Οι χρυσές λίρες είναι η πιο δημοφιλής λύση για τους μικροεπενδυτές που θέλουν να αγοράσουν χρυσό. Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, όμως, γιατί οι κάλπικες λίρες που κυκλοφορούν είναι πολλές. Μερικές είναι τόσο παλιές και καλοφτιαγμένες, που έχουν σοβαρή αξία για συλλέκτες.
Μια κανονική χρυσή λίρα ζυγίζει 7,998 γραμμάρια, είναι 22 καράτια και έχει περιεκτικότητα 91,6% σε χρυσό. Συνεπώς περιλαμβάνει 7,332 γραμμάρια χρυσού. Να διευκρινίσουμε πως υπάρχουν δύο ειδών μονάδες μέτρησης. Η κοινή λίβρα (avoirdupois) και η ευγενής λίβρα (troy). Η ουγγιά που χρησιμοποιείται για τη μέτρηση του χρυσού είναι υποδιαίρεση της ευγενούς λίβρας και ισοδυναμεί με 31,1034768 γραμμάρια. Κάθε νόμισμα αξιολογείται παραπάνω από την αξία που περιέχει σε χρυσό. Το πόσο παραπάνω εξαρτάται από το ποιος το πουλάει, πόσο ανάγκη έχει να πουλήσει, πόσο ανάγκη έχει ο άλλος να αγοράσει κ.λπ.
Η Τράπεζα της Ελλάδος συνήθως τις προσφέρει σε ακριβή τιμή, αλλά δίνει το πλεονέκτημα της εγκυρότητας. Πιο ακριβή λύση αλλά κομψή προσφέρει το Royal Mint, το επίσημο νομισματοκοπείο της Αγγλίας. Πουλάει το σετ των 5 νομισμάτων, σε ένα όμορφο ξύλινο κουτάκι, στη διπλή τιμή από την αξία του σε χρυσό.
Η χρυσή λίρα Αγγλίας είναι χρυσό νόμισμα με σταθερά χαρακτηριστικά: Διάμετρος: 22,05 χιλιοστά, πάχος 1,52 χιλιοστά και βάρος 7,988052 γραμμάρια. Εμφανισιακά έχει από τη μια μεριά κάποιο βασιλιά ή βασίλισσα της Αγγλίας, και από την άλλη ένα άλογο και τη χρονολογία έκδοσης.
Για να ανιχνεύσει κάποιος τις κίβδηλες, χρειάζεται μια ζυγαριά μεγάλης ακρίβειας, που να ζυγίζει μέχρι χιλιοστό του γραμμαρίου, ένα παχύμετρο μηχανολογίας και μια γνήσια λίρα. Κατόπιν πρέπει να γίνουν 3 διαφορετικοί έλεγχοι:
α) Να ζυγίσετε το νόμισμα που εξετάζετε τη γνησιότητά του. Το βάρος πρέπει να είναι όσο αναφέραμε παραπάνω, με απόκλιση 3-4 χιλιοστόγραμμα το πολύ. Δηλαδή αντί 7,998 γραμμάρια που είναι το θεωρητικό βάρος, μπορεί να είναι από 8,002 μέχρι 7,994. Αν η ζυγαριά δείχνει μεγαλύτερη απόκλιση, ζυγίζετε τη σίγουρη λίρα, για να διαπιστώσετε μήπως η λάθος ένδειξη οφείλεται στη ζυγαριά. Αν διαθέτετε ζυγαριές για ερασιτέχνες που πουλιούνται 20-30 ευρώ, μπορεί να τις επηρεάσει η θερμοκρασία ή η υγρασία.
β) Να μετρήσετε με το παχύμετρο τις διαστάσεις της λίρας: τη διάμετρο και το πάχος. Να μην είναι μεγαλύτερες από τις κανονικές διαστάσεις. Μεγαλύτερες διαστάσεις σημαίνει πως το μέταλλο είναι ελαφρύτερο.
γ) Ρίχνετε τη λίρα σε μια σκληρή επιφάνεια, όπως μάρμαρο, πλακάκι ή τζάμι και ακούτε τον ήχο που κάνει. Αμέσως μετά κάνετε το ίδιο και με τη γνήσια λίρα. Πρέπει ο ήχος που βγάζουν και οι δύο να είναι ίδιος.
Αν και οι τρεις έλεγχοι είναι εντάξει, τότε κατά πάσα πιθανότητα η λίρα είναι γνήσια. Ένας φακός ωρολογοποιού (σαν αυτούς που βάζουν στο μάτι τους για να κοιτάνε τον μηχανισμό του ρολογιού) θα σας βοηθήσει να ελέγξετε τις οπτικές λεπτομέρειες του νομίσματος. Δηλαδή αν έχει χτυπήματα και γενικά αν είναι ταλαιπωρημένο.
Λίρες από βολφράμιο
Ο χρυσός είναι ένα μέταλλο που έχει ειδικό βάρος 19,30. Η πρόσμιξή του με άλλα φτηνότερα μέταλλα αναγκαστικά κάνει το κράμα ελαφρύτερο. Το μόνο σχετικά οικονομικό μέταλλο που μπορεί να ξεγελάσει τον εξεταστή ως προς το βάρος του είναι το βολφράμιο. Το βολφράμιο έχει ειδικό βάρος 19,25, δηλαδή είναι πολύ κοντά στον χρυσό.
Αν φτιάξει κάποιος μια λίρα από βολφράμιο, θα ζυγίζει 7,977 (αντί 7,998) γραμμάρια. Η προσαύξηση των 0,021 γραμμαρίων μπορεί εύκολα να καλυφθεί, αυξάνοντας ανεπαίσθητα το πάχος του νομίσματος. Με το παχύμετρο δε μπορεί να ανιχνευθεί αυτή η αύξηση.
Αν δεν κυκλοφορούν πλαστές λίρες από βολφράμιο, οφείλεται στο ότι είναι πολύ σκούρο το χρώμα του. Για να μοιάζει με χρυσό, χρειάζεται επιμετάλλωση. Το μειονέκτημα της επιμετάλλωσης είναι πως αποκαλύπτεται εύκολα. Αν ξύσεις ένα επιμεταλλωμένο αντικείμενο, θα φανεί το χρώμα του από κάτω.
Επίσης είναι δύσκολα κατεργάσιμο. Έχει σημείο τήξεως 3.400 βαθμούς Κελσίου, ενώ ο χρυσός μόλις 1.064 βαθμούς, ο σίδηρος 1.540 και ο μόλυβδος 330. Άρα δεν είναι εύκολο να φτιάξει κάποιος χυτήριο για βολφράμιο. Είναι πολύ σκληρό.
Παρ' όλα αυτά, αν υποθέσουμε ότι κάποιος πετυχαίνει να φτιάξει λίρα από βολφράμιο και να την επιμεταλλώσει σωστά, όταν αυτή η λίρα πέσει στο πάτωμα, θα κάνει διαφορετικό ήχο από ό,τι η γνήσια. Ο ήχος παράγεται από ελαστικότητα (ή σκληρότητα) του μετάλλου, και αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί με νοθείες.