Πολύ σπάνιο φαινόμενο να μπαίνει το φθινόπωρο με τόσο βαρύ κλίμα και τόσα ανοιχτά μέτωπα. Πολιτικά, οικονομικά, γεωπολιτικά και κοινωνικά. Πρόκειται για ένα μίγμα εκρηκτικό, ικανό να δυναμιτίσει πλήρως την «επιστροφή στην κανονικότητα», την οποία επιδίωξε η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια.
Κατά ένα μέρος, οι επιβαρυντικοί παράγοντες είναι εξωγενείς (όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία και η εξελισσόμενη διαμάχη μεταξύ των πιο μεγάλων δυνάμεων στον κόσμο) και άρα οι δυνατότητες επηρεασμού τους από το μικρό μέγεθος της χώρας μας είναι περιορισμένες έως ελάχιστες.
Δυστυχώς, όμως, δεν τα πάμε καλά ούτε στα του οίκου μας. Οι χειρισμοί στο θέμα των παρακολουθήσεων, από πλευράς κυβέρνησης, όχι μόνο την απομονώνουν πολιτικά, τινάζοντας στον αέρα τα σενάρια περί συγκυβέρνησης στις επόμενες εκλογές, αλλά την εκθέτει και στο «κεντρώο» μετριοπαθές και «δύσκολο» ακροατήριο που της έδωσε τη νίκη στις εκλογές του 2019.
Ταυτόχρονα, δε, έχει αρχίσει να εξαϋλώνει το πολιτικό κεφάλαιο που με κόπο συσσώρευσε ο πρωθυπουργός στο εξωτερικό, τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ, θέτοντας μεταξύ άλλων σε αμφιβολία και την απόκτηση του «ιερού δισκοπότηρου» της οικονομικής του πολιτικής, τη διασφάλιση επενδυτικής βαθμίδας.
Η επίκληση του απορρήτου, ιδίως στην περίπτωση της παρακολούθησης Ανδρουλάκη, έχει καταστεί διάτρητο φύλλο συκής. Ελάχιστοι πείθονται, ενώ για τους περισσότερους αποτελεί δικαιολογία για να μην αποκαλυφθούν οι αιτίες παρακολούθησης Ανδρουλάκη και να μην αποδοθούν ευθύνες, πολιτικές ή άλλες. Τα πράγματα γίνονται ακόμη χειρότερα από τη στάση του πρώην διοικητή της ΕΥΠ, απέναντι στην Επιτροπή Θεσμών, που επέλεξε να δηλώσει (παρουσία υπουργών) ότι δεν υπήρξε παρακολούθηση Ανδρουλάκη από την υπηρεσία του, δύο μέρες πριν αποδειχθεί ότι… παρακολουθείτο!
Το γεγονός δε ότι η κυβέρνηση επικαλείται το απόρρητο απέναντι στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, αρμόδια να ελέγχει την ΕΥΠ, αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία, υποδηλώνοντας εμμέσως ότι σε τέτοια θέματα, ουδείς μπορεί να ασκήσει τον επιβεβλημένο στις Δημοκρατίες κοινοβουλευτικό έλεγχο και εναπόκειται στον εκάστοτε πρωθυπουργό, που προφανώς γνωρίζει ή μαθαίνει εκ των υστέρων, να ασκεί πλήρη και ακαταμάχητη εξουσία περί του τι είναι νόμιμο και ορθό και τι όχι.
Τι ακριβώς θα εξετάσει η Εξεταστική Επιτροπή, όταν όλοι οι εμπλεκόμενοι επικαλούνται το απόρρητο και αρνούνται να απαντήσουν;
Για περαιτέρω ανάλυση του θέματος αυτού παραπέμπω στην τελευταία τοποθέτηση του -και συνταγματολόγου- Ευάγγελου Βενιζέλου, σημειώνοντας απλώς ότι όταν σχεδόν όλοι οι συνταγματολόγοι, αλλά και πρωτοκλασάτα στελέχη του κυβερνώντος κόμματος όπως ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής, τοποθετούνται τόσο ξεκάθαρα (η φράση του «η επίκληση του απορρήτου σε τέτοιες περιπτώσεις υποτάσσεται στην ανάγκη κάθαρσης του δημόσιου βίου», δεν αφήνει κανένα περιθώριο άλλης ερμηνείας), καθίσταται σαφές ότι ο αγώνας άμυνας πίσω από το απόρρητο, πολιτικά τουλάχιστον, δηλαδή και σε επίπεδο κοινής γνώμης, είναι «χαμένος από τα αποδυτήρια».
Κι αυτό δεν είναι καλό, ούτε για την κυβέρνηση ούτε για τη χώρα!
Ελάχιστα καλύτερα εμφανίζονται τα πράγματα σε οικονομικό επίπεδο. Την ώρα που σχεδόν το σύνολο των ευρωπαϊκών χωρών ετοιμάζει τους πολίτες για μια εξαιρετικά δύσκολη περίοδο, με επίκεντρο τις τεράστιες αυξήσεις στις τιμές ενέργειας και το καυτό θέμα της ενεργειακής επάρκειας, στην Ελλάδα, η κυβέρνηση, με ελάχιστες εξαιρέσεις, ακολουθεί μια πολιτική καθησυχαστική, επικεντρώνοντας σε συνεχείς παροχές.
Δεν είναι επίσης τυχαίο ότι η βασικότερη από αυτές, η επιδότηση της ηλεκτρικής ενέργειας, είναι οριζόντια και άρα εξαιρετικά πολυδάπανη. Διότι και αυτή η κυβέρνηση, όπως και όλες οι προηγούμενες, δεν έχει καταφέρει να περιορίσει σημαντικά τη φοροδιαφυγή, με αποτέλεσμα να μη γνωρίζει ποιοι είναι οι (πραγματικοί) έχοντες και ποιοι όχι, ιδίως σε ό,τι αφορά τους ελεύθερους επαγγελματίες και τα αγροτικά εισοδήματα.
Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα, ενόψει εκλογών
Αυτό όμως δεν αλλάζει το γεγονός ότι υπό αυτές τις συνθήκες, πολύ δύσκολα μπορεί να συνεχιστεί η επιδοματική πολιτική, χωρίς να επέλθει εκ νέου δημοσιονομικός εκτροχιασμός, μέσα στο 2023, παρά την ευεργετική επίδραση του πληθωρισμού στη σχέση μεταξύ ΑΕΠ και χρέους και στα φορολογικά έσοδα.
Με τα σημερινά δεδομένα, που δεν αποκλείεται να χειροτερέψουν περαιτέρω τους επόμενους μήνες, θα ήταν ευχής έργο, αν ο πρωθυπουργός και η κυβέρνηση διαπιστώσουν ότι κόβοντας τις γέφυρες κυβερνητικών συνεργασιών, με τη στάση τους στο θέμα των υποκλοπών, βαδίζουν σε εξαιρετικά επικίνδυνο δρόμο που μπορεί να αποδειχθεί απροσπέλαστος. Αυτόν της εκλογικής επικράτησης με ποσοστά αυτοδυναμίας, χωρίς κανένα απολύτως «plan b».