Επί έξι εξαντλητικές ημέρες στις αρχές του μήνα, μια μικρή ομάδα έμπειρων Ουκρανών στρατιωτών κατάφερε να αντισταθεί στην αδυσώπητη επίθεση της Ρωσίας κατά θέσεών τους, στο ανατολικό μέτωπο.
Ηλικίας κάτω των 40 ετών όλοι τους, με δυο χρόνια εμπειρίας στις μάχες, οι έξι άνδρες κράτησαν τη θέση τους παρά το μπαράζ των ρουκετών και σκότωσαν περισσότερους από 100 Ρώσους στρατιώτες, σύμφωνα με τον διοικητή τους στην ανατολική περιοχή της Ουκρανίας, Ντονέτσκ.
«Όταν τους άλλαξαν, έτρεμαν. Δεν είχαν κοιμηθεί, ούτε ξεκουραστεί», είπε ο διοικητής τους κοντά στην πρώτη γραμμή του μετώπου νοτιοανατολικά του Ποκρόβσκ, μια πόλη που η Ρωσία θέλει να καταλάβει. «Αλλά αυτά τα παιδιά έκαναν τη δουλειά τους και κράτησαν τη γραμμή».
Οι στρατιώτες που τους αντικατέστησαν δεν τα πήγαν τόσο καλά. Από τους οκτώ στρατιώτες που πήγαν στη θέση των προηγούμενων, μόνο δύο είχαν προηγούμενη εμπειρία σε μάχη. Και οι έξι νεοσύλλεκτοι -οι περισσότεροι ηλικίας άνω των 40 ετών- σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν μέσα σε μία εβδομάδα, αναγκάζοντας τη μονάδα να υποχωρήσει.
Με ανεπάρκεια ανδρών και όπλων από τότε που η Ρωσία εισέβαλε στη χώρα το 2022, οι στρατιώτες της Ουκρανίας υπερασπίζονται γενναία τα εδάφη τους από τους ρωσικούς βομβαρδισμούς, τις χερσαίες επιθέσεις και «βρώμικες» τακτικές όπως η χρήση χημικών όπλων, που κατά τις ΗΠΑ αποτελούν εγκλήματα πολέμου.
Οι δυνάμεις του Κιέβου επέφεραν τεράστιες απώλειες στον ρωσικό στρατό φέτος και απέδειξαν πως εξακολουθούν να έχουν την ικανότητα να παίρνουν πρωτοβουλία, όταν εισέβαλαν στο Κουρσκ στη νότια περιοχή της Ρωσίας.
Αλλά παρά τα επιτεύγματα αυτά, οι στρατιώτες της Ουκρανίας και οι διοικητές τους ανησυχούν για τα προβλήματα του ανθρώπινου δυναμικού, ιδιαίτερα την ποιότητα των νεοσύλλεκτων και την ταχύτητα με την οποία τραυματίζονται ή σκοτώνονται στη μάχη.
Πιο έντονα πλήττεται το ουκρανικό πεζικό: οι στρατιώτες του παλεύουν με την εξάντληση και το πεσμένο ηθικό, οδηγώντας ορισμένους να εγκαταλείπουν τις θέσεις τους και να επιτρέπουν στη Ρωσία να καταλάβει περισσότερο έδαφος, σύμφωνα με διοικητές που βρίσκονται στο μέτωπο.
Κατά μήκος του μετώπου στο Ντονέτσκ, τέσσερις διοικητές, ένας υποδιοικητής και πάνω από δέκα στρατιώτες από ουκρανικές ταξιαρχίες είπαν στους Financial Times πως οι νεοσύλλεκτοι στερούνται βασικών δεξιοτήτων μάχης και κινήτρων και συχνά εγκαταλείπουν τις θέσεις τους όταν δέχονται πυρά.
Οι διοικητές εκτιμούν πως 50-70% των νέων στρατιωτών του πεζικού σκοτώθηκε ή τραυματίστηκε μέσα σε λίγες ημέρες από τότε που έγινε η πρώτη τους αλλαγή.
«Όταν οι νέοι φτάνουν στη θέση τους, πολλοί από αυτούς το βάζουν στα πόδια με την πρώτη έκρηξη οβίδας», είπε ένας υποδιοικητής της 72ης μηχανοκίνητης ταξιαρχίας της Ουκρανίας που μάχεται κοντά στην ανατολική πόλη Βουχλεντάρ, ένα βασικό προπύργιο που θέλουν να πλαγιοκοπήσουν οι Ρώσοι.
Αυτή η κατάσταση αποτελεί σημαντική πρόκληση για την Ουκρανία, την ώρα που μάχεται στο νέο μέτωπο στο Κουρσκ, ενώ την ίδια στιγμή προσπαθεί να αποκρούσει τις δυνάμεις της Μόσχας στα ανατολικά της. Το Κίεβο πιέζει επίσης τους δυτικούς εταίρους για περισσότερη βοήθεια, ώστε να μπορέσει να αντιστρέψει την πορεία του πολέμου.
Ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι ταξίδεψε στις ΗΠΑ αυτή την εβδομάδα για να προσπαθήσει να πείσει την κυβέρνηση Μπάιντεν να υποστηρίξει το «σχέδιο νίκης» του και να αναγκάσει τον Βλαντίμιρ Πούτιν να έρθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων νωρίτερα αντί για αργότερα. Αλλά για να κλείσει μια συμφωνία με τον Ρώσο πρόεδρο που δεν θα αντιστοιχεί σε συνθηκολόγηση από το Κίεβο, ο Ζελένσκι χρειάζεται μεγαλύτερη δυτική υποστήριξη, συμπεριλαμβανομένων πρωτοφανών εγγυήσεων ασφάλειας, ώστε να βοηθήσει τα στρατεύματά του που αγωνίζονται στην πρώτη γραμμή του μετώπου.
«Χρειαζόμαστε απελπισμένα δυνατούς στρατιώτες», είπε ένας διοικητής που χρησιμοποιεί το ψευδώνυμο «Δικηγόρος», επειδή είχε εργαστεί ως δικηγόρος πριν τον πόλεμο.
Ανώτεροι Ουκρανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι η πρόσφατη κινητοποίηση επέτρεψε στην Ουκρανία να επιστρατεύει περίπου 30.000 στρατιώτες τον μήνα από τον Μάιο, όταν τέθηκε σε ισχύ ο νέος νόμος περί επιστράτευσης. Αυτός ο αριθμός είναι εφάμιλλος με τον αριθμό των στρατιωτών που κατάφερε να στρατολογήσει η Ρωσία, προσφέροντας μεγάλα μπόνους και γενναιόδωρους μισθούς.
Όμως, διοικητές επί του πεδίου και στρατιωτικοί αναλυτές έχουν προειδοποιήσει ότι οι νεοσύλλεκτοι στρατιώτες δεν έχουν μεγάλα κίνητρα, είναι ψυχολογικά και σωματικά απροετοίμαστοι -και ως εκ τούτου σκοτώνονται με ανησυχητικό ρυθμό.
Ένας διοικητής, η μονάδα του οποίου υπερασπίζεται θέσεις γύρω από το Κουράκοβο, όπου οι ρωσικές δυνάμεις έχουν σημειώσει κέρδη τις τελευταίες εβδομάδες, δήλωσε ότι «μερικοί παγώνουν [επειδή] φοβούνται πολύ να πυροβολήσουν τον εχθρό, και τότε είναι αυτοί που φεύγουν σε σάκους με πτώματα ή βαριά τραυματισμένοι».
Μετά από δύσκολες μάχες, πολλοί νέοι στρατεύσιμοι γίνονται λιποτάκτες, είπαν οι διοικητές. Ορισμένοι επιστρέφουν τόσο σοκαρισμένοι και εξαντλημένοι, που μπαίνουν σε ψυχιατρικές κλινικές.
Αρκετές λανθασμένες εναλλαγές τους τελευταίους μήνες είχαν ως αποτέλεσμα η Ρωσία να σημειώσει ευκολότερα πρόοδο από ό,τι αναμενόταν προς το Ποκρόβσκ. «Είμαστε πιο ευάλωτοι κατά τη διάρκεια των αλλαγών», δήλωσε ο αναπληρωτής διοικητής. «Τότε είναι που η Ρωσία είναι σε θέση να προχωρήσει. Το πεζικό είναι ζωτικής σημασίας για την άμυνά μας».
Οι έμπειροι στρατιώτες «σκοτώνονται πολύ γρήγορα», δήλωσε ένας άλλος διοικητής στο ανατολικό μέτωπο, και αντικαθίστανται κυρίως από ηλικιωμένους άνδρες χωρίς εμπειρία και σε χειρότερη φυσική κατάσταση.
Η ηλικία αποτελεί βασικό πρόβλημα -ο μέσος όρος ηλικίας στον στρατό της Ουκρανίας είναι 45 ετών. Από τους περίπου 30 στρατιώτες πεζικού σε μια μονάδα, δήλωσε ο αναπληρωτής διοικητής της 72ης ταξιαρχίας, κατά μέσο όρο οι μισοί ήταν γύρω στα 45, μόνο πέντε ήταν κάτω των 30 και οι υπόλοιποι ήταν 50 ετών ή μεγαλύτεροι. «Ως πεζικό, πρέπει να τρέχεις, πρέπει να είσαι δυνατός, πρέπει να μεταφέρεις βαρύ εξοπλισμό», πρόσθεσε. «Είναι δύσκολο να το κάνεις αυτό, αν δεν είσαι νέος».
Αλλά τα προβλήματα ξεκινούν πολύ πριν οι νεοσύλλεκτοι φτάσουν στο πεδίο της μάχης, είπαν οι διοικητές και οι αναλυτές. Ένας Ουκρανός πρώην αξιωματικός, ο οποίος λειτουργεί την αναλυτική ομάδα Frontelligence Insight, επέρριψε την ευθύνη στα «μακροχρόνια συστημικά προβλήματα που έμειναν ανεπίλυτα για χρόνια».
Ο ουκρανικός στρατός αποτελείται σε μεγάλο βαθμό από πρώην πολίτες που έχουν επιστρατευτεί και διοικείται από αξιωματικούς και στρατηγούς που ξεκίνησαν τη σταδιοδρομία τους στη σοβιετική εποχή και «δεν είχαν βρεθεί ποτέ σε μάχη», είπε.
Οι διοικητές επιρρίπτουν μέρος της ευθύνης στους στρατολόγους: «Θα ήταν συνετό να δίνεται μεγαλύτερη προσοχή στα χαρακτηριστικά και το υπόβαθρο του καθενός για να δούμε πού ταιριάζουν καλύτερα τα παιδιά, αντί να στέλνονται όλοι στο πεζικό», δήλωσε ο Μικάιλο Τέμπερ, διοικητής πυροβολαρχίας στο 21ο τάγμα της επίλεκτης προεδρικής ταξιαρχίας της Ουκρανίας.
«Βλέπεις κυριολεκτικά όλα τα στρώματα της κοινωνίας να εκπροσωπούνται [στο πεζικό]», πρόσθεσε. «Δεν είναι όλοι κατάλληλοι για το μέτωπο».
Ο Τέμπερ, ο οποίος είναι επίσης ο ιδρυτής μιας εταιρείας κατεψυγμένων τροφών που είναι δημοφιλής μεταξύ ατόμων που αγαπούν τις υπαίθριες δραστηριότητες και στρατιωτών, δήλωσε ότι επιχειρηματίες όπως ο ίδιος ήταν συχνά καλύτερα εξοπλισμένοι για να υπηρετήσουν σε ρόλους διοικητών και αξιωματικών, ενώ μερικοί από τους καλύτερους μαχητές των χαρακωμάτων του ήταν πρώην ανθρακωρύχοι και εργάτες εργοστασίων.
Κατάδικοι που αποφυλακίζονται για να υπηρετήσουν στον στρατό εκτιμώνται επίσης για την αφοσίωσή τους και την ικανότητά τους να προσαρμόζονται στη ζώνη των συγκρούσεων, σύμφωνα με αρκετούς διοικητές.
Όμως, όλοι οι διοικητές θεωρούν ανεπαρκή τη στρατιωτική εκπαίδευση για το νέο κύμα των κληρωτών. Ο Τέμπερ δήλωσε ότι «οι ίδιοι οι εκπαιδευτές δεν έχουν πραγματική εμπειρία μάχης, οπότε δεν διδάσκουν αυτά που πρέπει να γνωρίζουν οι νεοσύλλεκτοι για να πολεμήσουν και, το σημαντικότερο, για να παραμείνουν ζωντανοί».
Αντ' αυτού, οι στρατεύσιμοι εξακολουθούν να λαμβάνουν εκπαίδευση «σοβιετικού τύπου», όπου «ο στρατός απλώς τους περνάει όλους με καλούς βαθμούς και τους στέλνει στο μέτωπο», δήλωσε ο υποδιοικητής. Οι νέοι στρατιώτες σπάνια εξασκούνταν με πραγματικά πυράμ λόγω της έλλειψης πυρομαχικών, πρόσθεσε.
«Μερικοί από αυτούς δεν ξέρουν καν πώς να κρατούν τα τουφέκια τους. Καθαρίζουν περισσότερες πατάτες από ό,τι ρίχνουν σφαίρες», είπε, προσθέτοντας ότι αγόρασε εξοπλισμό paintball για να αντικαταστήσει τα τουφέκια και τις αληθινές σφαίρες, ώστε οι νεοσύλλεκτοι να μπορούν να εξασκούνται περισσότερο χωρίς να σπαταλούν πολύτιμα πυρομαχικά.
Ο επικεφαλής διοικητής της Ουκρανίας Ολεκσάντρ Σίρσκι δήλωσε αυτόν τον μήνα ότι διέταξε βελτιώσεις στην ποιότητα της εκπαίδευσης των νεοσυλλέκτων επιλέγοντας «εκπαιδευτές με κίνητρα και εμπειρία μάχης» και έθεσε το ενδεχόμενο δημιουργίας σχολής εκπαιδευτών.
Όμως ο διοικητής μιας μονάδας πυροβολικού δήλωσε ότι οι θάνατοι δεκάδων χιλιάδων έμπειρων στρατιωτών κατά τη διάρκεια του πολέμου είχαν αντίκτυπο: «Αν δεν υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι για να πολεμήσουν, δεν υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι για να διδάξουν».
Όλοι οι διοικητές είπαν ότι προσπαθούσαν να εναλλάσσουν τα στρατεύματα κάθε τρεις έως έξι ημέρες, ανάλογα με την ένταση και τη δυναμική των μαχών. Αλλά μερικές φορές αυτή η περίοδος μπορεί να διαρκέσει δύο εβδομάδες, ειδικά όταν τα ρωσικά drones εντοπίζουν την εναλλαγή και επιτίθενται στους στρατιώτες όταν είναι πιο ευάλωτοι.
Επειδή η Ουκρανία δεν έχει νόμο για την αποστράτευση, οι στρατιώτες σπάνια επιτρέπεται να εγκαταλείψουν την εμπόλεμη ζώνη για να ξεκουραστούν ή να επισκεφθούν την οικογένειά τους.
Ο «Skif», διοικητής μιας μονάδας αναγνώρισης με drones, υπέγραψε για πρώτη φορά συμβόλαιο όταν η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία το 2014. Είπε ότι η στρατολόγηση «είναι εισιτήριο χωρίς επιστροφή» για τον πόλεμο. Ο υποδιοικητής επανέλαβε το ίδιο, λέγοντας ότι ο ίδιος και τα στρατεύματά του δεν έχουν ανασυγκροτηθεί μετά την ολοκληρωτική εισβολή της Ρωσίας.
«Δεν υπάρχει χρόνος αποκατάστασης, δεν υπάρχει ανακούφιση», είπε. «Βλέπω τα παιδιά μας όταν φεύγουν από την πρώτη γραμμή του μετώπου… πάσχουν από burnout».