήτημα αναστολής, είναι ζήτημα να αποφασίσουμε πότε θα πρέπει να κάνουμε το βήμα αυτό. Δεν περιμένω να συμβεί την επόμενη Δευτέρα αλλά είναι θετικό να γνωρίζουμε ότι έχουμε την ευελιξία, η οποία μπορεί να χρειαστεί».
Σε άλλο μήκος κύματος, η επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ Rita Golpith συνιστούσε στις κυβερνήσεις να κάνουν… ό,τι χρειαστεί. Πρότεινε να χρησιμοποιήσουν μέτρα τόνωσης της ρευστότητας και προστασίας της εργασίας, καθιερώνοντας παρεμβάσεις οι οποίες αφορούν από επιδοτήσεις μισθών και μετρητά έως μειώσεις φόρων.
Δεύτερη δέσμη μέτρων
Σε επίπεδο μέτρων, μετά την πρώτη δέσμη η οποία ανακοινώθηκε χθες με αναστολή πληρωμών ΦΠΑ, εισφορών και δόσεων ρυθμισμένων οφειλών για επιχειρήσεις στις οποίες έχει επιβληθεί αναγκαστική αναστολή λειτουργίας από το κράτος, το οικονομικό επιτελείο επεξεργάζεται την εθνική ενεργοποίησή τους ανά κλάδο ή γεωγραφική περιοχή, στη βάση μετρήσιμων στοιχείων. Στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους έχει συσταθεί ειδική ομάδα παρακολούθησης όλων των στοιχείων, από το μέτωπο των ηλεκτρονικών πληρωμών έως και την καταβολή εισφορών, ώστε να υπάρξουν μετρήσιμα στοιχεία.
Αργότερα, σε συνάρτηση με τον δημοσιονομικό χώρο και το μέγεθος των επιπτώσεων της επιδημίας, αναμένεται να ενεργοποιηθούν και εργαλεία παροχής ρευστότητας.
Οι μισθοί
Σε εκκρεμότητα παραμένει ο τρόπος κάλυψης των αποδοχών των εργαζομένων σε επιχειρήσεις οι οποίες έχουν αναστείλει τη λειτουργίας τους με κρατική εντολή. Η εργατική νομοθεσία προβλέπει πως σε τέτοιες περιπτώσεις δεν υπάρχει υποχρέωση καταβολής μισθών από την επιχείρηση και το κενό θα κληθεί να καλύψει ο κρατικός προϋπολογισμός, μέσω ΟΑΕΔ. Το ύψος της ενίσχυσης αναμένεται πως θα είναι μεγαλύτερο του επιδόματος ανεργίας αλλά μικρότερο από τον έως πρότινος καταβαλλόμενο μισθό… Στο μέτωπο αυτό, κυβερνητικές πηγές παραπέμπουν σε ανακοινώσεις έως το τέλος του μήνα, πριν έρθει η ώρα της «κανονικής» καταβολής δεδουλευμένων για τον μήνα Μάρτιο.