Είσαι εγκλωβισμένος σε εμπόλεμη ζώνη και θες να διαφύγεις. Να τρέξεις επειδή σε κυνηγάνε οι στρατιώτες του εχθρού ή πρέπει να κουβαλήσεις στα χέρια το παιδί σου. Θα ήθελες να κρατάς πάνω σου κάτι βαρύ όπως ο χρυσός; Αν λόγω των συνθηκών επιβληθούν τραπεζικοί περιορισμοί (capital controls) πως θα δώσεις εντολή να μεταφερθούν τα χρήματά σου σε τράπεζα του εξωτερικού, ακόμα και στην όχι και τόσο πιθανή περίπτωση που διαθέτεις λογαριασμό;
Όλα αυτά δεν αποτελούν σενάρια επιστημονικής φαντασίας. Τα είδαμε να συμβαίνουν αυτό το διάστημα στην Ουκρανία. Μια απάντηση θα μπορούσε να είναι να διαθέτεις κάποια κεφάλαια σε κρυπτονομίσματα όπως Bitcoin και Ethereum. Οταν βρεθείς κάπου με ασφάλεια, από οποιοδήποτε κινητό τηλέφωνο κατεβάζεις μια εφαρμογή, πληκτρολογείς τον προσωπικό κωδικό σου και τα χρήματα βρίσκονται στην παλάμη σου. Άμεσα διαθέσιμα να τα μετατρέψεις στο τοπικό νόμισμα. Το μόνο που χρειάζεται είναι να έχεις απομνημονεύσει ή να έχεις γραμμένο κάπου το password του πορτοφολιού σου.
Αν θεωρείς πως θα διαφύγεις ευκολότερα με δολάρια στην τσέπη, κινδυνεύεις να στα κλέψουν αν τα ανακαλύψουν σε κάποιο σωματικό έλεγχο. Έλεγχοι μπορούν να γίνουν κατά την επιβίβαση σου σε αεροπλάνο ή διασχίζοντας τα σύνορα ή οπουδήποτε σε σταματήσουν για έλεγχο. Ή να σε ληστέψουν άλλοι απελπισμένοι, μέχρι χθες καθημερινοί άνθρωποι. Ο πόλεμος βγάζει στην επιφάνεια άγρια ένστικτά.
Αν παρόλα αυτά προτιμάς να κουβαλάς δολάρια ή χρυσά νομίσματα επειδή φοβάσαι τυχόν υποτίμηση του Bitcoin, τότε μάλλον δεν έχεις υπολογίσει πως για να τα αποκτήσεις σε ανώμαλες συνθήκες θα πρέπει να τα αναζητήσεις στην μαύρη αγορά. Κάτι επικίνδυνο υπό αβέβαιες συνθήκες και σίγουρα πανάκριβο, μια που θα στα πουλήσουν με καπέλο. Άρα από πλευράς συναλλαγματικής ισοτιμίας είσαι ήδη χαμένος, ακόμα και αν σου δώσουν αυθεντικά. Κάτι όχι και τόσο σίγουρο.
Ακόμα όμως και εκεί τα crypto δίνουν λύση. Μπορείς να έχεις τα χρήματα σου σε stablecoins. Δηλαδή σε κρυπτονομίσματα με κλειδωμένη ισοτιμία με το δολάριο ή το χρυσό. Είναι σαν να τα κουβαλάς σε άυλη και αόρατη μορφή για όσους δεν θέλεις να τα δούνε. Χωρίς να κινδυνεύεις να λάβεις πλαστά. Αν είναι δεν αυθεντικά, απλά δεν τα δέχεται το πορτοφόλι σου.
Και αν δεν υπάρχει σύνδεση στο Internet, όπως συμβαίνει σε κάποιες περιοχές της Ουκρανίας; Πως θα κάνεις συναλλαγές με κρυπτονομίσματα; Ακόμα και εκεί υπάρχει λύση. Υπάρχουν εφαρμογές με τις οποίες μπορείς να κάνεις συναλλαγές χρησιμοποιώντας ραδιοσήματα ή Bluetooth.
Αν και για το συγκεκριμένο θέμα έχουμε μια τεράστια ανατροπή, που δείχνει πόσο δύσκολο είναι να μείνει κάποια χώρα χωρίς Internet στη σύγχρονη εποχή. Ο Mykhailo Fedorov, αναπληρωτής πρωθυπουργός της Ουκρανίας, ζήτησε μέσω Twitter από τον Elon Musk να βοηθήσει με δορυφόρους και αυτός λίγες ώρες αργότερα του απάντησε πως έχει αποκαταστήσει τη σύνδεση στη χώρα του.
Απίθανα πράγματα!
Παραδείγματα στην πράξη
Πόσοι Ουκρανοί λέτε να θεωρούν άχρηστο το Bitcoin σήμερα; Σίγουρα λιγότεροι από χθες. Το Twitter είναι γεμάτο με διηγήσεις από εγκλωβισμένους στην εμπόλεμη ζώνη που σώθηκαν από τα κρυπτονομίσματα.
Καταρχάς διαπίστωσαν ότι μπορούν και δέχονται χρήματα από φίλους και συγγενείς τους από το εξωτερικό. Όπως κάποιος που ζήτησε βοήθεια από ένα φίλο του γιατί έπρεπε να αγοράσει ένα αυτοκίνητο και δεν είχε πρόσβαση στα χρήματα του τραπεζικού λογαριασμού του. Έτσι του έστειλε 4.000 δολάρια σε Bitcoin και μπόρεσε να διαφύγει, όπως διηγήθηκαν αργότερα οι ίδιοι.
Κάποιοι άλλοι, όπως η Άννα, μητέρα ενός μικρού αγοριού, μπόρεσε να πουλήσει τα ψηφιακά δημιουργήματα της σε NFTs και να εισπράξει Ethereum. Όπως μετέφερε στο Twitter, με συγκίνηση διαπίστωσε πως άγνωστοι, προκειμένου να την βοηθήσουν, αγόρασαν όλα τα NFTs που είχε προς πώληση στο opensea.
Μια άλλη μαρτυρία μας έρχεται από κάποιον Ουκρανό που βρίσκονταν στο εξωτερικό, του οποίου οι κάρτες που ήταν συνδεμένες με τον τραπεζικό λογαριασμό του έπαψαν να δουλεύουν. Μην σας φαίνεται παράξενο. Το ίδιο ακριβώς συνέβη όταν επιβλήθηκαν στην Ελλάδα τα capital control στους ανυποψίαστους ταξιδιώτες στο εξωτερικό. Αποτέλεσμα; Μπόρεσε να επιβιώσει επειδή διέθετε κρυπτονομίσματα.
Οι τράπεζες πράγματι μας διευκολύνουν. Μέχρι την επόμενη κρίση. Μέχρι να πάψουν να λειτουργούν ομαλά. Καμία τράπεζα στον κόσμο δεν διαθέτει τόσα χρήματα στα ταμεία της ώστε να καλύψει τους καταθέτες αν θελήσουν να κάνουν μαζικές αναλήψεις. Κανένα κράτος δεν μπορεί να εγγυηθεί για ολόκληρο το τραπεζικό του σύστημα, αν προκύψει γενικευμένο πρόβλημα. Μια τράπεζα αρκεί για να αποτελέσει την πρώτη κορίνα που θα ρίξει τις υπόλοιπες.
Αντίθετα τα κρυπτονομίσματα αποδεικνύουν ότι είναι ελευθερία. Ότι σώζουν ζωές.
Αν έχεις Bitcoin στο πορτοφόλι σου δεν μπορεί να παγώσει τα κεφάλαια σου κανένας δικτάτορας σε κάποιο διεφθαρμένο καθεστώς ή ακόμα και δημοκρατικά εκλεγμένος που αποφάσισε να δώσει στον εαυτό του έκτακτες εξουσίες πάνω σου, όπως ο Τριντό.
Τα capital controls σε Ελλάδα ή ακόμα χειρότερα στην Κύπρο και οι δεσμεύσεις χρημάτων στον Καναδά, μας έχουν δείξει πως όλοι μπορούν να βρεθούν εγκλωβισμένοι σε μια κατάσταση που θα τους αιφνιδιάσει δυσάρεστα ανά πάσα στιγμή, όσο ασφαλείς και αν αισθάνονται σήμερα.
Η νέα μεταβλητή στον πόλεμο
Τα κρυπτονομίσματα είναι το νέο στοιχείο του σύγχρονου πολέμου. Οι Ουκρανοί τα χρησιμοποιούν προκειμένου να ενισχυθούν οικονομικά, αγοράζοντας πολύτιμο στρατιωτικό και ιατρικό εξοπλισμό. Για πρώτη φορά στην ιστορία μια χώρα μαζεύει χρήματα από crowdfunding για τις αμυντικές της δαπάνες.
Περισσότερα από 4 εκατομμύρια δολάρια σε κρυπτονομίσματα συγκεντρώθηκαν μόνο σε μία ημέρα από οργανώσεις όπως η Come Back Alive και άλλες. Κι όχι μόνο αυτό. Νέα κανάλια αναδύονται. Όπως το DAO (Decentralized Autonomous Organization ή Αποκεντρωμένο Αυτόνομο Οργανισμό) που δημιούργησε το ροκ συγκρότημα Pussy Riot, από τον οποίο θα πουλάνε NFTs για να τα προσφέρουν στην ουκρανική κυβέρνηση.
Από την άλλη, η Ρωσία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει το Bitcoin ή τα stablecoins για να παρακάμψει τις κυρώσεις, όπως η αποκοπή από το SWIFT. Το Bitcoin όπως έχουμε αναφέρει άπειρες φορές είναι πλήρως αποκεντρωμένο, που σημαίνει ότι είναι αδύνατον για τον οποιονδήποτε να παρεμποδίσει την μεταφορά κεφαλαίων. Προσοχή εδώ. Δεν χρειάζεται αναγκαστικά να χρησιμοποιήσει το Bitcoin ως περιουσιακό στοιχείο, αλλά ως τεχνολογία μεταφοράς χρημάτων. Περισσότερα έχουμε αναφέρει εδώ
Αν όμως δεν θέλει ο Πούτιν να εμπλακεί με αυτό, υπάρχει η προοπτική των stablecoins. Πέρα από τα ήδη γνωστά, όπως το Tether και το UST της Terra, έχει τις δυνατότητες να δημιουργήσει η Ρωσία ένα δικό της κρυπτονόμισμα με σταθερή ισοτιμία με το δολάριο ή οποιοδήποτε άλλο περιουσιακό στοιχείο όπως ο χρυσός. Επί χρόνια η Ρωσία φρόντιζε να αγοράζει χρυσό ενισχύοντας τα συναλλαγματικά αποθέματα της και πλέον έχει πολύ μεγάλη ποσότητα.
Συνεπώς το νέο νόμισμα μπορεί να έχει κάλυψη σε χρυσό ή ένα καλάθι νομισμάτων όπως το ρούβλι και το κινέζικο γιουάν ή κάποιο συνδυασμό από αυτά. Ένα νόμισμα που να συνδυάζει τα παραδοσιακά περιουσιακά στοιχεία με την τεχνολογία των κρυπτονομισμάτων, το οποίο να μεταφέρεται άμεσα, ουσιαστικά χωρίς κόστος, ξεπερνώντας τις παραδοσιακές τραπεζικές δομές τύπου Swift.
Πολλοί αναλυτές εστιάζουν στις διακρατικές συμφωνίες, όπως οι αγορές φυσικού αερίου, όπου πράγματι εκεί τα ποσά είναι τεράστια. Ωστόσο το πρόβλημα δεν υφίσταται για τους Ρώσους μόνο σε επίπεδο κρατών, τραπεζών ή μεγάλων επιχειρήσεων. Υπάρχουν και οι μικρομεσαίοι. Όπως ένα κατάστημα, ένα εστιατόριο, ένα ξενοδοχείο που δέχεται Ρώσους τουρίστες. Επιχειρήσεις στην Ρωσία που δέχονται επισκέπτες από το εξωτερικό, τους προμηθευτές, τους πελάτες τους. Όλοι αυτοί γιατί να μην δεχτούν να χρησιμοποιήσουν, αν όχι Bitcoin, τουλάχιστον stablecoins;
Το πρόβλημα δεν είναι θεωρητικό. Ήδη τα ξενοδοχεία στην Μόσχα ζητούν από τους πελάτες να τους εξοφλήσουν άμεσα, γιατί δεν γνωρίζουν αν θα μπορούν να εισπράξουν χρήματα μέσω χρεωστικών κρατών από ξένους επισκέπτες.
Τα μέσα υπάρχουν σήμερα για να ξεπεραστεί το πρόβλημα της παρεμπόδισης των διεθνών πληρωμών, εύκολα ή δύσκολα. Δεν υπάρχει αμφιβολία για αυτό. Το ερώτημα είναι κατά πόσο έχει προετοιμαστεί ο Πούτιν για αυτό το ενδεχόμενο.
Το σίγουρο είναι πάντως πως τα οικονομικά δεδομένα δεν θα είναι ποτέ τα ίδια μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Τα εναλλακτικά συστήματα πληρωμών θα γίνουν πιο πολύτιμα από ποτέ. Ένας νέος νομισματικός κόσμος έχει αναδυθεί και δείχνει σε όλους τις μοναδικές τεχνολογικές δυνατότητες του.
* Το άρθρο δεν αποτελεί προτροπή για αγορά ή πώληση των αναφερόμενων τίτλων. Παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς.