Η επιβλητική άνοδος των τιμών των ελληνικών ομολόγων και η μεγάλη πτώση των αποδόσεων έχει δημιουργήσει πολλές προσδοκίες για τα εγχώρια περιουσιακά στοιχεία. Έχει προσφέρει, επίσης, μεγάλες αποδόσεις στους διαχειριστές που τα εμπιστεύτηκαν το προηγούμενο διάστημα ρισκάροντας.
Σε μεγάλο βαθμό, η πορεία των ομολόγων είναι αυτή που οδηγεί και την άνοδο στις τιμές του χρηματιστηρίου, αφού οι δύο αγορές λειτουργούν, μετά από αρκετό καιρό, συγχρονισμένες.
Το εντυπωσιακό ράλι στα ελληνικά ομόλογα παγιώθηκε μόλις έγινε σαφές στους ξένους διαχειριστές ότι η χώρα πήγαινε για πρόωρες εκλογές και πρακτικά αυτό άρχισε να απεικονίζεται στις τιμές αλλά και στις συναλλακτικές αξίες, λίγο πριν τις Ευρωεκλογές του Μαΐου του 2019.
Τα οφέλη
Τα οφέλη από την εξέλιξη στην καμπύλη των ελληνικών επιτοκίων είναι σαφή, καθώς μειώνεται το κόστος δανεισμού του Ελληνικού Δημοσίου, ευνοώντας τις εκδόσεις ομολόγων και από τις ελληνικές επιχειρήσεις και τονώνοντας τη ρευστότητά τους, όπως έχει ήδη γίνει αυτό εμφανές στις εκδόσεις μεγάλων επιχειρήσεων.
Φυσικά, τα οφέλη και για τις εγχώριες τράπεζες είναι προφανή, αλλά έχουν ήδη αποτυπωθεί σε μεγάλο βαθμό στις λογιστικές τους καταστάσεις και τις αποτιμήσεις τους. Το μειωμένο κόστος δανεισμού όμως και η αυξημένη ρευστότητα των τραπεζών μεταβιβάζεται και στις μικρότερες εγχώριες επιχειρήσεις, που βασίζονται στην τραπεζική χρηματοδότηση.
Επίσης, η σημαντική πτώση των αποδόσεων των ομολόγων στέλνει σήμα πως τα ελληνικά περιουσιακά στοιχεία στο σύνολό τους, δηλαδή μετοχές, ακίνητα, κόκκινα δάνεια, επιχειρήσεις, έχουν μικρότερο ρίσκο. Το τελευταίο οδηγεί σε αύξηση των αποτιμήσεών τους, καθώς ο προεξοφλητικός μηχανισμός και το επιτόκιο είναι χαμηλότερο και επομένως τα πιθανά τιμήματα σε περιπτώσεις εξαγορών, συγχωνεύσεων, πωλήσεων αλλά και ιδιωτικοποιήσεων μπορεί να είναι αρκετά υψηλότερα από ό,τι ήταν ένα χρόνο πριν και πολλαπλάσια υψηλότερα από ό,τι ήταν τρία ή πέντε έτη πριν.
Είναι χαρακτηριστικό ότι πέρυσι τον Ιανουάριο η απόδοση του 10ετούς ήταν στα επίπεδα του 4,21% και τώρα τοποθετείται στο 1,18%. Τον Ιανουάριο του 2017, κυμαινόταν στο 7,27%. Η τιμή του δεκαετούς έχει ανέλθει 60% περίπου.
Διαφορά αποδόσεων
Όμως, εξίσου σημαντική είναι η μορφή της καμπύλης των επιτοκίων (yield curve). Η καμπύλη επιτοκίων είναι μια γραμμή που καταγράφει τα επιτόκια ομολόγων, σε καθορισμένο χρονικό σημείο, τα οποία έχουν ίδια πιστωτική ποιότητα αλλά διαφορετικές ημερομηνίες λήξης.
Η πιο συχνά αναφερόμενη καμπύλη επιτοκίων συγκρίνει τα ομόλογα διετούς, πενταετούς, δεκαετούς και τριαντακονταετούς λήξης του δημοσίου. Η διαφορά της απόδοσης του διετούς κρατικού ομολόγου από το αντίστοιχο δεκαετές δίνει την κλίση της καμπύλης και χαρακτηρίζει τη μορφή της.
Η απόδοση του 2ετούς ομολόγου ήταν στο 0,13% και του 5ετούς στο 0,34%, με αποτέλεσμα η διαφορά να βρίσκεται στις 21 μονάδες βάσης.
Στις αρχές του περασμένου Ιανουαρίου, η απόδοση του 2ετούς ομολόγου ήταν στο 2,89% και του 10ετούς στο 4,21%, με τη διαφορά να είναι στις 132 μονάδες βάσης ή 1,32 ποσοστιαίες μονάδες.
Υπενθυμίζεται ότι τον Ιανουάριο του 2017 π.χ. τα επιτόκια ήταν περίπου στα ίδια επίπεδα με το 10ετές ομόλογο, δηλαδή η καμπύλη ήταν σχεδόν επίπεδη. Αν κοιτάξει κάποιος ακόμη πιο πίσω, τα βραχυχρόνια επιτόκια ήταν υψηλότερα από το επιτόκιο του 10ετούς, με αποτέλεσμα η καμπύλη να είναι αντεστραμμένη. Στην τελευταία περίπτωση, οι αγοραστές ζητούσαν υψηλότερη απόδοση από το ομόλογο που έληγε π.χ. σε τρία έτη, από ένα ομόλογο που έληγε σε μεταγενέστερο χρόνο, π.χ. δέκα έτη.
Η ταχεία αποκλιμάκωση των αποδόσεων σε όλες τις περιόδους έχει συνοδευθεί από μια πιο ομαλή και με θετική κλίση καμπύλη, η οποία ενσωματώνει τις τρέχουσες προσδοκίες για ταχύτερο ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας τα επόμενα έτη.
Σε αντίθεση με την περίπτωση της Ελλάδας, που η αντεστραμμένη καμπύλη επιτοκίων στο παρελθόν συνδεόταν με τον κίνδυνο αθέτησης των πληρωμών ή ακόμα και με την αλλαγή νομίσματος, στις ανεπτυγμένες χώρες η αντεστραμμένη καμπύλη σημαίνει ότι οι επενδυτές προβλέπουν ότι τα υψηλά βραχυπρόθεσμα επιτόκια δεν είναι διατηρήσιμα σε αυτά τα επίπεδα στο μέλλον, καθώς η οικονομία εισέρχεται σε περίοδο ύφεσης, άρα και χαμηλότερων επιτοκίων.
Όπως κι αν έχει, η καμπύλη των επιτοκίων θεωρείται και είναι ένας από τους πιο αξιόπιστους leading δείκτες για τις επιδόσεις μιας οικονομίας και με αυτή την έννοια, η πιο ομαλή και σαφώς ανοδική καμπύλη επιτοκίων στέλνει σήμα για υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, βασική προϋπόθεση για τη διατήρηση της διάθεσης των ξένων επενδυτών για εγχώρια περιουσιακά στοιχεία.