«Τα κρυπτονομίσματα δεν είναι νομίσματα. Τέλος της συζήτησης. Είναι εξαιρετικά επικίνδυνα κερδοσκοπικά περιουσιακά στοιχεία. Πρέπει να ξεχωρίσουμε τη διαφορά των cryptos που είναι υψηλής κερδοσκοπίας, ενίοτε ύποπτα και υψηλής έντασης ενεργειακοί καταναλωτές. Δεν είναι νομίσματα».
Αυτά μεταξύ άλλων ήταν τα λόγια της Christine Lagarde, επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στο Bloomberg.
Καμία έκπληξη από τις δηλώσεις της. Όταν ρωτάς την αυλή του βασιλιά για την αξία του δημοκρατικού πολιτεύματος, τι περιμένεις να ακούσεις; Να το εκθειάζουν; Πόσο μάλλον αν ζητάς τη γνώμη του ίδιου του βασιλιά. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι έχει δίκιο.
Αν η Lagarde υπερασπιζόταν το παραδοσιακό ταχυδρομείο έναντι του e-mail, ακριβώς τα ίδια επιχειρήματα θα χρησιμοποιούσε. Θα επαινούσε την ασφάλεια του φακέλου με το γραμματόσημο και τον ταχυδρόμο με το ποδήλατο. Θα ισχυριζόταν πως με το e-mail μπορούν να επικοινωνούν χωρίς έλεγχο οι παράνομοι. Πως διευκολύνεται η διακίνηση παιδικής πορνογραφίας, τα ύποπτα μηνύματα μεταξύ τρομοκρατών. Θα εξηγούσε με το ίδιο πάθος ότι η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας αν όλοι έχουν από ένα υπολογιστή σπίτι τους θα είναι τεράστια.
Τα έχουμε ξανακούσει αυτού του τύπου τα επιχειρήματα από εκείνους που φοβόντουσαν την αλλαγή που θα επιφέρει το Internet.
Ταχύτερα και ασφαλέστερα
Βρίσκετε υπερβολική τη σύγκριση; Κι όμως δεν είναι. Στον χώρο της παραδοσιακής τραπεζικής, αν θέλεις να στείλεις χρήματα σε διαφορετικό κράτος, στην καλύτερη των περιπτώσεων απαιτούνται μια με δύο εργάσιμες ημέρες. Για ποιο λόγο αργεί τόσο πολύ; Βάζουν τα χρήματα σε κάποια βαλίτσα και μεταφέρονται με τρένο ή το αεροπλάνο; Όχι βέβαια. Ένα ηλεκτρονικό μήνυμα στέλνουν. Ένα e-mail. Και τότε, γιατί καθυστερεί;
Επειδή το πρωτόκολλο του Internet δεν είναι σχεδιασμένο για να διαθέτει μια υποδομή που να δέχεται πληρωμές. Ο λόγος ήταν πως κανείς δεν περίμενε να συμπεριλαμβάνει εμπορικές δραστηριότητες. Προοριζόταν για επικοινωνία μεταξύ ακαδημαϊκών.
Ένας άλλος λόγος, είναι πως το χρηματοπιστωτικό σύστημα βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε μεθόδους που είχαν επινοηθεί πριν το Διαδίκτυο. Εργαλεία όπως τα SWIFT και IBAN, αποτελούν συστήματα ανταλλαγής μηνυμάτων. Δεν έχουν σχεδιαστεί για να χειρίζονται πραγματικά χρήματα. Ενώ τα μηνύματα, τα αρχεία, οι φωτογραφίες, μεταφέρονται σε δευτερόλεπτα, για την μεταβίβαση οικονομικών αξιών, πρέπει να περιμένεις υπομονετικά για μέρες.
Στον σύγχρονο κόσμο των κρυπτονομισμάτων, δεν υφίστανται τέτοια εμπόδια. Όταν κάποιος στέλνει ένα stablecoin (κρυπτονόμισμα με κλειδωμένη ισοτιμία με το δολάριο ή το ευρώ ή τον χρυσό), η μεταφορά διαρκεί από 30’’ έως 2 λεπτά. Ακόμα και αν βρίσκεται σε άλλη ήπειρο ο παραλήπτης, όχι απλώς σε άλλη χώρα. Πρέπει να διαθέτεις πολύ θράσος για να χαρακτηρίζεις άχρηστο ένα σύστημα πληρωμών που κάνει την δουλειά γρηγορότερα, με μεγαλύτερη ασφάλεια.
Όπως μας φαίνεται σήμερα γελοίο να θεωρεί κάποιος το e-mail ύποπτο και ενεργειακά κοστοβόρο σε σχέση με το ταχυδρομείο, έτσι θα μας φαίνονται και οι δηλώσεις τις Christine Lagarde σε λίγα χρόνια. Όπως φαίνονταν γελοίο στους περισσότερους στο παρελθόν, όταν κάποιος εκθείαζε το e-mail σε σχέση με το παραδοσιακό ταχυδρομείο.
Ας δούμε για παράδειγμα το Ελ Σαλβαδόρ. Οι αρνητές των crypto εστιάζουν στις εικόνες που δείχνουν εκατοντάδες διαδηλωτές να καίνε διαμαρτυρόμενοι ένα από τα Bitcoin ΑΤΜ. Αυτό που παραλείπουν να μας πουν, είναι πως πάνω από ένα εκατομμύριο πολίτες έχουν κατεβάσει στο κινητό τους το κυβερνητικό πορτοφόλι, Chivo. Έπειτα από 40 χρόνια παραδοσιακής τραπεζικής, είχαν καταφέρει να έχουν τραπεζικό λογαριασμό 2 εκατομμύρια πολίτες της χώρας. Για να φτάσουν στον ίδιο αριθμό με την τεχνολογία των κρυπτονομισμάτων θα απαιτηθούν λίγες εβδομάδες.
Ένας νέος κόσμος ανατέλλει
Δεν είναι η πρώτη προηγμένη τεχνολογία που αντιμετωπίζεται επιφυλακτικά, με δυσπιστία. Πολλοί ήταν αρνητικοί ακόμα και με το κινητό τηλέφωνο. Το θεωρούσαν πολύ ακριβό, πολύ βαρύ. Έβρισκαν κακή ιδέα να μπορούν να τους βρίσκουν από την δουλειά τους, όταν ήταν έξω. Φοβόντουσαν πως θα το εκμεταλλευτούν οι παράνομοι για να κάνουν ευκολότερα ληστείες. Το αποτέλεσμα το γνωρίζουμε. Σήμερα όλοι χρησιμοποιούν από τουλάχιστον μία συσκευή, ακόμα και στις πιο φτωχές χώρες.
Που κάνανε λάθος οι σκεπτικιστές; Δεν υπολόγισαν ότι κάτι που δεν είναι τέλειο στην πρώτη του εμφάνιση, δεν σημαίνει πως αποκλείεται να βελτιωθεί στην συνέχεια. Μια τεχνολογία ποτέ δεν αποτυγχάνει όταν υπάρχει ζήτηση. Αποτυγχάνει μόνο από έλλειψη ενδιαφέροντος. Όταν άρχισε να διαφαίνεται η μαζική εξάπλωση του Internet, πολλοί αμφέβαλαν για τη δυναμική του. Ισχυρίζονταν πως δεν υπάρχουν αρκετοί με δεξιότητες στον προγραμματισμό, ότι θα μπλοκάρει αν κυκλοφορούν πολλά e-mails, ότι δεν μπορούμε να δούμε βίντεο.
Τελικά αποδείχτηκε πως όσο υπάρχει ζήτηση, οι λύσεις με τον έναν ή τον άλλο τρόπο βρίσκονται.
Ο χώρος του blockchain απολαμβάνει την τύχη να έχει προσελκύσει δυνατά μυαλά, πολύ ταλέντο, πολλές φιλοδοξίες, καινοτόμους επενδυτές και μια κοινότητα χρηστών που αριθμεί εκατομμύρια, η οποία διαρκώς εξαπλώνεται.
Φανταστείτε ένα κόσμο χωρίς τραπεζικά καταστήματα, όπως μας υπόσχονται οι DeFi εφαρμογές. Να συναλλάσσεσαι εύκολα, οικονομικά, με αυτοματοποιημένες εφαρμογές στο κινητό. Να λαμβάνεις δάνειο άμεσα, χωρίς γραφειοκρατία, με διαφανείς διαδικασίες. Να προσφέρουν για τις καταθέσεις σου πραγματικά θετικά επιτόκια. Πως θα τα καταφέρουν; Επειδή το κόστος λειτουργίας είναι μηδενικό. Δεν χρειάζονται ούτε άνθρωποι, ούτε κτήρια. Φανταστείτε πόσο ενεργειακό κόστος, και όχι μόνο, θα είχαμε γλιτώσει. Πόσοι ανθρώπινοι πόροι θα είχαν απελευθερωθεί και θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν σε άλλες δραστηριότητες.
Αυτή είναι η προοπτική του μέλλοντος που προσφέρουν τα κρυπτονομίσματα. Ενός νέου κόσμου που ταιριάζει απόλυτα στις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες του ψηφιακού περιβάλλοντος. Που ανατρέπει όλα όσα γνωρίζαμε για την οικονομία, τις εργασιακές σχέσεις, τα δικαιώματα ιδιοκτησίας, το εμπόριο, τη φύση του χρήματος. Που η δύναμη πηγάζει από την βάση, όχι την κορυφή. Και αυτό δίνει μια δίκαιη ευκαιρία σε όλους.
Μπορεί το Bitcoin και το Ethereum να είναι μια νέα εφεύρεση, αλλά το πρόβλημα που επιδιώκει να λύσει είναι τόσο παλιό όσο και η ίδια η ανθρώπινη κοινωνία: τη μεταφορά αξίας. Σε πολλούς δεν αρέσουν οι αλλαγές. Έχουν μια ενστικτώδη αποστροφή, ένα φόβο. Προτιμούν το γνώριμο, το παλιό. Έστω και αν δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες ή τις ανάγκες τους. Είναι στην ανθρώπινη φύση.
Ακόμα και έτσι όμως, είναι σχεδόν κωμικό για έναν κεντρικό τραπεζίτη να αποκαλεί το Bitcoin «ύποπτο». Μόνο όσοι είναι από άλλο πλανήτη δεν γνωρίζουν ότι το ξέπλυμα χρήματος γίνεται από τις παραδοσιακές τράπεζες. Δεν υπάρχει τίποτα ύποπτο στο να θέλουμε να προστατέψουμε τις αποταμιεύσεις μας. Το ύποπτο είναι πόσο σκληρά οι κεντρικές τράπεζες προσπαθούν να μας εμποδίζουν να το κάνουμε.
Η αμφισβήτηση της αυθεντίας
Δεν γνωρίζουμε την ισοτιμία που θα έχει σε βάθος χρόνου το Bitcoin ή το Ethereum, όμως στα fiat κρατικά νομίσματα ξέρουμε. Δεν υπάρχει καμία αβεβαιότητα ότι η αγοραστική τους δύναμη τείνει προς το μηδέν. Αυτό δεν συμβαίνει κατά τύχη. Οι ίδιες οι Κεντρικές Τράπεζες και οι κυβερνήσεις το επιδιώκουν. Δεν πρόκειται για μια κρυφή συνομωσία. Φανερή είναι. Στα φανερά εκτυπώνουν σε κάθε κρίση σαν να μην υπάρχει αύριο. Στα φανερά ακόμα και στις «ήσυχες» περιόδους επιδιώκουν 2% πληθωρισμό. Επίτηδες διαβρώνουν την αγοραστική δύναμη των χρημάτων. Επίτηδες. Και φανερά.
Οι κυβερνήσεις είχαν το μονοπώλιο της προσφοράς του χρήματος για πάρα πολύ καιρό. Επιτέλους οι πολίτες έχουν επιλογή. Αυτό δεν αρέσει στην κρατική εξουσία που έχει πλέον ανταγωνιστή ένα παγκόσμιο νόμισμα που δεν ελέγχεται από κανέναν. Που δεν εξυπηρετεί συγκεκριμένα συμφέροντα, είναι αδύνατον να δωροδοκηθεί ή να απειληθεί ή να συνεργαστεί σύμφωνα με τις υποδείξεις και τους κανόνες τους. Το Bitcoin για άλλους αποτελεί το αντικείμενο των ονείρων τους και για άλλους αιτία για εφιάλτες.
Έχουμε μάθει να αντιμετωπίζουμε τους κεντρικούς τραπεζίτες ως σοφούς. Δεν τους αμφισβητούμε. Δεν μπορούμε καν να διανοηθούμε πως έχουν λάθος όταν συνεχώς εφαρμόζουν πολιτικές αποφάσεις στην δουλειά τους. Γιατί η χάραξη νομισματικής πολιτικής δεν είναι επιστημονική υπόθεση.
Πριν λίγες ημέρες ο Σουηδός κεντρικός τραπεζίτης παρομοίασε τα κρυπτονομίσματα με γραμματόσημα και το Bitcoin με τις τουλίπες του 17ου αιώνα. Μια στοιχειώδης έρευνα, όπως το παρακάτω διάγραμμα, θα έδειχνε πως η ομοιότητα που επικαλούνται οι κεντρικοί τραπεζίτες, μιας και ο Σουηδός δεν είναι μόνος που το ισχυρίζεται, είναι εκτός πραγματικότητας.
Πολλοί δεν είναι τόσο αισιόδοξοι για το Bitcoin, όσο είναι απαισιόδοξοι για το τωρινό νομισματικό σύστημα. Τα τεχνητά χαμηλά επιτόκια σημαίνουν πως όποιος αγοράζει ομόλογα χάνει αγοραστική δύναμη. Τα 100 σημερινά ευρώ θα αξίζουν πολύ λιγότερο σε 10 χρόνια. Η αγοραστική τους δύναμη θα είναι σημαντικά χαμηλότερη. Ποιος ο λόγος να κατέχεις ομόλογα λοιπόν; Για αυτό δεν τα αγοράζει κανείς ή πολλοί λιγότεροι από όσο παλαιότερα. Ποιοι τα αγοράζουν; Πως αναχρηματοδοτείται το χρέος; Από τις κεντρικές τράπεζες.
Τα κράτη εκδίδουν ομόλογα και αποκτούν χρήματα από τα φρεσκοτυπωμένα των κεντρικών τραπεζών. Ποια είναι η πρώτη ύλη που χρησιμοποιούν; Ο κοπανιστός αέρας. Για αυτό βλέπουμε τις αποτιμήσεις των μετοχών και των ακινήτων… στην στρατόσφαιρα. Άραγε η αξία των επιχειρήσεων αυξήθηκε ή υποτιμήθηκε το χρήμα επειδή έπαψε να είναι σπάνιο; Το ερώτημα είναι ρητορικό βέβαια. Όλοι γνωρίζουμε την απάντηση.
Και να ήταν μόνο αυτό; Ας επιστρέψουμε στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Αγαπητή Christine, θεωρείς φυσιολογικό τα «junk» (σκουπίδια) ομόλογα να έχουν αρνητικό επιτόκιο; Μήπως έβαλες και εσύ το χεράκι σου, «τυπώνοντας» ασύστολα, διαβρώνοντας εσκεμμένα και με πρωτοφανή στα χρονικά ένταση, το νόμισμα που υποτίθεται έχεις κληθεί να προασπίζεσαι;
Το Bitcoin έχει αποδείξει πως η εξακριβωμένη σπανιότητα του προσφέρει μια εναλλακτική διέξοδο, μια ευκαιρία. Μόνο που αυτή η ευκαιρία αφήνει τους πανίσχυρους κεντρικούς τραπεζίτες στο περιθώριο. Λογικό είναι όχι μόνο να μην τους αρέσει η ιδέα, αλλά να μην την εξετάζουν καν. Εμείς όμως οι υπόλοιποι, ποιο λόγο έχουμε να μην την διερευνήσουμε;
Σεμινάρια και βιβλίο για το Bitcoin
Τα αναβαθμισμένα σεμινάρια ξαναρχίσανε. Διεξάγονται on-line, ζωντανά και απευθύνονται σε όσους δεν έχουν εμπειρία από την αγορά των κρυπτονομισμάτων. Στην τιμή περιλαμβάνονται δύο μαθήματα συνολικής διάρκειας 6 ωρών σε γκρουπ 10 ατόμων. Στο πρώτο εξηγούμε τις ιδιαιτερότητες του Bitcoin, τη φιλοσοφία και τη λειτουργία του, καθώς και τη διαφορά του με το ευρώ (4 ώρες). Αναφερόμαστε επίσης στο Ethereum και τα NFTs.
Στο δεύτερο, την επόμενη ημέρα, βλέπουμε πως δουλεύει στην πράξη. Σας δείχνουμε πώς μπορείτε να αγοράσετε με τον οικονομικότερο και ασφαλέστερο τρόπο, να φυλάξετε και να μεταφέρετε τα νομίσματα σας (2 ώρες). Τελειώνοντας θα έχετε αποκτήσει ένα μικρό ποσό από τα πρώτα σας κρυπτονομίσματα
Συμμετοχή μπορείτε να δηλώσετε στο https://www.media2day.gr/seminars. Από το ίδιο link μπορείτε να προμηθευτείτε το βιβλίο «Το επενδυτικό εγχειρίδιο του Bitcoin». Το βιβλίο είναι μοιρασμένο σε δύο μέρη. Η πρώτη ενότητα αναφέρεται στο bitcoin. Σε όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζετε για τη φιλοσοφία και τη λειτουργία των κρυπτονομισμάτων. Η δεύτερη ενότητα αποτελεί ένα πρακτικό επενδυτικό εγχειρίδιο. Περνάμε από το στάδιο του «γιατί να ασχοληθείτε», στο «πώς» να εμπλακείτε με τον πιο ασφαλή και αποτελεσματικό τρόπο.
Σε όσους κάνουν το σεμινάριο και αγοράσουν το βιβλίο, θα παρέχεται ΔΩΡΕΑΝ προνομιακή σχέση με το γνωστό ανταλλακτήριο Kraken. Συγκεκριμένα, αν επιθυμείτε να γίνετε πελάτες του Kraken, θα έχετε σχεδόν την ίδια αντιμετώπιση που έχουν θα έχουν οι VIP πελάτες του.
* Το άρθρο δεν αποτελεί προτροπή για αγορά ή πώληση των αναφερόμενων τίτλων. Παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς.