Συνάντηση γνωριμίας πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή στο υπουργείο Οικονομικών μεταξύ του Διευθύνοντος Συμβούλου της Binance Changpeng Zhao (CZ) και του Χρήστου Σταϊκούρα. Σύμφωνα με πληροφορίες του Euro2day.gr, η συζήτηση διεξήχθη σε καλό κλίμα και έγιναν οι πρώτες διερευνητικές κουβέντες για συνεργασία με διάφορους φορείς.
Η επίσκεψη του CZ στην Ελλάδα πραγματοποιήθηκε με αφορμή το πρώτο meet-up του κορυφαίου ανταλλακτηρίου στην Αθήνα. Λίγο πριν ξεκινήσει η εκδήλωση, ο δισεκατομμυριούχος CEO δημοσίευσε ένα tweet με μια φωτογραφία της Ακρόπολης.
Όπως ανέφερε στον Γιάννη Ανδρέου που του απεύθυνε τις ερωτήσεις μπροστά στο κοινό, η ενασχόλησή του με το Bitcoin ήταν επειδή αναγνώρισε ενδιαφέρον στην τεχνολογία. Ήταν τόσο μεγάλος ο ενθουσιασμός του, που πούλησε το σπίτι του το 2014, το μοναδικό περιουσιακό στοιχείο που διέθετε εκείνη την εποχή, για να αγοράσει Bitcoin.
Θεώρησε ότι όπως το Internet ήταν μια νέα τεχνολογία μεταφοράς πληροφοριών, τα crypto είναι η νέα τεχνολογία μεταφοράς αξίας. Με το Internet έχει δημιουργηθεί ένας νέος κόσμος, που δεν είχαμε καν φανταστεί πριν από 30 χρόνια. Από τα κοινωνικά δίκτυα μέχρι το ηλεκτρονικό εμπόριο. Σήμερα δεν μπορούμε να διανοηθούμε τη καθημερινότητά μας χωρίς το κινητό τηλέφωνο. Το ίδιο αναμένεται να γίνει με το blockchain. Νέες εφαρμογές θα μεταμορφώσουν τη ζωή μας.
Όσο αφορά τον ρυθμό υιοθέτησης των crypto, ισχυρίστηκε πως πρέπει να παρακολουθούμε δύο στοιχεία. Το πρώτο είναι πόσοι άνθρωποι κατέχουν έστω και μικρή ποσότητα κρυπτονομισμάτων. Όπως υπολογίζει, ανέρχεται στο 3% με 5%. Το δεύτερο είναι το ποσοστό του πλούτου τους που βρίσκεται τοποθετημένο με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στον χώρο. Αυτό το υπολογίζει κάτω από το 10% κατά μέσο όρο. Άρα λοιπόν στα κρυπτονομίσματα είναι τοποθετημένο το 0,5% του διαθέσιμου εισοδήματος.
Ωστόσο η υιοθέτηση συνήθως ανεβαίνει εκθετικά. Του χρόνου μπορεί να είναι 1% και τα επόμενα χρόνια να είναι 2%, μετά 4%, κατόπιν 8% κ.λπ. Αν συνεχίσει να διπλασιάζεται κάθε χρόνο, θα φτάσουμε στην πλήρη υιοθέτησή του σε 7 χρόνια. Αν και στην πραγματικότητα θα χρειαστούν 10 με 20 χρόνια, επειδή παρότι η τεχνολογία είναι πολύ ελκυστική, υπάρχουν εμπόδια. Πολλοί άνθρωποι τη φοβούνται, οι κυβερνήσεις, οι νομοθέτες και οι τράπεζες αντιστέκονται. Έτσι προχωρά, αλλά με μικρότερο ρυθμό.
Το bear market είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς πότε θα τελειώσει. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το μέλλον. Όμως με βάση το παρελθόν, γνωρίζουμε πως στα crypto υπάρχουν κύκλοι που κρατούν 4 χρόνια, που επίσης είναι ο ρυθμός εμφάνισης του φαινομένου του halving στο Bitcoin. Ωστόσο η αδυναμία πρόβλεψης υφίσταται επειδή η πορεία των τιμών επηρεάζεται από πολλούς και ξεχωριστούς λόγους.
Η Binance έχει 130 εκατομμύρια χρήστες και παγκόσμια ίσως υπάρχουν κοντά στα 500 εκατομμύρια. Όλοι αγοράζουν και πουλάνε για διαφορετικούς λόγους. Κάποιος για να αγοράσει ένα σπίτι, άλλος για να διαφύγει από την Ουκρανία, κ.λπ. Επίσης επηρεάζεται και από εξωγενείς παράγοντες, όπως ο πόλεμος και η νομισματική πολιτική.
Για τους συντελεστές του Terra, η εκτίμησή του είναι πως δεν πρόκειται για απατεώνες, αλλά ένα πρωτόκολλο με προβληματικό σχεδιασμό και κακή οργάνωση. Δεν υπήρχε πρόθεση να πούνε ψέματα ή να κλέψουν χρήματα, όπως έγινε με το FTX. Παρομοίασε την περίπτωση του SBF ως Bernard Madoff και το FTX ως Ponzi, ενώ την περίπτωση Luna ως Lehman Brothers. Αποτυχίες συμβαίνουν στα crypto. Το 2014 είχαμε την κατάρρευση του Mt Gox, η οποία σε μέγεθος ήταν πιθανόν 10 φορές πιο μεγάλη από την FTX. Ούτε εκεί ο υπεύθυνος ήθελε να προκαλέσει κακό. Υπήρξε έλλειμμα ασφάλειας, αλλά όχι εσκεμμένη απάτη.
Για το θέμα της αποκέντρωσης, ο CZ ισχυρίστηκε πως πρόκειται για μια παρεξηγημένη έννοια. Το κυρίαρχο αφήγημα θεωρεί αποκέντρωση όταν χρησιμοποιείς το προσωπικό σου πορτοφόλι για να φυλάς τα νομίσματά σου, αντί για κάποιο ανταλλακτήριο. Όταν υπάρχουν πολλοί nodes και όχι λίγοι. Στην πιο αγνή του μορφή, αν επιθυμούμε ολοκληρωμένη αποκέντρωση, όλοι θα λειτουργούν αυτόνομα. Δεν θα υπάρχει συνεργασία ή ομαδική προσπάθεια. Ωστόσο, όλα τα εγχειρήματα στον χώρο απαιτούν ομαδική δουλειά. Στο Bitcoin, οι 3 μεγαλύτερες δεξαμενές (pools) έχουν πάνω από το 51% του Hash Rate (σ.σ. τα pools, όχι οι miners). Το Ethereum και το BNB έχουν γνωστό τον ιδρυτή που μπορεί να επηρεάσει με τη γνώμη του. Ένα πρόβλημα που δεν υπάρχει στο Bitcoin.
Το ζήτημα δηλαδή δεν είναι τόσο ξεκάθαρο και εξαρτάται από την οπτική που το αντιμετωπίζεις. Το βασικό όμως δεν είναι τόσο ο μεγαλύτερος ή μικρότερος βαθμός αποκέντρωσης, όσο ο βαθμός ελευθερίας να συναλλάσσεσαι. Να κρατάς υπό τον δικό σου έλεγχο την κατοχή των περιουσιακών στοιχείων. Εύκολα και με χαμηλό κόστος.
Υπάρχει ακόμα και τώρα αρκετή εμπλοκή των θεσμικών επενδυτών στον χώρο. Η Binance είναι περισσότερο πλατφόρμα για ιδιώτες, αλλά το 20-30% των χρηστών είναι θεσμικοί. Βέβαια υπάρχουν διάφορα μεγέθη θεσμικών πελατών. Όπως και οι χώρες έχουν διαφορετικούς κανονισμούς. ΗΠΑ και ΕΕ έχουν τους πιο αυστηρούς νόμους, σε σχέση με Ασία και Αφρική. Η Binance διαθέτει 6-7 άδειες λειτουργίας από ευρωπαϊκές χώρες και συνολικά 15 σε όλο τον κόσμο.
Η τιμή του Bitcoin δεν θα ανέβει τόσο εξαιτίας των θεσμικών ιδρυμάτων, όσο από τον απλό κόσμο που θα εισέλθει στον χώρο. Με δεδομένο το πάνω όριο της δημιουργίας των 21 εκατομμυρίων Bitcoin, η αυξημένη ζήτηση θα πιέσει προς τα πάνω τις τιμές. Το Ελ Σαλβαδόρ ήταν η πρώτη χώρα που προχώρησε στην αναγνώριση του Bitcoin ως επίσημου νομίσματος, αλλά θα ακολουθήσουν κι άλλες. Κυρίως μικρότερες, που δεν διαθέτουν δικό τους νόμισμα όπως η Κεντρική Δημοκρατία της Αφρικής.
Τα γεγονότα των τελευταίων εβδομάδων έκαναν τον κόσμο πιο προσεκτικό. Μπορεί για την ώρα αυτή η κατάσταση να είναι επώδυνη, αλλά θα βγει σε καλό. Ο κλάδος θα εξυγιανθεί. Οι άδειες για ανταλλακτήρια θα βγαίνουν πιο δύσκολα. Τα κράτη θα είναι πιο επιφυλακτικά. Υπάρχουν πολλά κράτη που «απαγορεύουν» τα κρυπτονομίσματα. Δεν επιτρέπουν τη λειτουργία των ανταλλακτηρίων ή δεν αφήνουν τις τράπεζες να εξυπηρετούν επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον χώρο. Όμως στις χώρες που έχουν επιβληθεί περιορισμοί, η εξάπλωση των κρυπτονομισμάτων είναι μεγαλύτερη, σε σχέση με κράτη που τα επιτρέπουν. Όπως για παράδειγμα γίνεται στη Βενεζουέλα, που μαστίζεται από υπερπληθωρισμό.
Συνεπώς στην πραγματικότητα η νομιμοποίηση δεν αποτελεί προαπαιτούμενο. Αν ήταν τόσο απλό να περιοριστούν τα κρυπτονομίσματα, καμία χώρα δεν θα τα επέτρεπε την κυκλοφορία τους. Οι αρχές έχουν συνειδητοποιήσει πως είναι πιο αποτελεσματικό να τα ρυθμίσουν παρά να τα απαγορεύσουν.
Οι πολιτικοί έχουν και αυτοί διαφορετικές απόψεις και νοοτροπίες μεταξύ τους. Δεν υπάρχει ενιαία αντιμετώπιση. Ανέφερε το παράδειγμα ενός πολιτικού που ισχυρίστηκε πως ό,τι συνέβη στην FTX δεν θα γινόταν ποτέ στις παραδοσιακές τράπεζες. Ωστόσο ο όρος bank run αφορά τις τράπεζες πολύ πριν ανακαλυφθούν τα κρυπτονομίσματα. Και αυτό το φαινόμενο έχει συμβεί πολλές φορές στην ιστορία. Αντίθετα, άλλοι πολιτικοί έχουν αντιληφθεί πως το πρόβλημα στην FTX ήταν μιας εταιρείας, όχι μιας βιομηχανίας και αναγνωρίζουν τα οφέλη της νέας τεχνολογίας. Αντιλαμβάνονται πως είναι προς όφελός τους να ρυθμίσουν τον κλάδο αντί να προσπαθήσουν να τον πολεμήσουν.
Η ασφάλεια έχει διαφορετικές πτυχές. Στην Binance εκτός από τον λογαριασμό στο ανταλλακτήριο παρέχουν και άλλα εργαλεία, όπως το αποκεντρωμένο πορτοφόλι Trust Wallet και το CoinMarketCap. Πολλές εφαρμογές παρέχονται δωρεάν, όχι επειδή δεν μπορούν να κερδίζουν από εκεί, αλλά επειδή τα έσοδα που προέρχονται από τις συναλλαγές στο κεντρικοποιημένο ανταλλακτήριο είναι αρκετά. Το κέρδος από τις δωρεάν παροχές θα έρθει από τη διευκόλυνση των ανθρώπων να χρησιμοποιούν κρυπτονομίσματα.
Το Bitcoin υπό προϋποθέσεις μπορεί να φτάσει το ένα εκατομμύριο δολάρια. Αν το ποσοστό του πλούτου που είναι τοποθετημένο στα crypto είναι το 0,5% όπως υπολογίσαμε προηγουμένως, τότε το περιθώριο ανόδου είναι επί 200. Συνεπώς τη σημερινή του αξία, αν την πολλαπλασιάσουμε με το 200, μας κάνει 4 εκατομμύρια.
Εκτός όμως από αυτό, το περιθώριο ανόδου στο μέγεθος μιας νέας τεχνολογίας είναι πολύ μεγαλύτερο σε σχέση με το τωρινό. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, δεν μετράμε το μέγεθος της Uber με τις εταιρίες taxi, ούτε το μερίδιο αγοράς των αυτοκινήτων με τα άλογα. Επειδή το Internet έχει διεισδύσει παγκόσμια, η Google αξίζει πολύ περισσότερο από όλες τις βιβλιοθήκες του κόσμου αθροιστικά.
Έτσι και η δυναμική των crypto είναι πολύ μεγαλύτερη από τα σημερινά μεγέθη της οικονομίας. Η τεχνολογία κάνει πιο αποδοτική την οικονομική δραστηριότητα. Στο μέλλον θα δημιουργηθούν επιχειρηματικά μοντέλα τα οποία δεν υπάρχουν σήμερα. Θα υπάρχει η δυνατότητα μικροσυναλλαγών, όπως η χρέωση ενός σεντ κάθε φορά που βλέπει κάποιος ένα βίντεο στο Youtube. Κάτι που δεν υπάρχει η τεχνολογική δυνατότητα να επιτευχθεί με τα σημερινά συστήματα πληρωμών. Η μελλοντική οικονομία θα είναι διαφορετική και ίσως πολύ μεγαλύτερη, με την ενδυνάμωση των κρυπτονομισμάτων.
Με δεδομένα όλα αυτά που συνέβησαν το 2022 και ειδικότερα τους τελευταίους δύο μήνες, το 2023 αναμένεται μάλλον να είναι μια χρονιά ανάρρωσης. Ο κλάδος θα αναπτυχθεί σε μια πιο υγιή βάση. Την περίοδο της ανόδου ήταν υπερεκτιμημένα πολλά εγχειρήματα χωρίς ουσιαστικό αντικείμενο. Ακόμα και startups με μόνο ένα white paper έφτασαν να αξίζουν 100 εκατομμύρια δολάρια. Αυτό δεν ήταν φυσιολογικό. Τώρα όμως οι αποτιμήσεις νέων projects είναι πολύ πιο λογικές.
Η αγορά πάντως μας εκπλήσσει. Προσωπικά ποτέ δεν ήμουν πολύ καλός στις προβλέψεις, παραδέχτηκε ο CZ. Το 2017 δεν περίμενα να ανθίσουν τόσο πολύ οι ICOs. Στην αρχή του 2020 δεν είχα σκεφτεί πως θα δυνάμωναν τόσο οι DeFi εφαρμογές, ούτε αργότερα είδα την άνοδο των NFTs. Σε 6 μήνες μπορεί να έχει αναδειχθεί κάποια άλλη, καινούργια τάση.
Στο καυτό θέμα των stablecoins, ανέφερε πως διαφορετικά είδη stablecoins ενέχουν διαφορετικούς κινδύνους. Όσον αφορά τα αλγοριθμικά, μετά την αποτυχία του Terra, υπήρξε απογοήτευση. Αυτή η εξέλιξη όμως δεν σημαίνει πως είναι καταδικασμένα, απλώς είναι μια υπενθύμιση πως δεν δουλεύουν πάντα. Κάποια από εκείνα που θεωρητικά έχουν πλήρη κάλυψη σε δολάρια, είναι black box. Δεν ξέρουμε στην πραγματικότητα αν όντως έχουν κάλυψη ή όχι.
Ακόμα όμως και σίγουροι να είμαστε για κάποιο, ακόμα και αν υπάρχει πλήρη διαφάνεια, ενέχει τον κίνδυνο των τραπεζικών ιδρυμάτων όπου βρίσκονται οι καταθέσεις του. Αν θελήσουν να αποσύρουν 20 δισεκατομμύρια δολάρια από μια τράπεζα, δεν θα μπορέσουν. Καμία τράπεζα δεν μπορεί να απελευθερώσει τόσο μεγάλο μέγεθος χρημάτων σε μία ημέρα. Αν λοιπόν στο επόμενο bull run, τα stablecoins γίνουν πολύ μεγάλα, κινδυνεύουν από την αδυναμία του παραδοσιακού τραπεζικού συστήματος. Ο κίνδυνος δεν αφορά μόνο την αδυναμία απόσυρσης χρημάτων, αλλά και την πιθανότητα κατάρρευσης κάποιας τράπεζας. Ένα ενδεχόμενο όχι και τόσο ασυνήθιστο στην τραπεζική ιστορία.
Η συμβουλή για τους κατόχους crypto
Η συμβουλή του για τους κατόχους crypto είναι να μην κάνουν trading, το οποίο είναι πολύ πιο δύσκολο από όσο νομίζει κάποιος στην αρχή. Το 90% των ανθρώπων χάνει χρήματα από το trading. Είναι καλύτερο να επενδύουν στην εκπαίδευσή τους. Να μελετάνε κάποιο project που τους φαίνεται ενδιαφέρον, να επενδύουν μόνο ένα μικρό κομμάτι του κεφαλαίου τους, για να δοκιμάσουν αν όντως πραγματοποιεί ό,τι υπόσχεται και κατόπιν να το κρατήσουν για 5 χρόνια. Επίσης να μην τοποθετούν χρήματα που μπορεί να χρειαστούν στους επόμενους 6 μήνες.
Η στρατηγική που ακολουθεί η Binance είναι παρόμοια με της Google. Είναι προσανατολισμένη στην παροχή πολλών δωρεάν εργαλείων έτσι ώστε να διευκολύνει την πρόσβαση σε όσο περισσότερους γίνεται. Τα έσοδά τους θα έρθουν αργότερα, από την ενδυνάμωση του χώρου. Όπως έκανε και η Google. Επωφελείται από την αύξηση του αριθμού των χρηστών του Internet.
Να αποκτήσουμε μεγαλύτερο μερίδιο από τους ανταγωνιστές μας, συνέχισε ο CZ, δεν είναι κάτι που μας απασχολεί. Η οπτική μας είναι διαφορετική. Θεωρούμε πως δεν χρειάζεται να μαχόμαστε για μεγαλύτερο ποσοστό του μεριδίου αγοράς. Τα έσοδά μας θα μεγαλώσουν πολύ περισσότερο από οποιοδήποτε πιθανό ποσοστό ίσως κερδίσουμε από τους ανταγωνιστές, αν η πίτα μεγαλώσει.
Αν το ποσοστό υιοθέτησης των crypto από το 0,5% ανέλθει στο 50%, τότε με το ίδιο μερίδιο αγοράς, τα έσοδά μας θα πολλαπλασιαστούν 100 φορές. Και για να ανέβει γρηγορότερα το μέγεθος της αγοράς, θα πρέπει να εισέλθουν περισσότεροι παίκτες στον χώρο. Αν υπήρχαν 20 ανταλλακτήρια στην Ελλάδα, η αγορά θα ήταν μεγαλύτερη, ανέφερε χαρακτηριστικά. Ο ανταγωνισμός θα αρχίσει να μας ανησυχεί όταν η αγορά κορεστεί. Απέχουμε όμως πολύ ακόμα από κάτι τέτοιο.
Βιβλίο για τα κρυπτονομίσματα
Μπορείτε να προμηθευτείτε το βιβλίο «Το επενδυτικό εγχειρίδιο του Bitcoin» από το https://www.media2day.gr/seminars
Για τους αναγνώστες του Εuro2day.gr και μετά τη νέα συνεργασία που πραγματοποιήσαμε με το ανταλλακτήριο Binance, ισχύει μια ειδική προσφορά. Όσοι γράφονται ως νέοι πελάτες, με αυτό το λινκ https://accounts.binance.com/en/register?ref=39576698, μετά την πρώτη τους αγοραπωλησία θα λάβουν μπόνους 50 δολαρίων και άλλα προνόμια.
* Το άρθρο δεν αποτελεί προτροπή για αγορά ή πώληση των αναφερόμενων τίτλων. Παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς.