Κάτι παράξενο έχει συμβεί στην τιμή του χρυσού τον τελευταίο χρόνο. Σπάζοντας το ένα ρεκόρ μετά το άλλο, φαίνεται να έχει αποσυνδεθεί από τους παραδοσιακούς ιστορικούς παράγοντες που τον επηρεάζουν, όπως τα επιτόκια, ο πληθωρισμός και το δολάριο. Επιπλέον, η συνέπεια στην άνοδό του έρχεται σε αντίθεση με τις διακυμάνσεις στις καταλυτικές γεωπολιτικές καταστάσεις.
Τα χαρακτηριστικά «παντός καιρού» του χρυσού σηματοδοτούν κάτι που πάει πέραν των οικονομικών, της πολιτικής και των υψηλής συχνότητας γεωπολιτικών εξελίξεων. Αιχμαλωτίζει μια όλο και αυξανόμενα επίμονη συμπεριφορική τάση μεταξύ της Κίνας και των χωρών που χαρακτηρίζονται «μεσαίες δυνάμεις», καθώς και άλλων. Και είναι μια τάση στην οποία η Δύση θα πρέπει να δώσει μεγαλύτερη σημασία.
Τους τελευταίους 12 μήνες, η τιμή μιας ουγκιάς χρυσού στις διεθνείς αγορές έχει αυξηθεί από τα 1.947 δολάρια στα 2.715 δολάρια, σημειώνοντας άνοδο σχεδόν 40%. Το ενδιαφέρον είναι πως αυτός ο καλπασμός της τιμής ήταν σχετικά γραμμικός, με την όποια οπισθοχώρηση να προσελκύει περισσότερους αγοραστές. Αυτό συνέβη παρά τις έντονες διακυμάνσεις των επιτοκίων, το μεγάλο εύρος διακύμανσης των αμερικανικών αποδόσεων αναφοράς, την πτώση του πληθωρισμού και τη μεταβλητότητα στα νομίσματα.
Ορισμένοι μπορεί να μπουν στον πειρασμό να θεωρήσουν την επίδοση του χρυσού ως μέρος μιας γενικότερης αύξησης στις τιμές των assets που, για παράδειγμα, έχουν οδηγήσει τον δείκτη S&P να καταγράφει κέρδη περίπου 35% τους τελευταίους 12 μήνες. Ωστόσο, αυτός ο συσχετισμός από μόνος του είναι ασυνήθιστος.
Άλλοι θα το αποδώσουν στον κίνδυνο στρατιωτικών συγκρούσεων που έχουν οδηγήσει τόσους πολλούς αθώους πολίτες να χάνουν τη ζωή τους και το βιός τους, μαζί με την τεράστια καταστροφή υποδομών. Ωστόσο, η πορεία των τιμών υποδηλώνει πως μπορεί να συμβαίνουν πολύ περισσότερα.
Οι συνεπείς αγορές από ξένες κεντρικές τράπεζες ήταν ένας σημαντικός παράγοντας για την ισχύ του χρυσού. Τέτοιες αγορές φαίνεται πως δεν σχετίζονται μόνο με την επιθυμία πολλών να διαφοροποιήσουν σταδιακά τα αποθεματικά τους από τη σημαντική κυριαρχία του δολαρίου, παρά την «οικονομική εξαίρεση» της Αμερικής.
Υπάρχει επίσης ενδιαφέρον να διερευνηθούν πιθανές εναλλακτικές έναντι του συστήματος πληρωμών που βασίζεται στο δολάριο, το οποίο βρίσκεται στον πυρήνα της διεθνούς αρχιτεκτονικής εδώ και περίπου 80 χρόνια.
Αν ρωτήσετε γιατί συμβαίνει αυτό, κανονικά θα πάρετε μια απάντηση που αναφέρει μια γενική απώλεια εμπιστοσύνης στον τρόπο που η Αμερική διαχειρίζεται την παγκόσμια τάξη και δύο συγκεκριμένες εξελίξεις.
Θα ακούσετε για τη μετατροπή από την πλευρά της Αμερικής σε όπλο των εμπορικών δασμών και των επενδυτικών κυρώσεων, μαζί με το μειωμένο της ενδιαφέρον για το βασισμένο σε κανόνες συνεργατικό πολυμερές σύστημα, στον σχεδιασμό του οποίου έπαιξε πρωταρχικό ρόλο πριν από 80 χρόνια.
Θα ακούσετε επίσης για την ικανότητα της Ρωσίας να συνεχίσει να εμπορεύεται και να αναπτύσσει την οικονομία της παρά το γεγονός ότι κάποιες ρωσικές τράπεζες αποβλήθηκαν από το 2022 από το Swift, το διεθνές σύστημα που διέπει τη μεγάλη πλειονότητα των διασυνοριακών πληρωμών. Αυτό το έκανε δημιουργώντας ένα δυσκίνητο εναλλακτικό σύστημα εμπορίου και πληρωμών στο οποίο συμμετέχουν μια χούφτα χώρες. Αν και αναποτελεσματικό και δαπανηρό, επέτρεψε στη Ρωσία να παρακάμψει το δολάριο και να διατηρήσει ένα βασικό σύνολο διεθνών οικονομικών και χρηματοπιστωτικών σχέσεων.
Έπειτα υπάρχει η πτυχή που σχετίζεται με τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή, όπου οι ΗΠΑ θεωρούνται από πολλούς ως ασυνεπής υποστηρικτής τόσο των θεμελιωδών ανθρώπινων δικαιωμάτων όσο και της εφαρμογής του διεθνούς δικαίου. Αυτή η αντίληψη έχει ενταθεί από τον τρόπο με τον οποίο οι ΗΠΑ έχουν προστατεύσει τον βασικό τους σύμμαχο από μια απάντηση σε ενέργειες που καταδικάζονται ευρέως από τη διεθνή κοινότητα.
Το διακύβευμα εδώ δεν είναι μόνο η διάβρωση του κυρίαρχου ρόλου του δολαρίου, αλλά επίσης μια σταδιακή αλλαγή στη λειτουργία του παγκόσμιου συστήματος. Kανένα άλλο νόμισμα ή σύστημα πληρωμών δεν μπορεί και δεν είναι διατεθειμένο να εκτοπίσει το δολάριο στον πυρήνα του συστήματος και υπάρχει ένα πρακτικό όριο στη διαφοροποίηση των αποθεματικών.
Αλλά ένας αυξανόμενος αριθμός μικρών αγωγών έχει αρχίσει να κατασκευάζεται γύρω από αυτόν τον πυρήνα· και ένας αυξανόμενος αριθμός χωρών ενδιαφέρονται και εμπλέκονται όλο και περισσότερο.
Αυτό που συμβαίνει στην τιμή του χρυσού δεν είναι μόνο ασυνήθιστο σε όρους παραδοσιακών οικονομικών και χρηματοπιστωτικών επιρροών. Πάει πέραν των αυστηρών γεωπολιτικών επιρροών και πιάνει ένα ευρύτερο φαινόμενο που αναπτύσσει κοσμική δυναμική.
Καθώς αναπτύσσει βαθύτερες ρίζες, ενέχει τον κίνδυνο να κατακερματίσει ουσιαστικά το παγκόσμιο σύστημα και να διαβρώσει τη διεθνή επιρροή του δολαρίου και του αμερικανικού χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Αυτό θα είχε αντίκτυπο στην ικανότητα των ΗΠΑ να πληροφορούν και να επηρεάζουν αποτελέσματα, και θα υπονόμευε την εθνική τους ασφάλεια. Είναι ένα φαινόμενο στο οποίο οι δυτικές κυβερνήσεις πρέπει να δώσουν περισσότερη σημασία. Και είναι ένα φαινόμενο που εξακολουθεί να έχει περιθώριο διόρθωσης της πορείας του, αν και όχι τόσο όσο θα ήλπιζαν ορισμένοι.