Τα νέα από το μέτωπο της ανεργίας σε όλο τον κόσμο μόνο ενθαρρυντικά δεν είναι. Πριν από λίγο, ανακοινώθηκαν οι νέες αιτήσεις για τα επιδόματα ανεργίας στις ΗΠΑ. Είναι φανερό πως οι Αμερικανοί χάνουν την εργασία τους με ρυθμό που δεν υπήρξε στο παρελθόν. Δεν μιλάμε για μερικές δεκάδες χιλιάδες ανθρώπων.
Μιλάμε για πάνω από 6 εκατομμύρια νέους ανέργους.
Αυτή τη φορά είναι λίγο δύσκολο για τις αγορές να ενθουσιαστούν, όπως την προηγούμενη εβδομάδα. Ακόμα και οι πιο αισιόδοξοι, μουδιασμένοι αντιλαμβάνονται πως οι επιπτώσεις της πανδημίας επιφέρουν τεκτονικές αλλαγές.
Νωρίτερα, στην Ισπανία δημοσιοποιήθηκε η υψηλότερη μηνιαία αύξηση της ανεργίας που καταγράφηκε ποτέ, όπως δήλωσε η υπουργός Εργασίας Yolanda Diaz. Ο αριθμός των ανέργων τον Μάρτιο αυξήθηκε κατά 9,3%, με αποτέλεσμα ο συνολικός αριθμός των ανέργων να ανέρχεται σε περίπου 3,5 εκατομμύρια. Όπως βλέπουμε στο παρακάτω διάγραμμα, η ανεργία στην Ισπανία ακολουθούσε μια εποχικότητα, η οποία όμως διαταράχθηκε βίαια.
Η πραγματικότητα είναι ακόμα πιο δυσάρεστη. Στα στοιχεία δεν περιλαμβάνονται οι προσωρινές διακοπές συμβάσεων εργασίας που έχουν εφαρμόσει μεγάλες επιχειρήσεις, όπως οι αυτοκινητοβιομηχανίες, αφού οι εργοδότες τους θα πληρώνουν ακόμα τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης. Ο Μάρτιος είναι συνήθως ένας καλός χρόνος για την απασχόληση στην Ισπανία, καθώς σηματοδοτεί την έναρξη της εορταστικής περιόδου, με πολλούς εποχικούς εργαζόμενους να βρίσκουν θέσεις εργασίας ειδικότερα στον τομέα της τουρισμού. Ωστόσο, τα ξενοδοχεία, τα εστιατόρια και τα μπαρ παραμένουν κλειστά.
Το πρόβλημα θα πολλαπλασιαστεί, αν ο κίνδυνος του ιού συνεχίσει να αναγκάζει τους ανθρώπους να παραμένουν στα σπίτια τους. Οι δυσοίωνες προοπτικές θα οδηγήσουν κι άλλες επιχειρήσεις στο κλείσιμο. Αν δεν επανεκκινηθεί η οικονομική δραστηριότητα, δεν θα έχει σημασία πόσα χρήματα εκτυπώνει το τραπεζικό σύστημα. Τα καινούργια νομίσματα που παράγονται, απλά διευκολύνουν μια δυσάρεστη κατάσταση μεταθέτοντάς την στο μέλλον, σε πιο διαχειρίσιμα μεγέθη.
Αν τα οικονομικά προβλήματα λύνονταν έτσι απλά, όταν δηλαδή σου λείπουν χρήματα να τα τυπώσεις, δεν θα υπήρχε φτώχεια στον πλανήτη. Άλλο τυπώνω χαρτονομίσματα και άλλο δημιουργώ πλούτο. Είναι σαν να έχεις μια κατσαρόλα σούπα. Όσο νερό και να προσθέσεις προκειμένου να ταΐσεις περισσότερα στόματα, οι θρεπτικές αξίες παραμένουν ίδιες. Μόνο που αν το παρακάνεις, η σούπα γίνεται ανούσια (και άνοστη).
Όλο και περισσότεροι οικονομολόγοι συγκρίνουν την εποχή της Μεγάλης Ύφεσης με την τωρινή. Τότε η κορύφωση της ανεργίας δεν συνέβη απότομα. Τα δύο πρώτα χρόνια ήταν σε μονοψήφιο ποσοστό. Ανέβαινε από το 1929 και για 4 χρόνια, μέχρι να αρχίσει σιγά σιγά να αποκλιμακώνεται. Συγκεκριμένα το ποσοστό ανεργίας ανά έτος ήταν:
1929 - 3,1%
1930 - 8,7%
1931 - 15,9%
1932 - 23,6%
1933 - 24,9%
1934 - 21,7%
1935 - 20,1%
Ίσως όμως θα ήταν πιο πρόσφορο, αν βλέπαμε τι συνέβη στην Ελλάδα κατά την πρόσφατη κρίση. Το 30% του εργατικού δυναμικού χωρίς δουλειά, τα μισά δάνεια των τραπεζών έπαψαν να εξυπηρετούνται, το ΑΕΠ συρρικνώθηκε πάνω από 25%. Στην πραγματικότητα, κάθε πρόβλεψη είναι αδύνατη, όσο δεν γνωρίζουμε το πόσο θα διαρκέσουν τα μέτρα περιορισμού. Οι εκτιμήσεις είναι εσκεμμένα παραποιημένες για λόγους εντυπωσιασμού από τους αναλυτές ή αποσκοπώντας στην αποφυγή πανικού από τους κυβερνητικούς παράγοντες. Όσοι πέσουν μέσα, θα οφείλεται στην τύχη.
Η επόμενη ημέρα
Όταν θα τελειώσει η πανδημία και κληθούμε να συνεχίσουμε τις ζωές μας όπως στο παρελθόν, θα αντικρίσουμε έναν πολύ διαφορετικό κόσμο. Ακόμα και αυτοί που θα έχουν δουλειές ή εισοδήματα, θα υποστούν συντριπτικές μειώσεις. Η ανάκαμψη, όποτε και αν εμφανιστεί, δεν είναι σαφές με ποια μορφή θα επανέλθει.
Όσοι ασχολούνται με την οικονομία και τις αγορές, θα πρέπει να επαναξιολογήσουν τα οικονομικά μοντέλα τους. Είναι μάλλον απίθανο ότι ακόμη και όταν η οικονομία αρχίσει να λειτουργεί και πάλι, θα δούμε μια απότομη ανάκαμψη. Θα χρειαστεί χρόνος για να γίνουν νέες προσλήψεις, να ομαλοποιηθεί η παραγωγή, να ενθαρρυνθεί η κατανάλωση.
Οι χρηματιστηριακοί δείκτες θα ανακτήσουν τις προηγούμενες τιμές τους. Πάντα το επιτυγχάνουν, είναι θέμα χρόνου. Ωστόσο πολλές επιχειρήσεις δεν θα βρεθούν να το κάνουν ποτέ. Αυτή η δυσαρμονία οφείλεται σε δύο λόγους. Ο ένας είναι πως αποβάλλονται από τους δείκτες οι εταιρείες που κλείνουν ή παρουσιάζουν σημαντική επιδείνωση των μεγεθών τους. Ο κυριότερος όμως είναι ότι οι χρηματιστηριακές αγορές δεν αντιπροσωπεύουν την οικονομία συνολικά. Δεν συμπεριλαμβάνουν εκατοντάδες χιλιάδες άλλες μικρομεσαίες εταιρείες.
Ακόμα κι αν πάψουν τα περιοριστικά μέτρα, πόσο σίγουροι είμαστε πως οι άνθρωποι δεν θα αρχίσουν ξανά να αρρωσταίνουν; Είναι σαφές ότι ακόμη δεν ξέρουμε αν θα υπάρξουν εστίες αναζωπύρωσης. Στην Κίνα έχουν γυρίσει στους παλιούς ρυθμούς, έστω και με προσοχή, Τηρούν αποστάσεις ασφαλείας και φορούν μάσκα. Ωστόσο στην επαρχία Henan της Κίνας είχαμε εμφάνιση νέων κρουσμάτων, με αποτέλεσμα να απαγορευτούν οι μετακινήσεις. Ειδικά στην πόλη Jia, η οποία έχει πληθυσμό 600.000 κατοίκων, δεν επιτρέπεται να εγκαταλείπουν τα σπίτια τους για εργασία, εκτός εάν διαθέτουν την απαραίτητη άδεια.
Η αγορά σήμερα
Η τιμή του bitcoin, πάνω που έφτασε στο ανώτερο σημείο του καναλιού μέσα στο οποίο κινείται το τελευταίο διάστημα, ανακοινώθηκαν οι άνεργοι στις ΗΠΑ. Αν θα συνεχιστεί αυτή η μίνι ανοδική τάση, μάλλον θα εξαρτηθεί από τη συμπεριφορά των επενδυτών στις παραδοσιακές αγορές.
Σεμινάρια
Προκειμένου να καλύψουμε την αυξημένη ζήτηση, τα σεμινάρια εκτός από Δευτέρα, θα γίνονται και Πέμπτη. Για λόγους ασφαλείας, για το επόμενο διάστημα θα πραγματοποιούνται ΜΟΝΟ μέσω Internet. Διεξάγονται σε γκρουπ 5 ατόμων, ζωντανά, σαν να είμαστε δίπλα. Δεν βλέπετε κάποιο βίντεο-κονσέρβα. Εγγραφές πραγματοποιούνται στο https://www.media2day.gr/seminars
Εξηγούμε τις ιδιαιτερότητες του Bitcoin και σας δείχνουμε πώς μπορείτε να αγοράσετε με τον φτηνότερο και ασφαλέστερο τρόπο. Τελειώνοντας θα έχετε αποκτήσει ένα μικρό ποσό από τα πρώτα σας κρυπτονομίσματα. Αποκλειστικά για όσους θα συμμετέχουν στα σεμινάρια, δίνεται η δυνατότητα να προμηθευτούν ένα βιβλίο που αποτελείται από δύο μέρη: το πρώτο εξηγεί τι είναι Bitcoin και τον μοναδικό τρόπο λειτουργίας του και το δεύτερο, τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζουμε επενδυτικά τον χώρο των κρυπτονομισμάτων.
** Το άρθρο δεν αποτελεί προτροπή για αγορά ή πώληση των αναφερόμενων τίτλων. Παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς.