Από πολύ παλιά, οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν τον χρυσό ως ασφαλιστική δικλίδα. Είτε για να κρατήσουν μέρος του πλούτου τους έξω από τα επίσημα κυβερνητικά και τραπεζικά δίκτυα, είτε για να τον μεταφέρουν αν παραστεί ανάγκη σε κάποιο άλλο σημείο όπου θα αναγκαστούν να καταφύγουν, είτε για να προστατευτούν από το ενδεχόμενο να αρχίσει να «τυπώνει» χρήμα η κυβέρνηση τους ή να προβεί σε capital controls ως διέξοδο σε ανώμαλες οικονομικές καταστάσεις.
Πράγματι, η ανασφάλεια που υπήρξε στα γεωπολιτικά για άλλη μια φορά δημιούργησε ζήτηση για τον χρυσό. Σε λιγότερο από ένα μήνα αυξήθηκε η τιμή του 11%. Από αυτή την άνοδο, το 3% σημειώθηκε τις τελευταίες ώρες, από την είδηση της εισβολής των ρωσικών στρατευμάτων στην Ουκρανία, όπως βλέπουμε στο παρακάτω 4ωρο διάγραμμα.
Από την άλλη, ο «ψηφιακός χρυσός», το Bitcoin, κινήθηκε έντονα χαμηλότερα. Όπως παρατηρούμε στο ωριαίο διάγραμμα, μετά το αρχικό σοκ της είδησης της εισβολής, η τιμή του Bitcoin βυθίστηκε μέχρι και στις 34.300 δολάρια. Αυτή την ώρα, εμφανίζονται δειλά δειλά σημάδια ανάκαμψης. Ωστόσο ακόμα και αν συνεχιστεί η αντίδραση, το επίπεδο γύρω στις 36.400 δολάρια (μπλε οριζόντια γραμμή) θα δείξει αν έχει δύναμη ή θα πρέπει να αναμένουμε ακόμα μεγαλύτερη υποχώρηση.
Οι λόγοι της υποχώρησης του Bitcoin
Ποιος είναι ο λόγος που το Bitcoin διέψευσε τις εκτιμήσεις των υποστηρικτών του, που το θέλανε ως βελτιωμένη εκδοχή του πολύτιμου μετάλλου; Η απογοητευτική χρηματιστηριακή πορεία του οφείλεται σε έναν βασικό λόγο κατά την άποψή μας. Στο γεγονός ότι ο κόσμος δεν είναι ακόμα ενημερωμένος για τις μοναδικές ιδιότητές του.
Προσοχή. Άγνοια δεν έχουν μόνο εκείνοι που δεν έχουν ασχοληθεί καθόλου ή που το αντιμετωπίζουν αρνητικά θεωρώντας το ως φούσκα, Ponzi, άχρηστο. Άγνοια έχουν ακόμα και οι περισσότεροι από εκείνους που το έχουν αποκτήσει. Ας επιχειρήσουμε να κάνουμε μια σύντομη σύγκριση μεταξύ χρυσού και Bitcoin.
Σύγκριση χρυσού - Bitcoin
Τι χαρακτηριστικά έχει ο χρυσός; Τη σπανιότητά του και ότι δεν ελέγχεται από κάποιο κράτος. Δεν βρίσκεται σε μια χώρα μόνο, αλλά είναι διασκορπισμένος σε όλο τον πλανήτη. Επίσης, δεν μπορεί να εξορυχτεί όση ποσότητα επιθυμεί μια κυβέρνηση. Υπάρχει αντικειμενικός περιορισμός. Σε αντίθεση με τα ευρώ, τα δολάρια, τις τουρκικές λίρες κ.λπ., που για να παραχθούν, το μόνο που χρειάζεται είναι μια πολιτική απόφαση. Όπως εξάλλου είδαμε να συμβαίνει σε όλο του το μεγαλείο την περίοδο της πανδημίας.
Ο χρυσός, το μέταλλο που βγαίνει από το έδαφος κάθε χρόνο είναι περίπου 1,8% επιπλέον σε σχέση με την υφιστάμενη ποσότητα. Συνεπώς με αυτό τον ρυθμό, τα επόμενα 25 χρόνια θα έχουμε 50% παραπάνω χρυσό από αυτόν που υπάρχει σήμερα. Το Bitcoin έχει παρόμοια χαρακτηριστικά, μόνο που βέβαια δεν παράγεται από το έδαφος αλλά από υπολογιστές, οι οποίοι είναι διασκορπισμένοι σε όλο τον κόσμο. Όμως το Bitcoin είναι ακόμα πιο σπάνιο. Τα επόμενα 25 χρόνια θα παραχθεί 15% επιπλέον, σε σχέση με την υφιστάμενη ποσότητα.
Εκτός από αυτό, έχει και το πλεονέκτημα του προβλεπόμενου ρυθμού παραγωγής. Αυτή την περίοδο βγαίνουν 900 Bitcoin την ημέρα. Κάθε τετραετία αυτό αλλάζει, πέφτοντας στο μισό. Σήμερα είμαστε σχεδόν στο μέσο της 4ετίας. Σε περίπου δύο χρόνια από τώρα, θα βγαίνουν 450 νομίσματα την ημέρα. Σε έξι χρόνια από τώρα, θα βγαίνουν 225 και ούτω καθεξής. Αυτό το χαρακτηριστικό είναι που έχει στρέψει το ενδιαφέρον πολλών από τη Wall Street και αλλού να το αποκτήσουν.
Αν για παράδειγμα, για τον οποιονδήποτε λόγο, διπλασιαζόταν ή δεκαπλασιαζόταν η ισχύς της εξόρυξης χρυσού (δηλαδή δεκαπλασιάζονταν οι εργάτες που σκάβουν ή βελτιωνόταν η παραγωγικότητα των μηχανημάτων ή κάποιος συνδυασμός αυτών των δύο), η παραγωγή ίσως να μη δεκαπλασιαζόταν, αλλά σίγουρα θα ήταν πολύ μεγαλύτερη από τη σημερινή. Αν γινόταν το 1/10, επειδή για παράδειγμα η πανδημία εξαπλωνόταν και δεν υπήρχε εργατικό δυναμικό διαθέσιμο ή επειδή η τιμή έπεφτε τόσο χαμηλά και διέκοπταν τη λειτουργία τους τα περισσότερα ορυχεία, καθώς δεν θα τους συνέφερε να συνεχίσουν την δραστηριότητά τους, η ποσότητα εξόρυξης θα μειωνόταν δραματικά.
Στο Bitcoin αυτό δεν ισχύει. Είτε 10πλασιαστεί είτε 100πλασιαστεί η ισχύς των μηχανημάτων που απασχολούνται στην ασφάλεια του δικτύου, είτε γίνει το 1/10, η ποσότητα των Bitcoin που παράγονται είναι σταθερή και προβλεπόμενη. Η προβλεπόμενη αλλά και απόλυτη σπανιότητα κάνει το Bitcoin να υπερέχει του χρυσού.
Επιπλέον το Bitcoin διαθέτει και ένα ακόμα τεράστιο πλεονέκτημα: είναι ψηφιακό. Αυτό σημαίνει πως η διακίνηση πληροφορίας και περιουσιακών στοιχείων δεν δεσμεύεται από τους νόμους της φυσικής. Δεν έχει όγκο, μάζα, βάρος. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Ότι αν θες να διαφύγεις βιαστικά από κάπου, υπό την απειλή πολεμικών συγκρούσεων ή φυσικής καταστροφής, δεν χρειάζεται να κουβαλάς κάτι βαρύ όπως ο χρυσός. Δεν χρειάζεται καν να πάρεις κάποιο κινητό τηλέφωνο μαζί σου, εκεί που έχεις εγκατεστημένο το ηλεκτρονικό σου πορτοφόλι.
Ακόμα και στην περίπτωση που δεν υπάρχει ηλεκτρισμός ή Internet, πάλι δεν υφίσταται κανένα πρόβλημα. Δεν χρειάζεται να δώσεις καμία εντολή να μεταφερθούν τα χρήματά σου από τον λογαριασμό για παράδειγμα από ουκρανική τράπεζα στον τραπεζικό λογαριασμό που διαθέτεις στο Λουξεμβούργο ή στην Ελβετία.
Το μόνο που χρειάζεται είναι να έχεις απομνημονεύσει ή να έχεις γραμμένο κάπου το password του πορτοφολιού σου. Αυτό αρκεί. Και όταν με το καλό φτάσεις κάπου και αισθανθείς ασφαλής, με ένα καινούργιο κινητό τηλέφωνο, κατεβάζεις μια εφαρμογή από τις άφθονες που διατίθενται δωρεάν, πληκτρολογείς τον προσωπικό κωδικό σου… και τα χρήματα βρίσκονται στην παλάμη σου. Διαθέσιμα να τα μετατρέψεις στο τοπικό νόμισμα της περιοχής που βρίσκεσαι. Άμεσα.
Οι εύποροι Μικρασιάτες το 1922 χρυσό είχαν. Το πρόβλημα τους ήταν πως δεν μπορούσαν να τον κουβαλήσουν. Αν είχαν Bitcoin όμως δεν θα έφταναν στην Ελλάδα φτωχοί. Η κεντρική τράπεζα της Ουκρανίας για να έρθουμε στο σήμερα, επέβαλε περιορισμούς στις αναλήψεις χρημάτων. Με τα χρήματα που σου επιτρέπουν να βγάλεις, ίσως καταφέρεις να περάσεις μερικές ημέρες. Σίγουρα όμως δεν σου φτάνουν για να φτάσεις σε άλλη χώρα. Ποιος Ουκρανός γνωρίζει τις ιδιότητες του Bitcoin και δεν θα το προτιμήσει σε σχέση με το εθνικό νόμισμα ή ακόμα και τον χρυσό αυτή τη στιγμή;
Οι προοπτικές του Bitcoin
Η πανδημία και η εκτεταμένη έκχυση ρευστότητας από τις κεντρικές τράπεζες ανάδειξε το χαρακτηριστικό της σπανιότητας του Bitcoin, εκτοξεύοντας την τιμή του από τις 10.000 δολάρια στις 65.000 μέσα σε ένα εξάμηνο.
Με παρόμοιο τρόπο, οι προσφυγικές ροές, οι αυταρχικές ενέργειες των κυβερνήσεων και τα capital controls, πιθανόν να αναδείξουν τις ιδιότητες της άμεσης μεταφοράς οπουδήποτε στον κόσμο, της ουσιαστικά δωρεάν διαφύλαξης πλούτου εκτός τραπεζικού συστήματος. Ταυτόχρονα βέβαια με την εγγυημένη σπανιότητα, την οποία δεν μπορεί να διαταράξει καμία κυβερνητική εξουσία.
Πότε θα έρθει εκείνη η στιγμή που θα ενημερωθεί ο κόσμος, δεν μπορούμε να ξέρουμε. Αυτό όμως που γνωρίζουμε, είναι πως κάθε ημέρα που περνάει, όλο και περισσότεροι μαθαίνουν για αυτές τις ιδιότητες. Όλο και περισσότεροι ενημερώνονται σε βάθος, όχι απλώς επιφανειακά.
Για την ώρα, όμως, η πραγματικότητα είναι ότι στο trading κυριαρχούν εκείνοι που αντιμετωπίζουν το Bitcoin ως ένα συνηθισμένο χρηματιστηριακό τίτλο. Για αυτό και είναι από τα πρώτα που πουλάνε και από τα πρώτα που αγοράζουν, θέλοντας να επωφεληθούν από τη μεταβλητότητα.
Η μεταβλητότητα όμως αυξάνεται και για έναν άλλο λόγο. Τα διαθέσιμα προς trading νομίσματα είναι λίγα. Το μεγαλύτερο ποσοστό των Bitcoin βρίσκεται στα χέρια μακροχρόνιων, συνειδητοποιημένων κατόχων. Επενδυτών που δεν δείχνουν καμία διάθεση να εμπλακούν σε βραχυχρόνια κερδοσκοπικά παιχνίδια. Κάτι που αφήνει πεδίο δράσης στους traders. Αυτός είναι ο βασικός λόγος που η αγορά των κρυπτονομισμάτων συμβαδίζει τόσο πιστά με τον δείκτη τεχνολογίας Nasdaq.
Υπάρχει και ένα άλλο «τρελό» σενάριο, που υπό τις πρόσφατες εξελίξεις παύει να είναι και τόσο απίθανο. Αν εγκλωβίσουν τόσο πολύ τον Πούτιν με τις κυρώσεις ή αν του «στραγγαλίσουν» τις ρώσικες τράπεζες που βρίσκονται στα μεγάλα χρηματοοικονομικά κέντρα όπως Νέα Υόρκη και Λονδίνο, πλέον έχει διέξοδο. Να δέχεται να πληρωθεί με κρυπτονομίσματα (με το Bitcoin φυσικά να είναι το επικρατέστερο) για την πώληση φυσικού αερίου ή οποιοδήποτε άλλο εξαγωγικό προϊόν της Ρωσίας. Δεν θα μπορούν να κάνουν τίποτα οι Δυτικοί για να το εμποδίσουν. Απολύτως τίποτα.
* Το άρθρο δεν αποτελεί προτροπή για αγορά ή πώληση των αναφερόμενων τίτλων. Παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς.