Σε τούτη την προεκλογική περίοδο αναδεικνύονται, έστω και με εντελώς λανθασμένο τρόπο, ορισμένες από τις μεγάλες πληγές στη λειτουργία του ελληνικού κράτους.
Με λάθος τρόπο, διότι ούτε στο θέμα του φορολογικού συστήματος, ούτε στο θέμα της Υγείας, ή της Παιδείας, ούτε στο θέμα της Θράκης, η ανάδειξη των θεμάτων προέκυψε από κάποιο διάλογο ή την εις βάθος «προγραμματική» παρουσίαση απόψεων.
Τουναντίον, η συζήτηση (η σωστή έκφραση είναι διαξιφισμοί για τη δημιουργία εντυπώσεων) ήρθε είτε ως αποτέλεσμα δυσάρεστης επικαιρότητας, είτε από «γλωσσικό» ολίσθημα» κάποιου πολιτικού στελέχους, είτε από καταγγελίες ενός κόμματος έναντι άλλου.
Εντούτοις, με εξαίρεση το ζήτημα της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη, τα προβλήματα στη Δικαιοσύνη, την Παιδεία, την Υγεία, την Ασφάλεια, μόνον άγνωστα δεν είναι στους πολίτες, που ανεξάρτητα από το τι ψηφίζουν, τα νιώθουν και τα βλέπουν κάθε μέρα.
Σε αυτούς τους τομείς, πέρα από την οικονομία, θα κριθεί σε μεγάλο βαθμό η θητεία της επόμενης κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη. Ο οποίος, μπορεί να αποκτά την ευχέρεια να μετασχηματίσει το κόμμα του, πρέπει όμως να γνωρίζει ότι στηρίζεται πλέον δυσανάλογα σε σχέση με το παρελθόν, όχι σε παραδοσιακούς οπαδούς της Νέας Δημοκρατίας αλλά σε ένα εύπλαστo «σώμα» ψηφοφόρων του ευρύτερου κεντρώου χώρου, που όπως αποφάσισε να το αγκαλιάσει, έτσι μπορεί να το εγκαταλείψει.
Οι συγκεκριμένοι ψηφοφόροι τον ψήφισαν στις πρόσφατες εκλογές -και εκτός συγκλονιστικού απροόπτου θα του δώσουν αυτοδυναμία στις 25 Ιουνίου- όχι μόνο για την οικονομία, αλλά και επειδή διαπίστωσαν σε κάποιους άλλους τομείς ορατά σημάδια βελτίωσης (χαρακτηριστικά παραδείγματα η ταχεία ψηφιοποίηση μέρους της δημόσιας διοίκησης και η υποδειγματική οργάνωση των εμβολιασμών). Και αναμένουν πολύ περισσότερα στη δεύτερη θητεία.
Στην Παιδεία, μπορεί να λέει ό,τι θέλει η Νέα Δημοκρατία για τις επιτυχίες της Νίκης Κεραμέως, οι πολίτες όμως γνωρίζουν ότι μάλλον έχουμε το… ακριβότερο σύστημα «δωρεάν» παιδείας, σε ολόκληρο τον πλανήτη. Ένα σύστημα που αποθεώνει την παπαγαλία έναντι της κριτικής σκέψης, ένα σύστημα που υποχρεώνει τους γονείς σε υπέρογκες φροντιστηριακές δαπάνες. Το πιο απίστευτο δε είναι ότι φτάσαμε στο σημείο τα φροντιστήρια και τα ιδιαίτερα να αποτελούν κανόνα, συχνά από τις πρώτες τάξεις του γυμνασίου, όχι μόνο στα δημόσια αλλά και στα -ενίοτε πανάκριβα- ιδιωτικά σχολεία.
Στη Δικαιοσύνη, το πρόβλημα πλέον αναγνωρίζεται σχεδόν από όλους: Τεράστιες καθυστερήσεις στην απονομή της, με βαριές συνέπειες στην κοινωνική και οικονομική ζωή, σταθερή ανάμιξη της πολιτικής στη λειτουργία της, εκτεταμένες πλέον αμφιβολίες της κοινής γνώμης στην αξιοπιστία του θεσμού.
Στη Υγεία, το θέμα των ασθενοφόρων ήρθε να επιβεβαιώσει αυτά που ξέραμε. Οι κρατικές δομές μπορεί να άντεξαν όπως όπως το βάρος της πανδημίας, έχουν όμως τεράστια απόσταση να καλύψουν προκειμένου να ανταποκριθούν σε στοιχειώδη «δυτικά» πρότυπα. Παρότι, όπως έδειξαν και δημοσκοπήσεις, το δημόσιο σύστημα υγείας αποτελεί ίσως και πρώτη προτεραιότητα για την κοινή γνώμη.
Στον τομέα της (εσωτερικής) Ασφάλειας, είναι διάχυτη η αίσθηση ότι πέρα από τα σεξουαλικού τύπου εγκλήματα και τις γυναικοκτονίες, που έχουν απασχολήσει έντονα τα πρωτοσέλιδα, υπάρχει σοβαρή αύξηση της λεγόμενης «σκληρής εγκληματικότητας» αλλά και ανησυχία για τον βαθμό διείσδυσης της Greek Mafia, όπως συλλήβδην αποκαλείται το φαινόμενο, μέσα στην αστυνομία, στα γήπεδα, αλλά και για διασυνδέσεις με ισχυρούς παράγοντες, οικονομικούς, ενίοτε και πολιτικούς. Εξίσου ανησυχητική είναι η αύξηση της νεανικής εγκληματικότητας και βίας. Κι όμως, θα πρέπει κάποιος να ανατρέξει σε ειδικούς προκειμένου να διαπιστώσει το μέγεθος του προβλήματος.
Αφήσαμε για το τέλος το θέμα της μειονότητας στη Θράκη, καθότι δεν αποτελεί ίσως υψηλή προτεραιότητα των πολιτών, αλλά μπορεί να αποκτήσει προσεχώς κρίσιμη σημασία στο πλαίσιο των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Πρόκειται για ζήτημα με το οποίο η ενασχόληση της κυβερνητικής πολιτικής, αλλά και γενικότερα της ελληνικής πολιτικής, είναι στην καλύτερη περίπτωση ελλειπτική, χωρίς ίχνος μακροχρόνιας στρατηγικής, με παλινωδίες που χειροτερεύουν την κατάσταση. Ιδίως όταν η Ελλάδα είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και πρέπει να τηρεί υψηλές προδιαγραφές στην αντιμετώπιση των μειονοτήτων.
Ακόμη και μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, από τον οποίο η χώρα μας θα έπρεπε να αποσπάσει πολύτιμα μαθήματα (και) για το ζήτημα της Θράκης (όπως είχαμε επισημάνει προ ενός έτους σε σχετικό σημείωμα), οι τακτικές παραμένουν ίδιες.
Καλώς ή κακώς, το θέμα δεν είναι αν οι μουσουλμάνοι της Θράκης θεωρούνται «τουρκογενείς», Πομάκοι ή Ρομά. Το ζητούμενο είναι να αισθάνονται οι ίδιοι ευτυχείς που ζουν στην ελληνική επικράτεια και είναι Έλληνες πολίτες, όπως κι αν αυτοχαρακτηρίζονται. Το ζητούμενο είναι να μην καλλιεργείται τo έδαφος για την περαιτέρω ανάπτυξη άλλων επικίνδυνων επιρροών. Μπορεί να μάθαμε τα τελευταία χρόνια τη φράση «ασύμμετρες απειλές», καιρός όμως είναι να κατανοήσουμε τη σημασία της -και το βάθος των πολιτικών που απαιτεί σε κάποιες περιπτώσεις η αντιμετώπισή τους.