Είναι σοκαριστικό. To Πρόγραμμα Προστασίας Μισθοδοσίας που ενεργοποίησαν λόγω της πανδημίας οι ΗΠΑ (Paycheck Protection Program) κόστισε 169.000 έως 258.000 δολάρια ανά διατηρημένη θέση, παρόλο που ο μέσος ετήσιος μισθός που εξοικονομήθηκε ήταν μόνο 58.000. Πού πήγαν τα επιπλέον χρήματα; Κυρίως σε καταθέσεις, στα χρηματιστήρια και κατά δεύτερο ρόλο σε αγορές κατοικιών.
Για αυτό ανέβηκαν τόσο πολύ οι τιμές ορισμένων περιουσιακών στοιχείων. Αντίθετα, σε άλλα, όπως στα εμπορικά ακίνητα -γραφεία, ξενοδοχεία κ.λπ.- οι τιμές υποχώρησαν. Γιατί; Επειδή υπήρξε μειωμένη ζήτηση. Ούτε διακοπές πήγαιναν οι άνθρωποι αλλά ούτε και στα γραφεία. Όσοι μπορούσαν να δουλεύουν μέσω zoom ή κάποιας παρόμοιας εφαρμογής, αυτό χρησιμοποιούσαν.
Τι άλλο μπορούμε να συμπεράνουμε; Ότι είναι φανερό πως τα χρήματα της βοήθειας για την πανδημία δεν διανεμήθηκαν σωστά. Αν κάλυπταν όντως πραγματικές ανάγκες, δεν θα περίσσευαν. Δεν θα λίμναζαν τα κεφάλαια στις τράπεζες και στις χρηματιστηριακές αγορές. Για αυτό, παρόλη την πρωτοφανή ύφεση, παρότι τα κέρδη των εισηγμένων ήταν μειωμένα σχεδόν στο μισό, οι μετοχικοί δείκτες χτυπούσαν το ένα υψηλό μετά το άλλο. Εξαιτίας της αυξημένης ρευστότητας, που έψαχνε διέξοδο για να διοχετευτεί.
Η προβληματική διέξοδος της εκτύπωσης
Από πού βρέθηκαν όλα αυτά τα χρήματα; Μήπως από τη φορολογία; Εννοείται πως όχι. Τα χρήματα αυτά τυπώθηκαν. Κυριολεκτικά τυπώθηκαν, έστω και ψηφιακά. Η Fed, η ΕΚΤ, όπως και οι υπόλοιπες κεντρικές τράπεζες, κούνησαν το μαγικό τους ραβδάκι και αύξησαν την προσφορά δολαρίων, ευρώ και άλλων νομισμάτων κατά τρισεκατομμύρια. Ο προβληματισμός είναι εύλογος. Πώς είναι δυνατόν κάτι που απαιτεί μηδέν προσπάθεια, που έχει μηδέν κόστος, να έχει αξία;
Αν η λύση ήταν να εκδίδουν οι κυβερνήσεις όλο και περισσότερα χρήματα, προκειμένου να δημιουργηθεί πλούτος, τότε θα την είχαν εφαρμόσει πριν χιλιάδες χρόνια. Δεν θα περίμεναν τους σημερινούς κυβερνήτες να την ανακαλύψουν. Αν ήταν τόσο εύκολο, αν τυπώνοντας χρήμα μπορούσες να δημιουργείς πλούτο, δεν θα υπήρχε φτωχός σε όλο τον πλανήτη, ούτε φτωχό κράτος. Η Βενεζουέλα και η Αργεντινή θα ήταν τα πιο πλούσια έθνη.
Δεν υπήρξε αύξηση της ποσότητας του χρήματος μέσω του δανεισμού. Ίσα ίσα που αυτό το πρόβλημα αντιμετώπισαν οι τράπεζες και γι' αυτό χρεοκοπούν. Ότι δεν έβρισκαν να δανείσουν, δηλαδή να αξιοποιήσουν τις αυξημένες καταθέσεις τους. Αναγκαστικά επένδυαν σε χαμηλότοκα ομόλογα και άλλους τίτλους που έχουν υποτιμηθεί λόγω της αύξησης των επιτοκίων.
Ποιος θα δανειζόταν για την ανάπτυξη της επιχείρησής του, από τη στιγμή που ήταν κλειστή ή υπολειτουργούσε; Όταν ο εργαζόμενος λάμβανε χρήματα για να κάθεται, χωρίς να έχει τη δυνατότητα να τα καταναλώσει, ποιος ο λόγος να λάβει δάνειο για να πάει διακοπές ή να αγοράσει αυτοκίνητο;
Τι άλλο συμπέρασμα βγαίνει; Ότι η επιπλέον ρευστότητα προκάλεσε αύξηση του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή. Λιγότερα αγαθά αντιστοιχούσαν σε περισσότερα χρήματα. Από πού προήλθαν τα λιγότερα αγαθά; Κατ' αρχάς από τον περιορισμό των μετακινήσεων λόγω της πανδημίας. Κατόπιν, από την αναστάτωση της εφοδιαστικής αλυσίδας. Δεν ήταν μόνο δύσκολο να μεταφερθούν τα εμπορεύματα, οι πρώτες ύλες, τα ανταλλακτικά, αλλά υπήρξε και έλλειψη εργαζομένων για να τα παράγουν.
Η εγγενής αδικία
Εκτός από αντιοικονομικός, ο τρόπος διαμοιρασμού του χρήματος είναι και κοινωνικά άδικος. Πού κατευθύνθηκε όλη αυτή η πλεονάζουσα, «φρεσκοτυπωμένη» νομισματική ποσότητα; Σε εύπορους και μεγάλες εταιρείες. Ενώ κάποιοι έπρεπε να εργάζονται για να καλύψουν τις δαπάνες τους, κάποιοι άλλοι απλά τυπώνουν τα χρήματα που χρειάζονται. Και πού τα διοχετεύουν; Σε ακίνητα και μετοχές.
Άρα ποιοι ευνοούνται; Οι πιο εύποροι, επειδή είναι κάτοχοι περιουσιακών στοιχείων όπως ακίνητα και μετοχές. Οι λιγότερο προνομιούχοι, εκείνοι που βασίζονται στον μισθό τους, έχοντας όλο τον πλούτο τους σε μετρητά, λαμβάνουν και κατέχουν ένα περιουσιακό στοιχείο που χάνει την αξία του λόγω του πληθωρισμού. Η αγοραστική τους δυνατότητα συνεχώς διαβρώνεται. Αποτέλεσμα; Με τον μισθό σου αγοράζεις λιγότερα περιουσιακά στοιχεία.
Ο λόγος δεν είναι πως έχουν γίνει πιο πολύτιμα. Αυτό που έχει κυρίως αυξηθεί είναι η ποσότητα των χρημάτων. Οι πολιτικές του άφθονου «τυπώματος» ανακατανέμουν τον πλούτο προς εκείνους που βρίσκεται πλησιέστερα στις «πρέσες». Ίσα ίσα που εκλαμβάνεται ως θετικό να ανεβαίνουν οι τιμές των ακινήτων και των μετοχών. Θεωρείται ανάπτυξη, όχι πληθωρισμός.
Μήπως όμως αυτή είναι η δίκαιη κατανομή του πλούτου; Κάποιοι ήταν πιο έξυπνοι, πιο εργατικοί, πιο διορατικοί. Γιατί να μην αμειφθούν περισσότερο; Δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Η επιπλέον ρευστότητα που διαχύθηκε στο σύστημα είναι «τυπωμένα» χρήματα. Δεν είναι δουλεμένα. Δεν υπάρχει κανένας, μα κανένας λόγος να μοιράζονται τόσο άνισα.
Πρόκειται για μια εγγενή αδικία. Το σημερινό σύστημα, όπως είναι δομημένο, όχι μόνο είναι άδικο κοινωνικά αλλά και παράλογο οικονομικά. Ευνοεί τους ραντιέρηδες, τους προσοδούχους. Τιμωρεί τους νέους και την εργασία. Κανείς από τους πλουσιότερους ανθρώπους δεν έχει κάνει την περιουσία του αποκλειστικά μέσω εργασίας, όπως έχει παραδεχθεί ο ίδιος ο Bill Gates.
Μόνο μέσα από την εργασία και την αύξηση της παραγωγικότητας δημιουργείται πλούτος, επιτυγχάνεται πρόοδος, ανάπτυξη. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος.
Οι προοπτικές
Το σύστημα έχει ραγίσει από τα θεμέλιά του. Υπάρχει ρήγμα και καθόλου τσιμέντο για να κλείσει.
Το τραπεζικό και νομισματικό σύστημα είναι φτιαγμένο για ένα διαφορετικό κόσμο. Όμως στη σημερινή εποχή, όπου ο κόσμος μας γίνεται όλο και πιο ψηφιακός και οι εξελίξεις όλο και πιο γρήγορες, θέλει γκρέμισμα και χτίσιμο από την αρχή. Σε νέες βάσεις.
Το σενάριο να επανέλθουμε σε μια μορφή Κανόνα του Χρυσού είναι πολύ πιο πιθανό και πολύ πιο κοντινό χρονικά από όσο νομίζουν πολλοί. Τι μας διδάσκει η νομισματική ιστορία; Πως κάθε σύστημα έκδοσης χρήματος χωρίς αντίκρισμα κρατάει λίγες δεκαετίες και επανέρχεται ο Κανόνας του Χρυσού. Αυτό συνέβη εναλλάξ το 1880-1913, 1913-1944, 1944-1971.
Μόνο που ο χρυσός ήταν καλός στην αναλογική εποχή, όχι στη σημερινή ψηφιακή. Ο ψηφιακός κόσμος είναι πολύ διαφορετικός από τον φυσικό, τον απτό. Το 1971 επικοινωνούσαμε με το ταχυδρομείο, τον φάκελο, το γραμματόσημο. Σήμερα βρισκόμαστε στην εποχή του Internet, των e-mails, του messenger.
Δεν χρειαζόμαστε φυσικό χρυσό, αλλά «ψηφιακό χρυσό», μια νομισματική μορφή σαν το Bitcoin. Ένα παγκόσμιο νόμισμα που να συνδυάζει τη σπανιότητα, την ιδιωτικότητα και την ουδετερότητα του χρυσού, με τα χαρακτηριστικά της ψηφιακής εποχής. Μια πραγματικά αποκεντρωμένη μορφή χρημάτων που δεν μπορεί να ελεγχθεί από καμία οντότητα.
Όχι για να αντικαταστήσει τα κρατικά νομίσματα, αλλά να λειτουργεί παράλληλα. Ίσως όχι το σημερινό Bitcoin στην παρούσα αξία, αλλά σε πολύ μεγαλύτερη. Πιο «βαρύ», ώστε να μην παρουσιάζει τις σημερινές διακυμάνσεις.
Πρόκειται για ένα σενάριο που όσο περνάει ο καιρός, όσο προχωράμε στην αποδολαριοποίηση, ενώ παράλληλα αναγνωρίζεται και διευρύνεται η υιοθέτηση του Bitcoin, τόσο πιο πιθανό γίνεται.
Σεμινάρια και βιβλίο για τα κρυπτονομίσματα
Για τον νέο κύκλο σεμιναρίων που οργανώνει το euro2day.gr, μπορείτε να ενημερωθείτε από εδώ https://shop.media2day.gr/seminars/1/prodcategory
Ξεκινήσαμε τη Δευτέρα 13 Μαρτίου με το «Επενδύσεις και trading στα κρυπτονομίσματα». Το βιβλίο «Το επενδυτικό εγχειρίδιο του Bitcoin» μπορείτε να το προμηθευτείτε από το https://shop.media2day.gr/books/2/prodcategory
* Το άρθρο δεν αποτελεί προτροπή για αγορά ή πώληση των αναφερόμενων τίτλων. Παρέχεται για πληροφοριακούς σκοπούς και μόνο