Το τελευταίο διάστημα, καθώς γίνονται ολοένα και περισσότερο ορατές οι συνέπειες του καταστρεπτικού σεισμού στην Τουρκία, απομακρύνοντας τους φόβους μιας μικρότερης ή μεγαλύτερης εμπλοκής μας με τη γείτονα στο άμεσο μέλλον, επιχειρείται από αρκετούς μια προσέγγιση της «επόμενης μέρας» στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Ο βασικός άξονας αυτών των αναλύσεων περιστρέφεται γύρω από τις εκλογές στην Τουρκία, που σήμερα είναι άγνωστο αν θα πραγματοποιηθούν στα μέσα Μαΐου ή θα υπάρξει αναβολή τους (όπως πολλοί, ίσως οι περισσότεροι, αναμένουν), λόγω των συνεπειών του σεισμού, το εύρος και η σφοδρότητα των οποίων σε ανθρώπινες και υλικές ζημιές προσομοιάζει πράγματι με αυτές ενός πολέμου.
Αρκετοί ειδικοί επισημαίνουν ότι ανεξαρτήτως του αποτελέσματος των εκλογών, οι τουρκικές διεκδικήσεις θα παραμείνουν στο προσκήνιο, καθώς έχουν χρονικό βάθος δεκαετιών και αποτελούν πάγια πολιτική της Άγκυρας, ανεξαρτήτως ηγεσίας.
Ορθό μεν, αλλά εν μέρει. Διότι πολύ σημαντικό ρόλο θα παίξουν, πρώτον, η ευρύτερη γεωπολιτική τροχιά στην οποία θα κινηθεί η Τουρκία μετά τις εκλογές και δεύτερον, το πώς διαμορφώνονται οι συνθήκες στη διεθνή γεωπολιτική σκηνή, με επίκεντρο σήμερα τη σύγκρουση στην Ουκρανία.
Ως προς το πρώτο, είναι εντελώς διαφορετικό να εκφράζονται οι τουρκικές διεκδικήσεις μέσα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο τουρκικής πολιτικής, που δεν επιδιώκει αποκόλληση από την τροχιά της Δύσης, και άλλοι οι τρόποι διεκδίκησης που ενδέχεται να επιλέξει η Τουρκία κινούμενη σε τροχιά σταδιακού απεγκλωβισμού από τον «κορσέ» που ενίοτε επιβάλλουν οι «κανόνες της διεθνούς τάξης», που έχει θέσει η Δύση.
Κατά συνέπεια, με δεδομένο τον τρόπο με τον οποίο έχει κινηθεί κατά το τελευταίο μεγάλο χρονικό διάστημα το καθεστώς Ερντογάν -και τις μέχρι τώρα διακηρύξεις της αντιπολίτευσης-, η διαφορά στην ένταση των ελληνοτουρκικών σχέσεων μπορεί να είναι μεγάλη, ανάλογα με το αποτέλεσμα των εκλογών.
Ομοίως, δεν πρέπει να υποτιμούμε τη διαφορά ηγετικού «διαμετρήματος» που μπορεί να εμφανιστεί ανάμεσα στον πολύ έμπειρο και έως πρότινος αδιαφιλονίκητο ηγέτη της Τουρκίας και σε κάποιον άλλο πολιτικό που θα τον διαδεχθεί, εάν ο Ερντογάν χάσει τις εκλογές και εφόσον έχουμε ομαλή μεταβίβαση της εξουσίας.
Ιδιαίτερα σημαντικό παράγοντα όμως για μια χώρα με το οικονομικό, γεωγραφικό, πληθυσμιακό μέγεθος της Τουρκίας και τις δυνατότητές της, συνιστά και το ευρύτερο γεωπολιτικό σκηνικό, επιδρώντας στη λήψη τακτικών αλλά και στρατηγικών αποφάσεων. Στον βαθμό που θεωρεί ότι οι επικρατούσες γεωπολιτικές συνθήκες αναβαθμίζουν τον ρόλο της, η Τουρκία θα προσπαθήσει να το εκμεταλλευτεί προς όφελός της όπου έχει αυτή τη δυνατότητα, ανεξαρτήτως ηγεσίας.
Απόλυτα κρίσιμος παράγοντας στον συγκεκριμένο τομέα, όμως, είναι ο πόλεμος στην Ουκρανία, καθώς τυχόν επικράτηση της Ρωσίας, έστω και στα σημεία, θα αποτελέσει πιθανώς το έναυσμα για την ανάδυση εντελώς διαφορετικού διεθνούς σκηνικού, από εκείνο που είχαμε συνηθίσει στις προηγούμενες δεκαετίες.
Ένα σκηνικό «αυτονόμησης» διαφόρων παικτών, πιθανώς με άτυπες ή και τυπικές διεθνείς συμμαχίες εκτός δυτικού πλαισίου, που θα αυξήσει την πιθανότητα διεκδικήσεων (ιστορικών ή… ανιστόρητων, αδιάφορο), με την απειλή ή και τη χρήση «δυναμικών» μέσων. Στην περίπτωση αυτή, δεν μπορούμε να θεωρήσουμε ως δεδομένο ότι η πτώση του Ερντογάν θα επιφέρει πλήρη επανένταξη της Τουρκίας στο δυτικό πλαίσιο, όποιες κι αν είναι οι σημερινές εξαγγελίες της αντιπολίτευσης.
Συνεπώς, σε ό,τι αφορά το ορατό μέλλον, η Ελλάδα μπορεί να ελπίζει όσο θέλει για το καλύτερο, οφείλει όμως να προετοιμάζεται άοκνα για το χειρότερο, με ή χωρίς ηγεσία Ερντογάν στην Τουρκία και ανεξάρτητα από πρόσκαιρες εκτονώσεις στην ένταση μεταξύ των δύο χωρών.