Κίνητρα για την αύξηση των ηλεκτρονικών πληρωμών προωθεί το υπουργείο Οικονομικών με το νομοσχέδιο για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής το οποίο βρίσκεται υπό κατάρτιση.
Στο τραπέζι βρίσκεται η επιστροφή ενός ποσοστού για παράδειγμα 5%-10% της αξίας συναλλαγών με πλαστικό χρήμα σε κλάδους με υψηλή τάση προς φοροδιαφυγή.
Η επιστροφή θα μπορούσε να έχει τη μορφή μετρητών στο τέλος κάθε χρόνου ή μείωσης του φόρου εισοδήματος και το υπουργείο Οικονομικών βρίσκεται σύμφωνα με πληροφορίες σε συζητήσεις με τις τράπεζες, οι οποίες ούτως ή άλλως εφαρμόζουν προγράμματα επιβράβευσης για τις ηλεκτρονικές συναλλαγές των πελατών τους.
Η λίστα των υποψήφιων επαγγελματικών κλάδων είναι αυτή στην οποία είναι γνωστό πως ανθούν φαινόμενα φοροδιαφυγής. Κομμωτήρια, γυμναστήρια, ιατρεία, φυσικοθεραπευτήρια, υπηρεσίες επισκευών και συντήρησης οχημάτων ή ακόμα και εστιατόρια και μπαρ…
Το μέτρο πρακτικά θα έρθει να συμπληρώσει τις ισχύουσες διατάξεις σύμφωνα με τις οποίες θα επιβάλλεται ποινή φόρου 22% στη διαφορά ανάμεσα στις απαιτούμενες e πληρωμές (έως και 30% του ετήσιου εισοδήματος) και στις πραγματοποιηθείσες, εφόσον υπολείπονται.
Ανάλογες σκέψεις καθιέρωσης κινήτρων έχουν εξεταστεί και τα προηγούμενα χρόνια χωρίς ποτέ να γίνουν πράξη παρά το γεγονός ότι τέτοια κίνητρα ισχύουν σε πολλές χώρες του εξωτερικού (πρωτοπόρος η Ν. Κορέα εδώ και δύο δεκαετίες). Μάλιστα, το καλοκαίρι του 2018 το ΙΟΒΕ είχε επεξεργαστεί συγκεκριμένη δέσμη προτάσεων για την τόνωση της χρήσης ηλεκτρονικών μέτρων πληρωμών με εισηγήσεις μάλιστα ακριβώς για την εφαρμογή του μοντέλου της Ν. Κορέας.
«Σε σχέση με νέα κίνητρα για την τόνωση της χρήσης ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής», σημείωνε το ΙΟΒΕ,» θα μπορούσε να εφαρμοστεί ένα μέτρο που είχε σημαντική αποτελεσματικότητα στη Νότιο Κορέα, προσαρμοσμένο στα ελληνικά χαρακτηριστικά της οικονομίας». Συγκεκριμένα, η πρόταση αφορά την επιστροφή ενός ποσοστού, π.χ. 5% της αξίας συναλλαγών (έκπτωση επί της αξίας ή cashback) με κάρτα.
Προτάσεις στο τραπέζι
Οι πληροφορίες αναφέρουν πως στο τραπέζι του υπουργείου Οικονομικών βρίσκονται όλες οι προτάσεις του ΙΟΒΕ, πριν ληφθούν οι αποφάσεις. Το ΙΟΒΕ στην έκθεσή του ανέφερε ότι «θα μπορούσε, να θεσπιστεί έκπτωση φόρου εισοδήματος ανάλογη με το ύψος συναλλαγών με Ηλεκτρονικά Μέσα Πληρωμής (ΗΜΠ) του νοικοκυριού που υπερβαίνουν ένα ελάχιστο ποσοστό συναλλαγών με ΗΜΠ ως προς το εισόδημά τους, και ενδεχομένως εφόσον το ύψος συναλλαγών με ΗΜΠ αυξάνεται σε ετήσια βάση(με μέγιστο όριο σε ευρώ ανά νοικοκυριό για συγκράτηση του κόστους του μέτρου).
Επίσης, κρίνεται χρήσιμο οι καταναλωτές να έχουν την επιλογή να ενημερώνονται ηλεκτρονικά από την τράπεζά τους (π.χ. μέσω γραπτού μηνύματος στο κινητό) μετά από κάθε πληρωμή με ΗΜΠ (εκτός από κάρτα),η οποία εμπίπτει στο «χτίσιμο» της έκπτωσης φόρου. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα τόσο να αυξηθεί ο βαθμός συνείδησης των καταναλωτών ότι τα ΗΜΠ συμβάλλουν στην έκπτωση φόρου, όσο και να είναι σε θέση οι καταναλωτές να εντοπίζουν αντισυμβαλλόμενους των οποίων ο τραπεζικός λογαριασμός δεν έχει δηλωθεί ως επαγγελματικός. Σε αυτή την κατεύθυνση, μπορούν να δοθούν κίνητρα στους καταναλωτές για καταγγελία επιχειρήσεων που δεν έχουν δηλώσει επαγγελματικούς λογαριασμούς».
Φορολοταρία με μοντέλο Πορτογαλίας
Λίφτινγκ έρχεται και στις δημόσιες κληρώσεις, τη λεγόμενη «φορολοταρία» , η οποία σήμερα κληρώνει 1.000 ευρώ σε 1.000 τυχερούς στο τέλος κάθε μήνα. Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ το υπάρχον σύστημα δημοσίων κληρώσεων ανά μήνα, (λοταρία, νόμος 4446/2016) επιδέχεται βελτιώσεων, ειδικά σε σχέση με την προώθηση και διαφήμισή του, έτσι ώστε να μετατραπεί σε μεγαλύτερο θετικό κίνητρο.
Χωρίς να είναι εύκολη η αποτίμηση του μέτρου ξεχωριστά, είναι ενδιαφέρον να μελετηθούν πρακτικές εφαρμογής του σε άλλες χώρες όπως η Πορτογαλία, όπου το μέτρο έχει σχεδιαστεί με τρόπο να υπάρχουν μεν λιγότεροι νικητές ανά μήνα, αλλά μεγαλύτερα έπαθλα και περισσότερη διαφήμιση.
Επιπλέον, η λοταρία είναι χρήσιμο να επικεντρωθεί σε συναλλαγές υψηλού κινδύνου φοροδιαφυγής, όπου είναι ιδιαίτερα δύσκολη η κινητοποίηση των καταναλωτών στη χρήση ΗΜΠ. Σε αυτού του είδους συναλλαγές, με τη χρήση μετρητών οι συναλλασσόμενοι είναι στη θέση να αποφύγουν πλήρως την πληρωμή φόρου και επομένως το κίνητρο από εκπτώσεις φόρου δύσκολα μπορεί να υπερβεί το κέρδος των καταναλωτών από τη χρήση μετρητών και ταυτόχρονα να έχει θετικό δημοσιονομικό αντίκτυπο.
Σε αυτές τις περιπτώσεις έχει νόημα η εφαρμογή του μέτρου της λοταρίας, με το οποίο εισέρχεται στη συναλλαγή το στοιχείο της τύχης και ο καταναλωτής (αλλά και ο «πωλητής» όπως προτείνεται στην επόμενη ενότητα) αποκτά την ευκαιρία να κερδίσει ένα έπαθλο πολύ μεγαλύτερης αξίας από το κέρδος που λαμβάνει αποφεύγοντας να πληρώσει το ΦΠΑ σε συναλλαγή υψηλού κινδύνου.
Επομένως, προτείνεται η λοταρία να αφορά μόνο συναλλαγές υψηλού κινδύνου φοροδιαφυγής, για να αυξηθεί η πιθανότητα κέρδους ανά συναλλαγή αυτού του τύπου. Εναλλακτικά, θα μπορούσε να εξεταστεί η διαφοροποίηση της πριμοδότησης σε αριθμό λαχνών ανάλογα με τον κίνδυνο φοροδιαφυγής (χαμηλό, μέτριο και υψηλό).
Μια άλλη πρόταση του ΙΟΒΕ αφορούσε την επαναφορά της έκπτωσης για ιατρικές δαπάνες, οι οποίες πραγματοποιούνται ηλεκτρονικά.