'Εγκαιρα, ήδη από τον Ιούνιο του 2022, είχαμε χτυπήσει πρώτη φορά το καμπανάκι για το ενδεχόμενο η Τουρκία να φύγει εντελώς εκτός τροχιάς της Δύσης, σημειώνοντας ότι σε αυτή την περίπτωση, ο κίνδυνος για την Ελλάδα μπορεί να αυξηθεί δραματικά. Θέμα επί του οποίου επανήλθαμε τόσο τον Αύγουστο με το σημείωμα «Ελληνοτουρκικά: Γιατί ο πόλεμος στην Ουκρανία «καίει» την Ελλάδα» όσο και τον περασμένο Οκτώβριο, γράφοντας «Τα ελληνοτουρκικά και ο κίνδυνος του «νέου Άξονα».
Υπoστηρίζαμε μάλιστα τότε ότι αν η Τουρκία (ή τουλάχιστον η Τουρκία του Ερντογάν, καθώς η αντιπολίτευση κρατά μεγάλες αποστάσεις στο συγκεκριμένο θέμα) θεωρήσει ότι το μέλλον της βρίσκεται εκτός Δύσης, το πρόβλημα για την Ελλάδα μεγαλώνει, καθώς θα είναι πολύ πιο εύκολο για εκείνη να εκμεταλλευτεί την ιδιότητά της ως μέλους του ΝΑΤΟ για να ρίξει άμμο στα γρανάζια της αντίδρασης, σε τυχόν επιθετικές κινήσεις της εναντίον της χώρας μας, χωρίς στην πραγματικότητα να νοιάζεται για την παραμονή της στην Ατλαντική Συμμαχία.
Η αφετηρία του σχίσματος στις σχέσεις του Ερντογάν με τη Δύση και ιδίως με τις Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι δύσκολο να εντοπιστεί. Είναι το πραξικόπημα που εκδηλώθηκε εναντίον του το 2016, το οποίο ο ίδιος «χρεώνει» στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Το γεγονός όμως ότι ο υπουργός Εσωτερικών της Τουρκίας Σουλεϊμάν Σοϊλού επανέφερε το θέμα στο προσκήνιο, την περασμένη Παρασκευή, λέγοντας μεταξύ άλλων ότι κάθε Αμερικανός πρέσβης στην Άγκυρα «έχει την αγωνία πώς θα κάνει πραξικόπημα ή θα βάλει κάποιους να κάνουν πραξικόπημα» δείχνει ξεκάθαρα πόση ένταση έχουν πλέον οι σχέσεις της γείτονος με την υπερδύναμη.
Το γεγονός ότι ολοένα και μεγαλύτερο μέρος του αμερικανικού κατεστημένου (τελευταία και του ευρωπαϊκού) δείχνει να αντιλαμβάνεται πως η Τουρκία, παρότι τυπικά μέρος του ΝΑΤΟ και της Δύσης, ουσιαστικά γέρνει προς τον αυταρχισμό και την υποστήριξη της αντίπαλης πλευράς, δεν αποτελεί δυστυχώς πανάκεια για τα συμφέροντα της Ελλάδας.
Η αυξανόμενη ροπή της Τουρκίας του Ερντογάν προς την άλλη πλευρά φαίνεται μεν να ξεκαθαρίζει το τοπίο στη Δύση υπέρ της Ελλάδος, δημιουργεί όμως το ενδεχόμενο μιας Τουρκίας πολύ πιο αδιάφορης για το τι θα πει ή θα κάνει η Δύση. Κι όσοι επιχειρηματολογούν περί ανατροπής της ισορροπίας δυνάμεων προς όφελος της Ελλάδας, εκτιμώντας ότι αποτελεί «αντίδοτο» για κάθε κίνδυνο, θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους, πρώτον, ότι αυτή η ανατροπή δεν συντελείται αυτόματα με την παραγγελία νέων όπλων και δεύτερον, ότι υπάρχουν πολλά άλλα δεδομένα (υλικά και άυλα) που καθορίζουν τους συσχετισμούς δυνάμεων, έστω και «στα χαρτιά», πέρα από τη σύγκριση οπλικών συστημάτων.
Σε κάθε περίπτωση, ο βαθμός μελλοντικής επικινδυνότητας (όχι κατ' ανάγκη με την έννοια του απώτερου μέλλοντος) της Τουρκίας είναι πολύ πιθανό ότι θα εξαρτηθεί από τις εξελίξεις στην Ουκρανία, το πεδίο στρατιωτικής, οικονομικής, αλλά και επικοινωνιακής αναμέτρησης όχι απλά μεταξύ Δύσης και Ρωσίας αλλά ανάμεσα σε δύο διαφορετικές κοσμοθεωρίες, με βαθιά επίδραση στον υπόλοιπο κόσμο. Δεν έχουν άδικο όσοι υποστηρίζουν ότι το θέμα δεν είναι «απλώς» η Ουκρανία, αλλά οι συσχετισμοί ισχύος που διαμορφώνονται και συνεχώς αξιολογούνται από τους ηγέτες του λεγόμενου «παγκόσμιου Νότου», με βάση τις εξελίξεις στον πόλεμο της Ουκρανίας.
Πιο πριν βέβαια, θα έχουν πραγματοποιηθεί οι γενικές εκλογές στην Τουρκία, τόσο για το κοινοβούλιο όσο και για τη θέση του προέδρου, στο σύστημα που ακολουθεί η γειτονική χώρα μετά την αλλαγή του Συντάγματος, το 2017. Τυχόν αλλαγή του πολιτικού σκηνικού προς όφελος της συνασπισμένης αντιπολίτευσης (αν υποθέσουμε ότι θα συμβεί ανεμπόδιστα) θα μπορούσε να αλλάξει την παρατηρούμενη πορεία της Τουρκίας εκτός Δύσης, σύμφωνα τουλάχιστον με τις διακηρύξεις των ηγετών της αντιπολίτευσης. Χωρίς όμως κάτι τέτοιο να σημαίνει ότι θα αλλάξει η πάγια διεκδικητική πολιτική της έναντι της Ελλάδας.
Σε άλλη περίπτωση, το ενδεχόμενο ανάδυσης μιας «νέας» Τουρκίας, πολύ πιο επικίνδυνης για τα ελληνικά συμφέροντα, θα είναι απολύτως ορατό.