Μια δομική ανατροπή μεταξύ των οικονομολόγων άρχισε να συντελείται με την εμφάνιση της πανδημίας. Ο μέχρι χθες μπαμπούλας του χρέους, έπαψε ξαφνικά να υφίσταται. Όλα τα κράτη άρχισαν να τυπώνουν χρήμα και να χρεώνονται σαν να μην υπάρχει αύριο! Οι επί δεκαετίες θεωρίες όπου βασίστηκε το δυτικό οικονομικό μοντέλο ανάπτυξης, πετάχτηκαν στα σκουπίδια.
Έπαψε να θεωρείται γραφικός και να περιθωριοποιείται εκείνος που πίστευε στην θεωρία του λεφτόδεντρου. Πλέον ο νέος γραφικός δεν είναι μόνο αυτός που αμφιβάλλει για την ύπαρξη του, αλλά και όποιος τολμήσει να αμφισβητήσει την χρησιμότητα, αν όχι αναγκαιότητα του!
Η Κίνα ως οδηγός
Η Κίνα ήταν η πρώτη που εισήλθε και πρώτη που βγήκε από την πανδημία. Συνεπώς αποτελεί οδηγό για τους οικονομολόγους, προκειμένου να έχουν μια πρώτη ένδειξη τι να περιμένουν για τις υπόλοιπες οικονομίες και την πορεία ανάκαμψης. Ωστόσο τα δεδομένα δεν είναι τόσο ενθαρρυντικά. Σύμφωνα με το Bloomberg, η ανάκαμψη τύπου V της Κίνας, δεν ακολουθεί το αισιόδοξο σενάριο. Η ανάπτυξη του ΑΕΠ ήταν 8% το δεύτερο τρίμηνο, πολύ πιο κάτω από το 18,3% του πρώτου τριμήνου.
Πως αντέδρασε η Κεντρική Τράπεζα της Κίνας; Μείωσε το ποσοστό των αποθεμάτων που υποχρεούνται να κρατάνε οι τράπεζες, προκειμένου να ενθαρρύνει την αύξηση των δανείων, άρα και την δημιουργία χρήματος. Η αλήθεια είναι πως η μείωση του ποσοστού ανάπτυξης ήταν προβλεπόμενη. Έκπληξη αποτέλεσε ότι εμφανίστηκε γρηγορότερα από όσο περίμεναν οι αναλυτές.
Εκτός από την ένδειξη πως η γρήγορη ανάκαμψη δεν είναι αυτονόητη και για τις υπόλοιπες οικονομίες, το αρνητικό είναι πως τα μεγέθη της Κίνας είναι τέτοια που δεν γίνεται να μην επηρεάσουν συνολικά την παγκόσμια ανάπτυξη. Όπως και τις προσδοκίες. Αν η ανάπτυξη της Κίνας είναι συρρικνωμένη, είναι λογικό να περιμένουμε και από τους υπόλοιπους να ακολουθήσουν. Υπάρχει βέβαια και η άλλη όψη του νομίσματος. Αυτό θα μειώσει τις πληθωριστικές πιέσεις, όπως, για παράδειγμα, θα χαμηλώσει τις τιμές των πρώτων υλών από την μικρότερη του αναμενόμενου ζήτηση.
Με δεδομένο ότι μάλλον θα ακολουθήσουν και οι υπόλοιπες χώρες πορεία ανάκαμψης κατώτερη των προσδοκιών, συνδυαστικά με την εξάπλωση των μεταλλάξεων, το συμπέρασμα βγαίνει αβίαστα: προσδεθείτε γιατί έρχονται αναταράξεις. Είτε βρίσκονται στην Κίνα, είτε στις ΗΠΑ, είτε στην ΕΕ, οι Κεντρικές Τράπεζες (ΚΤ) θεωρούν τον εαυτό τους ως σφυρί. Αποτέλεσμα; Βλέπουν όλα τα προβλήματα ως καρφιά. Ετοιμαστείτε για νέο γύρο εκτύπωσης χρημάτων. Όπως κάνουν πάντα.
Όπως βλέπουμε από την παραπάνω εικόνα, αυτή που το έχει παρακάνει στο «τύπωμα» είναι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Από τις αρχές του 2020 έχει σχεδόν διπλασιάσει τον ισολογισμό της, ο οποίος είχε ήδη 4πλασιαστεί μετά την κρίση του 2008. Από που εμφανίστηκαν όλα αυτά τα χρήματα; Το βρήκατε. Από κοπανιστό αέρα.
Η ισχύς της κυρίαρχης τάσης
Αν είσαι στην Αργεντινή ή στην Τουρκία, γνωρίζοντας πως θα υποτιμηθεί με γοργά βήματα το νόμισμα σου έναντι του δολαρίου, θα κάτσεις να μελετήσεις ποια μετοχή ή πιο ακίνητο θα αποκτήσεις, το οποίο επειδή υπολογίζεται σε όρους εθνικού νομίσματος θα υποτιμάται και αυτό ή δεν θα ασχοληθείς καθόλου με επενδυτικές επιλογές και θα αγοράσεις δολάριο; Αυτό δεν σημαίνει πως αγοράζοντας δολάρια την επόμενη ημέρα ή την επόμενη εβδομάδα ή τον επόμενο μήνα θα είσαι κερδισμένος. Είναι ανόητο να πας κόντρα στην τάση. Θα σε συντρίψει.
Ποιο είναι το στοίχημα; Ότι η αμερικάνικη οικονομία θα συνεχίσει να είναι πιο ανταγωνιστική από αυτή της Αργεντινής. Ότι ο ρυθμός αύξησης και η ποσότητα χρήματος που θα δημιουργεί η ΚΤ της Αργεντινής θα είναι πολύ πιο αυξημένα από την FED. Αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει. Ακόμα και αν αλλάξει, θα είναι τόσο μεγάλη, τόσο δομική η αλλαγή των συνθηκών που αποκλείεται να μην το πάρεις χαμπάρι.
Αν έχεις αγοράσει Amazon ή Google ή Apple πριν μια δεκαετία, οποιαδήποτε στιγμή και αν πούλησες αποδείχτηκε λάθος. Ίσως οι μετοχές αυτές βρεθούν χαμηλότερα τον επόμενο μήνα ή το επόμενο τρίμηνο ή ακόμα και το επόμενο εξάμηνο. Πουλώντας όμως τις μετοχές σου θα είχες υποπέσει σε ένα στρατηγικό σφάλμα. Θα είχες στοιχηματίσει εναντίων της τεχνολογικής προόδου, κάτι που σε κατατάσσει αυτόματα στην κατηγορία εκείνων που αγωνίζονται με τις πιθανότητες εναντίον τους.
Γιατί να κάνεις αυτό το λάθος; Επειδή δεν αντιλαμβάνεσαι τη τεχνολογία ή παρασυρόμενος από αυτοπεποίθηση, θεωρείς πως μπορείς να προβλέψεις με επιτυχία τις βραχυπρόθεσμες διακυμάνσεις. Αυτό όμως δεν είναι καθόλου εύκολο, ακόμα και στις φαινομενικά απλές περιπτώσεις.
Στο παρακάτω διάγραμμα βλέπουμε την αξία του γερμανικού μάρκου την περίοδο του υπερπληθωρισμού. Μέσα σε μια δεκαετία, ξεκινώντας από το 1914, η τιμή του χρυσού αυξήθηκε ένα τρισεκατομμύριο φορές! Ωστόσο παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον το γεγονός ότι ακόμα και αυτή την περίοδο η τιμή δεν πήγε κατευθείαν ψηλά. Σημειώθηκαν έντονες ποσοστιαίες διακυμάνσεις. Πολλοί που κάνανε βραχυπρόθεσμες αγοραπωλησίες «κατάφεραν» να ζημιωθούν! Οι σίγουρα κερδισμένοι ήταν όσοι κατείχαν χρυσό σε βάθος χρόνου.
Οι παρενέργειες του «τυπώματος»
Όσο πιο αργά συνειδητοποιεί κάποιος πως τα παλιά επενδυτικά μοντέλα αξιολόγησης περιουσιακών στοιχείων έχουν πάψει να έχουν σημασία, τόσο το χειρότερο για αυτόν. Το καθοριστικό σημείο είναι η ροή του χρήματος. Εξαιτίας των επεμβάσεων των Κεντρικών Τραπεζών η ρευστότητα κατευθύνεται με όλο και μεγαλύτερες ποσότητες προς τα χρηματιστήρια και τα ακίνητα μέσω στεγαστικών δανείων. Οποιοσδήποτε τίτλος ιδιοκτησίας μπορεί να σημειώσει κέρδη υπό αυτές τις συνθήκες.
Αυτό όμως δεν φτάνει. Σημασία δεν έχει να βρεθείς κερδισμένος σε δολάρια ή ευρώ ή κάποιο άλλο κρατικό νόμισμα, αλλά σε αγοραστική αξία. Αυτό είναι ένα θέμα που θα πρέπει να εξετάσει κάθε επενδυτής. Οι περισσότεροι ανησυχούν για το αν τα περιουσιακά στοιχεία τους αυξάνονται ή μειώνονται σε αξία. Σπάνια ανησυχούν για το αν το νόμισμά τους αυξάνεται ή πέφτει.
Οι άνθρωποι θυμώνουν, νιώθουν την ανάγκη να παλέψουν, όταν κάποιος τους αποσπάσει με τη βία μέρος των χρημάτων τους. Παρόλα αυτά, όταν οι τιμές ανεβαίνουν εξαιτίας του πληθωρισμού, όταν με την ίδια ποσότητα χρημάτων αγοράζουν λιγότερα αγαθά, συνήθως δεν αντιδρούν.
Ποια είναι η τεράστια διαφορά του Bitcoin με οποιοδήποτε από τα κρατικά νομίσματα; Το έχουμε αναφέρει και άλλη φορά, αλλά το επαναλαμβάνουμε γιατί αποτελεί κλειδί στην κατανόηση της ιδιαιτερότητας του. Εάν έχω ένα Bitcoin στην κατοχή μου αποκλείεται να κατέχω κάτι λιγότερο από το 1/21.000.000 της συνολικής ποσότητας. Γιατί; Επειδή το μέγιστο που πρόκειται να δημιουργηθούν είναι 21 εκατομμύρια νομίσματα. Όσα χρόνια και να περάσουν.
Ενώ αν έχω ένα ευρώ, κυριολεκτικά δεν γνωρίζω το ποσοστό της συνολικής ποσότητας που θα κατέχω το επόμενο έτος ή ακόμα και την επόμενη ημέρα! Αυτό που γνωρίζουμε είναι πως σε βάθος χρόνου τα νομίσματα όλο και αυξάνονται. Τα δικά μας χρήματα μπορεί σε απόλυτο νούμερο να είναι ίδια, π.χ. 10.000€, αλλά το μερίδιο μας σε σχέση με το σύνολο των ευρώ που κυκλοφορούν συνεχώς μειώνεται.
Με άλλα λόγια, επειδή αυξήθηκαν τα κρατικά χρήματα που έχουν δημιουργηθεί, τα δικά μας είναι λιγότερο σπάνια, άρα λιγότερο πολύτιμα. Αν έχεις 1 πορτοκάλι και υπάρχουν 100 πορτοκάλια, διαθέτεις το 1%. Αν τα πορτοκάλια για κάποιο λόγο γίνουν 200, τότε το ένα σου φρούτο γίνεται λιγότερο πολύτιμο.
Η επενδυτική τακτική του Bitcoin
Η τακτική στην εποχή του ατελείωτου «τυπώματος» είναι απλή. Πουλάς το πιο αδύναμο περιουσιακό στοιχείο που ανά πάσα στιγμή μπορεί να αυξηθεί η προσφορά του και αγοράζεις το πιο δυνατό, το πιο σκληρό, το πιο σπάνιο.
Όσο κι αν δυσφορούν πολλοί, η πραγματικότητα το αποδεικνύει. Παρά τις βραχυπρόθεσμες διακυμάνσεις, το asset με παγκόσμια εμβέλεια και με την μεγαλύτερη απόδοση την τελευταία δεκαετία, είναι το Bitcoin. Η διαφορά είναι τόσο μεγάλη, που κάνει όλες τις υπόλοιπες τοποθετήσεις να φαίνονται άσκοπες.
Δεν γνωρίζουμε φυσικά αν θα επαναληφθεί το ίδιο φαινόμενο και πάλι. Ωστόσο μέχρι τώρα οποιοσδήποτε είχε κάνει μέτριες επιλογές στις μετοχές, είχε μεγαλύτερη απόδοση από κάποιον άλλο με άριστες τοποθετήσεις, αρκεί ο πρώτος να είχε την προνοητικότητα να προσθέσει Bitcoin και Ethereum, ως ένα μικρό ποσοστό του χαρτοφυλακίου του.
* Τα σεμινάρια που αφορούν το Bitcoin θα συνεχιστούν ξανά τον Σεπτέμβριο. Ωστόσο μπορείτε να προμηθευτείτε το βιβλίο «Το επενδυτικό εγχειρίδιο του Bitcoin», από εδώ (https://www.media2day.gr/seminars)
Το βιβλίο είναι μοιρασμένο σε δύο μέρη. Η πρώτη ενότητα αναφέρεται στο bitcoin. Σε όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζετε για τη φιλοσοφία και τη λειτουργία των κρυπτονομισμάτων. Η δεύτερη ενότητα αποτελεί ένα πρακτικό επενδυτικό εγχειρίδιο. Περνάμε από το στάδιο του «γιατί να ασχοληθείτε», στο «πώς» να εμπλακείτε με τον πιο ασφαλή και αποτελεσματικό τρόπο. Σε όσους αγοράσουν το βιβλίο, θα παρέχεται ΔΩΡΕΑΝ προνομιακή σχέση με το γνωστό ανταλλακτήριο Kraken. Συγκεκριμένα, αν επιθυμείτε να γίνετε πελάτες του Kraken, θα έχετε σχεδόν την ίδια αντιμετώπιση που έχουν θα έχουν οι VIP πελάτες του.
* Το άρθρο δεν αποτελεί προτροπή για αγορά ή πώληση των αναφερόμενων τίτλων. Παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς.