Η αξιοσημείωτη ανάπτυξη της βιώσιμης επένδυσης τα τελευταία χρόνια έχει καταστήσει σαφές ότι ένας αυξανόμενος αριθμός επενδυτών λαμβάνει υπόψη κατά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, πέραν της οικονομικής απόδοσης, τα περιβαλλοντικά, κοινωνικά και εταιρικής διακυβέρνησης (ESG) κριτήρια. Αυτό είναι αληθές, καθώς μόνο ένας μικρός αριθμός επενδυτών θεωρεί τη βιώσιμη επένδυση μια περαστική μόδα.
Σύμφωνα με το Bloomberg Intelligence, το 2022 η αξία των περιουσιακών ESG στοιχείων που τύγχαναν διαχείρισης παγκοσμίως εκτοξεύθηκε σε πάνω από 40 τρισ. δολάρια, από 22,8 τρισ. δολάρια το 2016, ενώ προβλέπεται να ξεπεράσουν τα 50 τρισ. δολάρια έως το 2025.
Η Ευρώπη είναι αναμφισβήτητα o ηγέτης στην αγορά των βιώσιμων επενδύσεων, καθώς πάνω από το 80% του συνόλου των περιουσιακών ESG στοιχείων συγκεντρώνεται στην ήπειρο.
Η τεράστια διάδοση των κοινωνικά υπεύθυνων αμοιβαίων κεφαλαίων έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον των ακαδημαϊκών και των επαγγελματιών σχετικά με την απόδοση αυτών των περιουσιακών στοιχείων. Η συντριπτική πλειονότητα της βιβλιογραφίας ασχολείται με τη σύγκριση της απόδοσης μεταξύ αμοιβαίων κεφαλαίων που υιοθετούν ESG κριτήρια και συμβατικών αμοιβαίων κεφαλαίων, με τα εμπειρικά αποτελέσματα, ωστόσο, να είναι ασαφή.
Παρ' όλα αυτά, λίγες μελέτες έχουν ασχοληθεί με τη σχέση μεταξύ των ESG αξιολογήσεων και οικονομικής απόδοσης. Τα εμπειρικά ευρήματα της περιορισμένης σχετικής βιβλιογραφίας είναι μάλλον σαφή, δείχνοντας ότι τα αμοιβαία κεφάλαια με υψηλές ESG βαθμολογήσεις αποδίδουν καλύτερα από τα αντίστοιχα με χαμηλές αξιολογήσεις. Το άρθρο των Παπαθανασίου Σπ. και Κουτσοκώστα Δρ (2024) στο επιστημονικό περιοδικό Finance Research Letters έρχεται να προσφέρει νέα ευρήματα αναφορικά με τη σχέση απόδοσης-ESG βαθμολόγησης.
Οι ερευνητές, λαμβάνοντας υπόψη ένα δείγμα 235 μετοχικών ESG αμοιβαίων κεφαλαίων από τις μεγαλύτερες αγορές σε βιώσιμες επενδύσεις (Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Γερμανία) κατά την περίοδο 1 Ιανουαρίου 2010- 31 Δεκεμβρίου 2022, παρέχουν μια ολοκληρωμένη ανάλυση σχετικά με τον αντίκτυπο του ESG scoring σε διάφορες πτυχές των αμοιβαίων κεφαλαίων, όπως την απόδοση, την επαναληπτικότητα στην απόδοση και τις ροές νέου χρήματος προς τα κεφάλαια αυτά.
Προκειμένου να εξερευνήσουν εκτενέστερα τον αντίκτυπο των ESG βαθμολογιών, ταξινομούν τα αμοιβαία κεφάλαια βάσει του ESG score τους σε πέντε κατηγορίες.
Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι τα χαμηλής βαθμολόγησης ESG αμοιβαία κεφάλαια πετυχαίνουν σημαντικά καλύτερη προσαρμοσμένη στον κίνδυνο απόδοση από τα υψηλής βαθμολόγησης ESG κεφάλαια, με την ανάλυση bootstrap να υποδεικνύει ότι τα ευρήματα αυτά δεν μπορούν να αποδοθούν στην τύχη. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της πρόσφατης πανδημίας Covid-19, η απόδοση των δύο κατηγοριών παρουσιάζεται να είναι παρόμοια, υστερώντας πίσω από την απόδοση της αγοράς.
Περαιτέρω ανάλυση δείχνει ότι τα χαμηλής βαθμολόγησης ESG κεφάλαια παρουσιάζουν ισχυρότερη εμμονή στις θετικές αποδόσεις, ενώ τα υψηλής βαθμολόγησης ESG κεφάλαια εμφανίζουν ισχυρότερη επαναληπτικότητα στις αρνητικές αποδόσεις.
Κατά τη διάρκεια της Covid-19, ορισμένοι επενδυτές απέσυραν τα κεφάλαιά τους από τα χαμηλής βαθμολόγησης ESG αμοιβαία κεφάλαια προκειμένου να μειώσουν τον κίνδυνο που προκαλείται από τις επιθετικές επενδυτικές στρατηγικές τους. Από την άλλη πλευρά, καθώς καταγράφεται μια ισχυρή εμμονή στις ροές προς τα υψηλής βαθμολόγησης ESG κεφάλαια, το γεγονός ότι οι επενδυτές εξακολουθούν να δίνουν έμφαση στη βιωσιμότητα υποδεικνύει ότι την αντιλαμβάνονται ως ανάγκη και όχι ως είδος πολυτελείας.
Με άλλα λόγια, τα υψηλής βαθμολόγησης ESG αμοιβαία κεφάλαια φαίνεται να έχουν σημειώνει χαμηλότερες αποδόσεις, πλην όμως προτιμώνται από ολοένα και περισσότερους επενδυτές λόγω του χαμηλότερου ρίσκου που συνεπάγονται.
(*) O Σπ. Παπαθανασίου (φωτ. αριστερά) είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Χρηματοοικονομικής, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
(**) Ο Δρόσος Κουτσoκώστας είναι Διδάκτωρ Χρηματοοικονομικής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών