Τα χρήματα που τα χρόνια της έντονης οικονομικής κρίσης κρύφτηκαν στο στρώμα μειώνονται μήνα με το μήνα και επιστρέφουν, σε μικρό, όμως, ποσοστό στις τράπεζες.
Οπως δείχνουν τα στοιχεία, τα αποθησαυρωμένα τραπεζογραμμάτια σε κυκλοφορία, το χρονικό διάστημα Ιανουάριος-Σεπτέμβριος 2019 μειώθηκαν κατά 6,6 δισ. ευρώ στα 23,4 δισ. ευρώ - στο 12% του ΑΕΠ -από περίπου 30 δισ. ευρώ (16% του ΑΕΠ) που ήταν το αντίστοιχο εννεάμηνο του 2018.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος μέρος των εν λόγω κεφαλαίων κατευθύνθηκε προς το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, συμβάλλοντας στην αύξηση των καταθέσεων. Την ίδια χρονική περίοδο οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα αυξήθηκαν κατά 5,4 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 4,7 δισ. ευρώ προήλθαν από τα νοικοκυριά και τα υπόλοιπα 700 εκατ. ευρώ από τις επιχειρήσεις, με αποτέλεσμα το σύνολο των καταθέσεων να ανέλθει στα 139,7 δισ. ευρώ.
Τα νοικοκυριά
Η καλύτερη πορεία των καταθέσεων των νοικοκυριών, οι οποίες αντιπροσωπεύουν το 70% του συνόλου, αποδίδεται από την Τράπεζα της Ελλάδος στη συνεχιζόμενη ενίσχυση της απασχόλησης και του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών. Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά δείχνουν πως αφορούν κυρίως καταθέσεις διάρκειας μίας ημέρας, δηλαδή καταθέσεις απλού ταμιευτηρίου, καταθέσεις όψεως και τρεχούμενους λογαριασμούς. Η προτίμηση των νοικοκυριών να κρατούν τις καταθέσεις τους άμεσα ρευστοποιήσιμες συνεχίστηκε, λόγω:
- των ιστορικά χαμηλών επιτοκίων και
- της εκτεταμένης πλέον χρήσης των ηλεκτρονικών πληρωμών στις καθημερινές συναλλαγές.
Οι καταθέσεις προθεσμίας των νοικοκυριών, αν και ακόμη προσφέρουν ικανοποιητικές αποδόσεις σε σύγκριση με το μέσο όρο των αντίστοιχων της ζώνης του ευρώ, υποχώρησαν κατά 737 εκατ. ευρώ την περίοδο Ιανουάριος-Σεπτέμβριος 2019.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής των καταθέσεων προθεσμίας των νοικοκυριών επιβραδύνεται σταδιακά από το δεύτερο εξάμηνο του 2018 και εξής, ενώ από το Σεπτέμβριο του 2019 έγινε αρνητικός. Στην υποχώρηση των καταθέσεων προθεσμίας συνέβαλε την περίοδο αυτή και η περαιτέρω συρρίκνωση του επιτοκίου που προσφέρουν.
Οι επιχειρήσεις
Οι καταθέσεις των επιχειρήσεων, που αντιπροσωπεύουν το 14% του συνόλου, σημείωσαν κατά την υπό εξέταση περίοδο μικρή μείωση κατά 167 εκατ. ευρώ (ή κατά 0,8% σε σύγκριση με το τέλος του 2018) και ο ετήσιος ρυθμός ανόδου τους υποχώρησε σταδιακά στη διάρκεια του έτους και διαμορφώθηκε σε 3,7% τον Οκτώβριο του 2019, έχοντας μετριαστεί σημαντικά σε σχέση με τα προηγούμενα έτη.
Σε αντίθεση με τον τομέα των νοικοκυριών, η θετική καθαρή ροή τραπεζικής χρηματοδότησης ύψους 622 εκατ ευρώ προς τις επιχειρήσεις το ίδιο χρονικό διάστημα λειτούργησε υποστηρικτικά για τις καταθέσεις αυτές.
Η υποχώρηση των καταθέσεων των επιχειρήσεων προήλθε κυρίως από τις καταθέσεις μίας ημέρας (όψεως). Ωστόσο, ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής των καταθέσεων αυτών διατηρήθηκε θετικός και κατά βάση σταθερός στη διάρκεια του έτους γύρω στο 7,3%, σε συνέπεια με τη σταθερότητα της υπό εξέλιξη οικονομικής ανάκαμψης.
Η υποχώρηση των επιχειρηματικών καταθέσεων το 2019 πιθανόν αντανακλά τη μείωση του καθαρού λειτουργικού πλεονάσματος των επιχειρήσεων το πρώτο εξάμηνο του 2019 σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2018, λόγω της ισχυρής αύξησης του εισοδήματος εξαρτημένης εργασίας (+8,7%), ή και της σημαντικής αύξησης των εισαγωγών διαρκών καταναλωτικών αγαθών και ενδιάμεσων αγαθών το εννεάμηνο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2019 σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους.
Στην εξέλιξη των επιχειρηματικών καταθέσεων προθεσμίας συνέβαλε και η υποχώρηση του επιτοκίου αυτής της κατηγορίας καταθέσεων κατά 36 μονάδες βάσης μεταξύ Δεκεμβρίου 2018 και Οκτωβρίου 2019, η οποία οδήγησε σε συρρίκνωση της διαφοράς επιτοκίου μεταξύ των επιχειρηματικών καταθέσεων προθεσμίας και εκείνων με διάρκεια μίας ημέρας σε ιστορικά χαμηλό επίπεδο.