Το Ethereum διαπραγματεύεται αυτή την ώρα κοντά στα 1.650 δολάρια, έχοντας κεφαλαιοποίηση 200 δισεκατομμύρια. Το δεύτερο σε σημασία κρυπτονόμισμα έχει χάσει σχεδόν τα 2/3 της τιμής του από την κορυφή του περσινού Νοεμβρίου, όταν βρέθηκε στις 4.870 δολάρια.
Μπορεί αυτή η υποχώρηση να ακούγεται αποθαρρυντική για πολλούς, αλλά όχι για την Cathie Wood, την επικεφαλής της ARK Invest, της εταιρείας διαχείρισης που εκδίδει ETFs προσανατολισμένα στη νέα τεχνολογία. Η Wood ισχυρίζεται πως το Ethereum έχει τη δυνατότητα να εκατονταπλασιάσει την αξία του μέχρι το 2030, φτάνοντας τα 20 τρισεκατομμύρια σε κεφαλαιοποίηση. Να αξίζει σχεδόν 150.000 δολάρια το ένα. Άραγε είναι εφικτό κάτι τέτοιο;
Για ένα χρηματιστηριακό τίτλο το να εκατονταπλασιάσει την αξία του ακούγεται εξαιρετικά δύσκολο, όσο και αν έχουμε δει να συμβαίνουν τέτοιου είδους «θαύματα» στην αγορά των κρυπτονομισμάτων. Ωστόσο θα πρέπει να υπολογίσουμε πως μέχρι το 2030, είναι μάλλον αναμενόμενο να σημειωθούν δύο ανοδικοί κύκλοι.
Με βάση το ιστορικό του Ethereum, μια σχετικά καλή πορεία οδηγεί σε μια αύξηση της τιμής του Χ 20 στην επόμενη ανοδική φάση της αγοράς. Αν δεν είναι το πιθανότερο, σίγουρα είναι κάτι που δεν μπορεί να αποκλειστεί. Όπως και καθόλου απίθανο δεν είναι να ακολουθήσει μια πτώση της τάξης του 50% και κατόπιν άλλη μια άνοδος Χ10. Αυτή η ακολουθία μάς βγάζει στα 20 τρισεκατομμύρια.
Το ζήτημα βέβαια δεν είναι μαθηματικό. Το κύριο ερώτημα αφορά το αν το Ethereum έχει τις δυνατότητες να μετατραπεί σε κάτι πολύ μεγαλύτερο, που να δικαιολογεί μια τεράστια αποτίμηση. Αν θα εκπληρωθεί το όραμα των συντελεστών του, να μετατραπεί ως ένας παγκόσμιος υπερυπολογιστής.
Η αναβάθμιση πλησιάζει
Οποιοδήποτε εξαιρετικά αισιόδοξο ή μετριοπαθές σενάριο με θετική έκβαση ξεκινάει απαραίτητα από μία βασική προϋπόθεση: την ολοκλήρωση με επιτυχία της σχεδιαζόμενης αναβάθμισης. Το Merge, όπου σχεδιάζεται να μετατραπεί ο μηχανισμός συναίνεσης Proof-of-Work στον πολύ λιγότερο ενεργοβόρο Proof-of-Stake. Σε αυτή τη φάση, η οποία αναμένεται να πραγματοποιηθεί λίγο πριν τις 19 Σεπτεμβρίου, έχουμε αναφερθεί αναλυτικότερα εδώ.
Το Merge, αν και πρόκειται για καθοριστικό στάδιο, δεν αποτελεί τη μοναδική αναμενόμενη αναβάθμιση. Υπάρχουν τρία επίπεδα (layers) στο Ethereum. Της εκτέλεσης (execution), της συναίνεσης (consensus) και της διάθεσης δεδομένων (data availability). Το merge αφορά τη συναίνεση. Η δουλειά των miners θα γίνεται από τους επικυρωτές, οι οποίοι θα προκύψουν από τη δέσμευση κεφαλαίων έναντι αμοιβής (staking). Το στάδιο της εκτέλεσης, το οποίο είναι υπεύθυνο για τα τέλη συναλλαγών, δεν αλλάζει.
Η αναβάθμιση στην επεκτασιμότητα θα φανεί όταν θα υπάρξει το Surge. Η θρυμματοποίηση (shard) στη συνδεσιμότητα των αλυσίδων, η οποία αναφέρεται στην προσθήκη 64 αλυσίδων. Υπό αυτή την αρχιτεκτονική αναμένεται να μειωθεί η συμφόρηση στην κύρια αλυσίδα, κατανέμοντας την κυκλοφορία σε πολλές.
Ακολουθεί το Verge, το οποίο αφορά την περαιτέρω αποκέντρωση του δικτύου. Κατόπιν το Purge, που περιλαμβάνει την εκκαθάριση ιστορικών δεδομένων σε μια προσπάθεια απλοποίησης και εξορθολογισμού του δικτύου, έτσι ώστε με την πάροδο του χρόνου και να μην απαιτούνται κόμβοι για την αποθήκευση του ιστορικού. Τέλος, το Splurge, το οποίο περιλαμβάνει όλα τα άλλα διασκεδαστικά πράγματα, σύμφωνα με τον ιδρυτή του Ethereum, Ρωσοκαναδό Vitalik Buterin.
Όλα τα παραπάνω είναι σε μεγάλο βαθμό τεχνικές λεπτομέρειες που δεν αφορούν τον απλό χρήστη. Όπως δεν τον απασχολεί πώς δουλεύει το e-mail. Αυτό που τον ενδιαφέρει, είναι να δουλεύει ομαλά και εύκολα.
Τα επενδυτικά πλεονεκτήματα
Από την επενδυτική σκοπιά, αυτό που έχει σημασία είναι πως θα υπάρξει ένα τριπλό σοκ. Ένα τριπλό «halving», όπως το ονομάζουν, για να το παρομοιάσουν με το αντίστοιχο φαινόμενο του Bitcoin. Μια μείωση στην προσφορά νομισμάτων Ethereum από τρεις διαφορετικούς λόγους.
Σήμερα ο ρυθμός αύξησης της ποσότητας των Ethereum σε σχέση με την υφιστάμενη ποσότητα είναι σχεδόν 4%, σχεδόν το διπλό από του Bitcoin. Αυτό όμως πρόκειται να αλλάξει δραματικά σε λίγες εβδομάδες. Μετά το Merge από 13.000 νέα Ethereum που δημιουργούνται καθημερινά, θα βγαίνουν μόλις 1.300. Από αυτό και μόνο, ο ρυθμός πληθωρισμού πέφτει κοντά στο 0,4%. Για να φτάσει σε αυτό το ποσοστό το Bitcoin θα χρειαστεί σχεδόν μια δεκαετία από τώρα.
Μέχρι τότε όμως θα έχει πέσει κι άλλο ο ρυθμός εμφάνισης των Ethereum. Η αιτία είναι η αναβάθμιση του περασμένου Αυγούστου με τον κωδικό EIP-1559. Με αυτή την αναβάθμιση πολλά Ethereum «καίγονται». Πόσα; Εξαρτάται από το πόσα χρησιμοποιούνται για τις συναλλαγές ως fees. Στις περιόδους που υπάρχει μεγάλη κίνηση στο δίκτυο, αυτά που διαγράφονται (για πάντα) γίνονται περισσότερα από αυτά που δημιουργούνται.
Ναι, καλά καταλάβατε. Όχι μόνο δεν θα αυξάνεται η συνολική ποσότητα των Ethereum, αλλά μπορεί και να μειώνεται! Ο πληθωρισμός να είναι αρνητικός, κάτι που δεν προβλέπεται στον κώδικα του Bitcoin. Τα Bitcoin πάντοτε θα αυξάνονται, τουλάχιστον για 100 χρόνια ακόμα, έστω και με συνεχώς μειούμενο ποσοστό. Έστω και με ελάχιστο της τάξης του 0,01%.
Υπάρχει και ένας τρίτος λόγος που υπολογίζεται να βγαίνουν λιγότερα Ethereum προς πώληση. Η μετατροπή του μηχανισμού συναίνεσης σε PoS σημαίνει πως δεν θα υπάρχουν miners. Οι αμοιβές θα κατευθύνονται προς εκείνους που κάνουν stake τα νομίσματά τους. Όμως αυτοί, σε αντίθεση με τους miners, δεν έχουν λειτουργικά έξοδα. Συνεπώς δεν έχουν δαπάνες να καλύψουν, οι οποίες να τους πιέζουν για να πουλήσουν.
Το αντίθετο μάλιστα θα συμβαίνει. Η ετήσια απόδοση που αναμένεται να λαμβάνουν, υπολογίζεται να είναι της τάξης του 8%. Ίσως μικρότερη, ίσως μεγαλύτερη, αλλά σίγουρα πολύ παραπάνω από το μέρισμα που δίνει οποιαδήποτε τεχνολογική μετοχή σε όλο τον κόσμο.
Να διευκρινίσουμε πως όσα νομίσματα είναι δεσμευμένα στο staking, δεν θα μπορούν να χρησιμοποιούνται στις εφαρμογές του δικτύου. Ούτε τα σημερινά δεσμευμένα θα απελευθερωθούν μετά το Merge, όπως λανθασμένα νομίζουν πολλοί. Θα «ξεκλειδώσουν» και θα είναι διαθέσιμα προς πώληση σε 6 έως 12 μήνες από τώρα.
Υψηλότερες αποδόσεις συνδυασμένα με αποπληθωρισμό και σπανιότητα. Ακούγεται ιδιαίτερα ενθαρρυντικό, ειδικά όταν αναφερόμαστε στην ταχύτερα αναπτυσσόμενη τεχνολογία στον κόσμο. Φυσικά δεν είναι μόνο όσοι βρίσκονται στον χώρο των κρυπτονομισμάτων που το αντιλαμβάνονται. Το νέο αφήγημα είναι δύσκολο να μην πέσει στην αντίληψη και να προσελκύσει το ενδιαφέρον των θεσμικών.
Κατ' αρχάς το Ethereum θα διαθέτει το πλεονέκτημα των ονομαστικών αποδόσεων βάσει πρωτοκόλλου, κάτι που δεν έχει ούτε ο χρυσός ούτε το Bitcoin. Δεύτερον, είναι σύμφωνο με τις προσταγές του ESG (Environmental-Social-Governance). Το Bitcoin δεν θεωρείται πράσινο και για αυτό υπήρχε δυσκολία να περάσει από τα διοικητικά συμβούλια και τις επενδυτικές επιτροπές. Ωστόσο, κανείς δεν θα μπορεί να ισχυριστεί το ίδιο για το Ethereum, όταν ολοκληρωθεί το Merge.
Οι ενδοιασμοί
Δεν είναι όλοι πεπεισμένοι πως η αλλαγή προς τον μηχανισμό συναίνεσης PoS θα πρόκειται για μια απρόσκοπτη μετάβαση, η οποία δεν θα γίνει αισθητή στους χρήστες του Ethereum. Ας μην ξεχνάμε πως πρόκειται για το πιο εμπορικά σημαντικό blockchain, με περισσότερες από 3.400 ενεργές εφαρμογές χτισμένες στην πλατφόρμα του.
Ο Toby Lewis, Διευθύνων Σύμβουλος της Novum Insights, ενός παρόχου crypto analytics, δήλωσε στο Bloomberg πως «Ένα πράγμα που μπορώ να εγγυηθώ, είναι πως θα πρόκειται για μια πολύ ανώμαλη διαδρομή».
Σύμφωνα με τον Josselin Feist, διευθυντή διασφάλισης blockchain στο Trail of Bits, μια εταιρεία ασφαλείας έξυπνων συμβολαίων, οι παρατηρητές πρέπει απλώς να κοιτάξουν πίσω στην αναβάθμιση του Ethereum το 2016. Τότε το δίκτυο πολιορκήθηκε για εβδομάδες, με αποτέλεσμα να κλαπούν αρκετά νομίσματα. Είναι προφανές πως από τότε οι προγραμματιστές έχουν εφαρμόσει αυστηρά μέτρα προστασίας. Ωστόσο πάντα υπάρχει το ενδεχόμενο αστοχίας, αν κάποιες από τις χιλιάδες έξυπνες συμβάσεις που εκτελούνται στο δίκτυο δεν έχουν κατασκευαστεί σωστά.
Ορισμένοι από τους μεγάλους παίκτες του κλάδου λαμβάνουν τα μέτρα τους. Το ανταλλακτήριο Coinbase δήλωσε ότι θα διακόψει τις αναλήψεις και τις καταθέσεις όλων των νομισμάτων που βασίζονται στο Ethereum για «λίγο», τη στιγμή της συγχώνευσης. Το παράδειγμά τους αναμένεται να ακολουθήσουν και άλλα ανταλλακτήρια και πλατφόρμες δανεισμού κρυπτονομισμάτων.
Οι ανησυχίες θυμίζουν τους φόβους που υπήρξαν για τον ιό του 2000. Στο τέλος, το σφάλμα της χιλιετίας που αναμενόταν να δημιουργήσει χάος στους υπολογιστές αποδείχθηκε υπερβολικό. Δεν σημειώθηκαν σοβαρά προβλήματα. Ούτε τα αεροπλάνα είχαν πρόβλημα να προσγειωθούν, ούτε blackout υπήρξε επειδή οι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής έκλεισαν, όπως επισημαίνουν από το Bloomberg. Άραγε θα συμβεί το ίδιο και με το Merge;
Σεμινάρια και βιβλίο για τα κρυπτονομίσματα
Τα σεμινάρια θα συνεχίσουν ξανά από Σεπτέμβρη. Μπορείτε όμως να προμηθευτείτε το βιβλίο «Το επενδυτικό εγχειρίδιο του Bitcoin» από το https://www.media2day.gr/seminars και στα βιβλιοπωλεία. Οι κάτοικοι του εξωτερικού μπορούν να το παραγγείλουν από το Amazon.
* Το άρθρο δεν αποτελεί προτροπή για αγορά ή πώληση των αναφερόμενων τίτλων. Παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς