Ηχηρή ήταν η χθεσινή σφαλιάρα σε όλες τις αγορές από την ανακοίνωση του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή στις ΗΠΑ. Όπως βλέπετε στο παρακάτω διάγραμμα, μετοχές (S&P 500), χρυσός, Bitcoin και συνάλλαγμα (ευρώ-δολάριο), στο άκουσμα της είδησης βούτηξαν συγχρονισμένα σαν ομάδα κολυμβητριών ρυθμικής γυμναστικής.
Κι όλα αυτά παρά το γεγονός ότι σε ετήσια βάση υπήρξε επιβράδυνση του πληθωρισμού τον Αύγουστο. Ενισχύθηκε 8,3% έναντι 8,5% τον Ιούλιο. Το πρόβλημα εστιάστηκε στο ότι σε μηνιαία βάση ο δείκτης ενισχύθηκε 0,1%, έναντι πρόβλεψης για πτώση κατά 0,1%.
Πώς είναι δυνατόν να προκάλεσε τόσο πανικό η απόκλιση του 0,2%; Τα νούμερα από μόνα τους δεν δικαιολογούν αυτή την αντίδραση. Η απάντηση είναι πως πέρα από τα ποσοτικά δεδομένα, ακόμα πιο άσχημα είναι τα ποιοτικά. Μέχρι τώρα το κυρίαρχο αφήγημα ήθελε τον πυρήνα της τρέχουσας κρίσης να είναι το ενεργειακό σοκ. Με άλλα λόγια, ότι η αύξηση του κόστους ενέργειας ευθύνεται για την άνοδο του πληθωρισμού.
Αυτό ναι μεν ισχύει, αλλά μόνο εν μέρει. Όπως φαίνεται καθαρά στο παρακάτω διάγραμμα, η συμβολή του κόστους της ενέργειας έχει μειωθεί. Όπως άλλωστε αναμενόταν μετά τις τελευταίες μειώσεις στις τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Παρ' όλα αυτά ο πληθωρισμός επιμένει στον τομέα των υπηρεσιών.
Αυτό ερμηνεύτηκε από τις αγορές ως ότι το πρόβλημα είναι πιο έντονο και πιο σύνθετο. Ακόμα και μετά από κάποιο θαύμα να πέσουν οι τιμές ενέργειας στα επίπεδα που βρίσκονταν πριν από ένα έτος (γιατί με τα σημερινά δεδομένα, μόνο σε ένα θαύμα μπορούμε να ελπίζουμε), τα μεγάλα νούμερα του πληθωρισμού δεν πρόκειται να απομακρυνθούν σύντομα. Γιατί το χαρακτηρίζουμε ως θαύμα; Οι συνθήκες της παγκοσμιοποίησης που είχαν οδηγήσει σε αφθονία πρώτων υλών, ενέργειας, εργατικού δυναμικού και κεφαλαίων, έλαβαν τέλος.
Οι εργαζόμενοι απαιτούν υψηλότερους μισθούς προκειμένου να αντεπεξέλθουν στο αυξημένο κόστος διαβίωσης. Οι επιχειρήσεις αναγκαστικά για να αντεπεξέλθουν, αυξάνουν τις τιμές μετακυλίοντας το βάρος στον καταναλωτή, ο οποίος ως εργαζόμενος θα απαιτήσει νέες αυξήσεις, δημιουργώντας μια ανοδική ανάδραση τιμών.
Όλα αυτά επιβεβαιώνουν πως ο πληθωρισμός δεν αφορά μόνο στο ζήτημα του κόστους της ενέργειας ή στα προβλήματα της αλυσίδας εφοδιασμού. Αποτελεί επίσης δημοσιονομική και νομισματική συνιστώσα. Η ευρεία έκχυση ρευστότητας των τελευταίων ετών θα κρατήσει μόνιμα τις τιμές υψηλότερα.
Το ζητούμενο σήμερα στις επενδύσεις είναι να ξεχωρίσεις τις ποιοτικότερες αξίες που περιλαμβάνει το χρηματοοικονομικό σύμπαν. Για να το βρεις όμως, πρώτα θα πρέπει να απαντήσεις σε ένα άλλο ερώτημα. Ο πλούτος που δημιουργήθηκε τα τελευταία χρόνια της τρελής διάχυσης ρευστότητας στο σύστημα σε ποιο βαθμό είναι πραγματικός; Ποιο είναι το περιουσιακό στοιχείο που θα ευνοηθεί από το τράβηγμα της παλίρροιας;
Στην Ευρώπη τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα. Ο δείκτης τιμών καταναλωτή στη Γερμανία έφτασε το υψηλότερο ποσοστό από τη δεκαετία του 1950! Σαν να μην έφτανε αυτό, οι αναλυτές αναμένουν ότι ο πληθωρισμός θα εκτοξευθεί ξανά τον Σεπτέμβριο, αφού οι κρατικές επιδοτήσεις έληξαν στις 31 Αυγούστου.
Οι υποψίες έγιναν βεβαιότητα
Οι υποψίες έγιναν βεβαιότητα. Οι Ευρωπαίοι δεν είχαν υπολογίσει σωστά τις επιπτώσεις των κυρώσεων. Ακόμα όμως κι αν τις είχαν σκεφτεί, δεν έδρασαν με οικονομικά κριτήρια, τουλάχιστον φανερά. Η πολιτική θέληση δεν συμβαδίζει με την οικονομική πραγματικότητα. Οι πολιτικοί θέλουν άμεση απεξάρτηση από τη ρωσική ενέργεια, αλλά η πραγματική ζωή δεν λειτουργεί έτσι. Για πόσο καιρό θα μπορούν να αντικαθιστούν πραγματικό πλούτο με επιδοτήσεις;
Το πετρέλαιο μεταφέρεται πιο εύκολα, γιατί είναι σε βαρέλια. Το φυσικό αέριο θέλει αγωγούς. Το υγροποιημένο φυσικό αέριο αποτελεί ακριβή λύση, καθώς όχι μόνο θα πρέπει να κατασκευαστούν νέες εγκαταστάσεις υποδομής, αλλά η Ευρώπη θα πρέπει να δεσμευθεί με μακροχρόνιες συμβάσεις σε υψηλές τιμές.
Πώς μπορούν να αντιδράσουν σε αυτή την κατάσταση οι υπεύθυνοι; Μόνο έναν τρόπο ξέρουν. Την αύξηση των επιτοκίων. Αυτό ακριβώς προεξοφλεί η αγορά και αντιδρά με τόσο φόβο. Επειδή η προσπάθεια μείωσης της κατανάλωσης και της αφαίρεσης ρευστότητας από το σύστημα προκαλεί ύφεση. Εσκεμμένα. Το αόρατο χέρι της αγοράς δεν είναι παρά το ημιδιάφανο χέρι της κυβέρνησης και των κεντρικών τραπεζών που αλλάζουν τους κανόνες κατά το δοκούν.
Οι πολιτικές αυτές δεν πλήττουν μόνο τους καταναλωτές, τους εργαζόμενους, τους συνταξιούχους, αλλά και τις επιχειρήσεις. Δεν έχει έννοια να μαζεύεις από κάτω τάλιρα ενώ πλησιάζει οδοστρωτήρας. Μπορεί να είσαι ικανός να βγάζεις χρήματα ως επιχειρηματίας, αλλά αν οι εξωτερικές δυνάμεις που ασκούνται από το μακροοικονομικό περιβάλλον επιδεινώνουν απότομα τις συνθήκες, τότε ο πλούτος που με τόσο κόπο έχεις αποκτήσει, αλλάζει χέρια ή εξαφανίζεται. Όπως έγινε στην ελληνική κρίση χρέους το 2010 ή στην κρίση των ενυπόθηκων δανείων στις ΗΠΑ το 2008.
Όλες οι ενδείξεις δείχνουν πως οι δυσμενείς συνθήκες θα συνεχιστούν, σε αυτό που ονομάζουμε πραγματική οικονομία. Μέχρι πότε; Κανείς δεν γνωρίζει. Αυτό όμως που ξέρουμε με βάση τα ιστορικά δεδομένα είναι πως οι χρηματιστηριακές αξίες θα το ανιχνεύσουν πρώτες. Προεξοφλώντας την αλλαγή, θα αρχίσουν κάποια στιγμή να αναπηδούν πριν βελτιωθούν οι οικονομικοί δείκτες. Και πιθανότατα πρώτο από όλα θα ανέβει το Bitcoin, το καναρίνι στο ορυχείο, όπως έχει χαρακτηριστεί.
Στην αγορά των κρυπτονομισμάτων η συνολική κεφαλαιοποίηση έπεσε και πάλι κάτω από το ένα τρισεκατομμύριο και προσγειώθηκε στα 950 δισεκατομμύρια. Ένα επίπεδο τιμών που σηματοδοτεί τη διαφορά μεταξύ αισιοδοξίας και απαισιοδοξίας, όπως παρατηρούμε στο παρακάτω 4ωρο διάγραμμα.
Σεμινάρια και βιβλίο για τα κρυπτονομίσματα
Τα σεμινάρια θα συνεχίσουν ξανά από Σεπτέμβρη. Μπορείτε όμως να προμηθευτείτε το βιβλίο «Το επενδυτικό εγχειρίδιο του Bitcoin» από το https://www.media2day.gr/seminars και στα βιβλιοπωλεία. Οι κάτοικοι του εξωτερικού μπορούν να το παραγγείλουν από το Amazon.
* Το άρθρο δεν αποτελεί προτροπή για αγορά ή πώληση των αναφερόμενων τίτλων. Παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς.