Σε έναν με ενάμιση χρόνο από σήμερα θα έχει στα χέρια της η διοίκηση του Οργανισμού Αστικών Συγκοινωνιών Αθηνών (ΟΑΣΑ) τη μελέτη στην οποία θα στηριχθεί το νέο Γενικό Σχέδιο Μεταφορών Αττικής καθώς το σημερινό δίκτυο στηρίζεται σε στοιχεία του 2006. Οι προδιαγραφές για τη συγκεκριμένη μελέτη αναμένεται να βγουν μέσα στον Φεβρουάριο, αλλά θα χρειαστούν αρκετοί μήνες για την υλοποίησή της, με στόχο να αποτυπώνονται στα δρομολόγια του οργανισμού οι οικονομικές, κοινωνικές και πολεοδομικές συνθήκες στην Αττική.
Μέχρι τότε, όμως, ο διευθύνων σύμβουλος του οργανισμού Νίκος Αθανασόπουλος και τα άλλα στελέχη της διοίκησης, πρέπει καθημερινά «να τετραγωνίζουν τον κύκλο».
Τα ανοικτά μέτωπα είναι πολλά: Ξεκινούν από τα προβλήματα που συνδέονται με τον πανάρχαιο στόλο (η μέση ηλικία των οχημάτων της θυγατρικής Οδικές Συγκοινωνίες φτάνει τα 18 χρόνια!) και φτάνουν μέχρι την αντιμετώπιση της λαθρεπιβίβασης στα λεωφορεία και τρόλεϊ που δεν έχει αντιμετωπιστεί επαρκώς, σε αντίθεση με το μετρό όπου καταγράφεται αξιόλογη πρόοδος με την εφαρμογή του ηλεκτρονικού εισιτηρίου.
Το σημαντικότερο, όμως, πρόβλημα συνδέεται με την ενίσχυση της αξιοπιστίας των αστικών συγκοινωνιών, η οποία έχει υποστεί βαρύτατο πλήγμα από την πολυετή κρίση. Οι αριθμοί είναι ενδεικτικοί:
Το 2009 κυκλοφορούσαν καθημερινά περί τα 1.500 λεωφορεία, όταν σήμερα δύσκολα επιτυγχάνεται ο στόχος για δρομολόγηση 1.000-1.100 οχημάτων. Γι’ αυτό και στον ΟΑΣΑ έχουν επικεντρωθεί στην αντιμετώπιση των γνωστών προβλημάτων με τα ανταλλακτικά (που ενίοτε είναι πράγματι δύσκολο να βρεθούν για τόσο παλαιά οχήματα), με την «ανάσταση» των λεωφορειολωρίδων και άλλα μέτρα που θα ενισχύσουν την αξιοπιστία των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς (ΜΜΜ).
Τι σημαίνει αξιοπιστία; Σημαίνει πως τα δρομολόγια θα έρχονται στην ώρα τους ή τουλάχιστον με μικρή καθυστέρηση, πρόβλημα που αντιμετωπίζει κυρίως η ΟΣΥ, αλλά κλήθηκε να διαχειριστεί το περασμένο καλοκαίρι και η διοίκηση της Σταθερές Συγκοινωνίες (ΣΤΑΣΥ) που ελέγχει το μετρό, τον ηλεκτρικό σιδηρόδρομο και το τραμ.
Για την ενίσχυση της αξιοπιστίας θα χρειαστούν, όμως, και σημαντικές επενδύσεις για την ανανέωση του στόλου, με την ηγεσία του υπουργείου Υποδομών & Μεταφορών (που έχει αναλάβει να προχωρήσει τον διαγωνισμό για νέα οχήματα σε ΟΑΣΑ και ΟΑΣΘ) να υποστηρίζει πως σύντομα θα ξεκινήσει η διαδικασία προμήθειας. Οι τελευταίες πινελιές στη σχετική προκήρυξη, ύψους άνω του μισού δισεκατομμυρίου ευρώ, θα μπουν τις επόμενες εβδομάδες. Μέχρι να ολοκληρωθεί ένας τέτοιος διαγωνισμός, δηλαδή σε τουλάχιστον δύο χρόνια, στον ΟΑΣΑ επιχειρούν με αλλαγές δρομολογίων να ενισχύσουν τη διαλειτουργικότητα μεταξύ των ΜΜΜ και να αντιμετωπίσουν τις αλλαγές στις μετακινήσεις σε διάφορες περιοχές της Αττικής.
Η διοίκηση του Υπερταμείου, που είναι πλέον ο βασικός μέτοχος του ΟΑΣΑ, διαπίστωσε και κάτι άλλο: Ο οργανισμός δεν λειτουργούσε ως ενιαίος όμιλος αφού ενώ είχε επιτευχθεί ένα επίπεδο συνεργασίας με την ΟΣΥ, στη ΣΤΑΣΥ «ακόμα και σήμερα λειτουργούν ως ξεχωριστός θύλακας».
Έτσι, τους τελευταίους μήνες γίνεται προσπάθεια ώστε «να πέσει και αυτό το κάστρο», με τα στελέχη του ομίλου να υποστηρίζουν πως η κατάσταση βελτιώνεται και σ’ αυτό το μέτωπο. Όπως εξηγούν, στελεχώθηκαν ορισμένα εκδοτήρια τα οποία είχαν κλείσει στο μετρό ή ενισχύθηκε το προσωπικό σε κάποια άλλα. Τέτοια παραδείγματα αποτελούν το αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος», αλλά και οι σταθμοί «Ακρόπολη» και «Σταθμός Λαρίσης» του μετρό στους οποίους δεν λειτουργούσαν στελεχωμένα εκδοτήρια! Ακόμα και σήμερα, βέβαια, υπάρχουν κλειστά εκδοτήρια (δηλαδή χωρίς προσωπικό) σε ορισμένους σταθμούς του μετρό όπως το Χαλάνδρι κ.α.
Το ηλεκτρονικό εισιτήριο μπορεί να μην έφερε άνθηση στα οικονομικά του ΟΑΣΑ, αφού με αποφάσεις της προηγούμενης κυβέρνησης αυξήθηκαν σημαντικά οι δικαιούχοι μειωμένου ή δωρεάν κομίστρου, αλλά τα στοιχεία από την πλήρη λειτουργία του συστήματος είναι πολύτιμα. Για παράδειγμα, εκτιμήθηκε πως το 2018 οι παροχές προς αυτές τις κατηγορίες δικαιούχων κόστισαν στον ΟΑΣΑ περί τα 120 εκατ. ευρώ (το 2019 είναι ακόμα μεγαλύτερο το ποσό), με τον οργανισμό να λαμβάνει ένα τμήμα του ποσού από τα αντίστοιχα υπουργεία.
Τους τελευταίους μήνες βελτιώθηκε η κατάσταση από πλευράς ελέγχων στο μετρό όπως επισημαίνεται από την πλευρά του ΟΑΣΑ. Τα ίδια στελέχη παραδέχονται, όμως, πως υπάρχει ακόμα σοβαρό ζήτημα με λεωφορεία και τρόλεϊ. Εκτός από την αντιμετώπιση της λαθρεπιβίβασης, στον ΟΑΣΑ ετοιμάζουν και βελτιώσεις στο δίκτυο των καταστημάτων (περίπτερα κ.α.) στα οποία μπορούν οι επιβάτες της ΟΣΥ να βρουν κάρτες του ηλεκτρονικού εισιτηρίου. Σήμερα, όπως τονίζουν, δεν έχει επιτευχθεί η καλύτερη δυνατή κάλυψη, ούτε έγινε η αντίστοιχη εκστρατεία ενημέρωσης.