Νέα αρχιτεκτονική στα πρόστιμα που επιβάλλουν οι επιθεωρητές του ΣΕΠΕ σε επιχειρήσεις που διαπιστώνεται ότι καταστρατηγούν την εργατική νομοθεσία, προβλέπει απόφαση του υπουργείου Εργασίας.
Βασική αρχή του νέου συστήματος είναι ενιαία -και σε ορισμένες περιπτώσεις χαμηλότερα- πρόστιμα για ίδιες παραβάσεις, ανεξάρτητα από το μέγεθος της επιχείρησης και τον αριθμό των εργαζόμενων σε αυτές.
Η απόφαση αναδιαμορφώνει εκ βάθρων το σύστημα που ίσχυε μέχρι πρότινος όσον αφορά τα πρόστιμα για την αδήλωτη εργασία, τη μερική απασχόληση, τις άδειες και τις υπερωρίες. Στις περισσότερες μάλιστα περιπτώσεις, τα πρόστιμα μειώνονται, υπέρ των επιχειρήσεων με μεγάλο αριθμό εργαζόμενων, γίνονται όμως, σύμφωνα με τον αρμόδιο υπουργό Γιάννη Βρούτση και τη Γενική Γραμματέα του υπουργείου Άννα Στρατινάκη δικαιότερα, απλούστερα και αποτρεπτικά για μελλοντικές παραβάσεις.
Σύμφωνα με ειδικούς, στο παρελθόν, τα πρόστιμα επιβάλλονταν είτε με βάση την κρίση των επιθεωρητών που διαμόρφωνε τελικά και το ύψος του προστίμου, είτε με βάση έναν αλγόριθμο που λάμβανε υπόψη τη βαρύτητα της παράβασης και τον αριθμό των θιγόμενων εργαζόμενων. Πλέον, σύμφωνα με την απόφαση, γίνονται ενιαία και σε ορισμένες περιπτώσεις μειώνονται.
Για παράδειγμα το πρόστιμο για τη μη χορήγηση της κανονικής άδειας σε εργαζόμενο θα είναι το ίδιο, 900 ευρώ, για κάθε εργαζόμενο που θίγεται και αυτό διαπιστώνεται μετά από έλεγχο του ΣΕΠΕ. Μέχρι πρότινος, ο επιθεωρητής μπορούσε να επιβάλει πρόστιμο από 1.000 ευρώ έως και 2.500 για κάθε εργαζόμενο.
Να σημειωθεί εδώ ότι το πρόστιμο για την αδήλωτη εργασία παραμένει στις 10.500 ευρώ ανά εργαζόμενο, όμως σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας επιδιώκεται μια αναλογικότερη κλιμάκωση του ύψους των προστίμων, σε σχέση με τη βαρύτητα της παράβασης.
Για την υπερεργασία, το πρόστιμο ορίζεται πλέον στα 400 ευρώ ανά θιγόμενο εργαζόμενο. Για παράβαση στη δήλωση της υπερωρίας, το πρόστιμο ορίζεται σε 1.000 ευρώ ανά άτομο, ανεξάρτητα από το εάν στην επιχείρηση απασχολούνται 10, 15 ή 100 εργαζόμενοι. Στο πρόσφατο παρελθόν, το πρόστιμο αυξανόταν σε περίπτωση μεγάλων επιχειρήσεων (που απασχολούν πολλούς εργαζόμενους).
Σε περίπτωση που οι επιθεωρητές διαπιστώσουν ότι μερικώς απασχολούμενοι τελικά εργάζονται σε διαφορετικό ωράριο από αυτό που έχουν δηλωθεί, το πρόστιμο ορίζεται σε 2.000 ευρώ. Στόχος του υπουργείου είναι να διαχωριστεί η πλήρης από τη μερική απασχόληση κατά την επιβολή των προστίμων. Έτσι, το πρόστιμο για την αντίστοιχη περίπτωση πλήρους απασχόλησης ορίζεται σε 600 ευρώ.
Τέλος, το πρόστιμο για τη μη καταβολή του επιδόματος μητρότητας ορίζεται ενιαίο, για όλες τις περιπτώσεις ανεξάρτητα από το μέγεθος της επιχείρησης, σε 4.000 ευρώ, ενώ μέχρι πρότινος κυμαινόταν μεταξύ 1.500 - 3.000 ευρώ όταν η επιχείρηση ήταν μικρή, 3.000 - 7.500 αν ήταν μεσαία/μεγάλη και 7.500 - 15.000 ευρώ αν ήταν πολύ μεγάλη, ανάλογα με την υποκειμενική κρίση του επιθεωρητή για την έκταση της σοβαρότητας και υπαιτιότητας.
Η νέα «αρχιτεκτονική» στο σύστημα κυρώσεων του ΣΕΠΕ, σύμφωνα με το υπουργείο, βασίζεται στην αντικειμενικότητα, τη διαφάνεια, τη σαφήνεια και την απλότητα, αλλά και στην ψηφιακή διαχείριση των προστίμων και στη θωράκιση έναντι πιθανών συμπτωμάτων διαφθοράς.
Τα χαρακτηριστικά του νέου συστήματος είναι:
1. Θεσπίζεται ένα σύστημα αντικειμενικού προσδιορισμού των προστίμων χωρίς υποκειμενικά κριτήρια. Επιβάλλεται για όμοιες περιπτώσεις πρόστιμο της ίδιας βαρύτητας.
2. Το ύψος του προστίμου θα είναι ανάλογο με τη διαπιστωθείσα παράβαση και τον αριθμό των εργαζομένων που αφορά η παράβαση.
3. Στις σοβαρές παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας που αφορούν την αμοιβή της εργασίας, τον χρόνο και τους όρους εργασίας των εργαζομένων, το πρόστιμο αυξάνει προοδευτικά με τον αριθμό των εργαζομένων που θίγονται από αυτές.
4. Καταργείται η ισχύουσα μέθοδος υπολογισμού με σύνθετους και μαθηματικούς υπολογισμούς και πράξεις (αλγορίθμους).
5. Το νέο σύστημα θα οδηγεί στην αποφυγή αμφισβητήσεων και στον περιορισμό της δικαστικής προσβολής του.
6. Καταργούνται τα υποκειμενικά, απροσδιόριστα κριτήρια και αποφεύγεται έτσι ενδεχόμενη καταχρηστική άσκηση της διακριτικής ευχέρειας των επιθεωρητών. Επίσης, καταργούνται τα πρόστιμα με βάση το μέγεθος της επιχείρησης πανελλαδικά, καθώς οδηγούσε στην επιβολή βαρύτατων προστίμων σε επιχειρήσεις που διατηρούν αλυσίδα καταστημάτων.