Βρετανία και Γαλλία βρίσκονται στις αντίθετες άκρες μιας πολιτικής τραμπάλας. Τρεις μέρες αφότου το Ηνωμένο Βασίλειο εξέλεξε μια πραγματίστρια, κεντρώα κυβέρνηση με τεράστια πλειοψηφία, η Γαλλία πήγε στο άλλο άκρο. Οι κοινοβουλευτικές εκλογές είχαν ως αποτέλεσμα μια βουλή σε αδιέξοδο, με την ακροδεξιά, αλλά και την ακροαριστερά να κερδίζουν έδαφος.
Στη Βρετανία, η περίοδος πολιτικού χάους που ξεκίνησε με την ψήφο για το Brexit το 2016 μπορεί επιτέλους να τελείωσε. Αλλά στη Γαλλία, μια παρατεταμένη περίοδος πολιτικής αστάθειας πιθανόν μόλις τώρα να αρχίζει.
Η ανακούφιση επειδή η ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση τα πήγε χειρότερα από το αναμενόμενο, στον δεύτερο γύρο των εκλογών, δεν μπορεί να κρύψει το γεγονός πως ο κεντρώος χώρος στη γαλλική πολιτική συρρικνώνεται –και με αυτόν και η εξουσία του προέδρου Εμμανουέλ Μακρόν. Η ηρεμία του Λονδίνου, τη βραδιά των εκλογών την περασμένη εβδομάδα, ήταν σε απόλυτο «κοντράστ» με τη φορτισμένη ατμόσφαιρα στο Παρίσι.
Δυστυχώς οι γαλλικοί και βρετανικοί πολιτικοί κύκλοι είναι τελείως ασυγχρόνιστοι. Παρά την ενστικτώδη αντιπαλότητά τους, έχει λογική οι δυο χώρες να συνεργάζονται. Είναι γειτονικές και δημοκρατίες με πληθυσμούς παρόμοιου μεγέθους. Η καθεμιά κρατά ορισμένα από τα σύμβολα του status της μεγάλης δύναμης, όπως τα πυρηνικά όπλα και η μόνιμη θέση στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, ενώ δεν έχουν πλέον την οικονομική δύναμη να υποστηρίξουν αυτό το status.
Τόσο η Γαλλία όσο και η Βρετανία έχουν προσπαθήσει να παίξουν ηγετικό ρόλο στη διεθνή προσπάθεια για αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Και οι δυο χώρες λαμβάνουν υπόψη πολύ σοβαρά την απειλή της Ρωσίας του Βλαντίμιρ Πούτιν και είναι ισχυροί υποστηρικτές της Ουκρανίας. Τις τελευταίες δεκαετίες, η Γαλλία και η Βρετανία υπήρξαν επίσης οι δυο ηγετικές στρατιωτικές δυνάμεις της Ευρώπης –αν και με την πάροδο του χρόνου ο επανεξοπλισμός της Γερμανίας μπορεί να το αλλάξει αυτό.
Αλλά η ικανότητα της Βρετανίας να ασκήσει πραγματική επιρροή στο μέλλον της Ευρώπης περιορίστηκε από το Brexit, που έχει θέσει το Ηνωμένο Βασίλειο εκτός των βασικών πολιτικών δομών της Ευρώπης και έχει αφήσει μια κληρονομιά δυσπιστίας και θεσμικής καταστροφής. Απουσία της Βρετανίας, ο Μακρόν άδραξε την ευκαιρία να παρουσιάσει ένα φιλόδοξο όραμα για το μέλλον της Ευρώπης. Αλλά η ικανότητα του Γάλλου προέδρου να διεκδικήσει την πνευματική ηγεσία της Ευρώπης τώρα πιθανόν θα εξαφανιστεί. Μαζί με την εγχώρια πολιτική εντολή του.
Ωστόσο, οι διεθνείς προκλήσεις που αντιμετωπίζουν η Βρετανία, η Γαλλία και η Ευρώπη συνολικά απλώς θα γίνουν πολύ πιο σοβαρές τον επόμενο χρόνο. Ο πόλεμος στην Ουκρανία βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε αδιέξοδο και η νευρικότητα για μια πιθανή, θετική για τη Ρωσία εξέλιξη, αυξάνεται. Μια δεύτερη προεδρία Τραμπ θα εγκυμονούσε ξεκάθαρους κινδύνους για τη συμμαχία του ΝΑΤΟ και το διεθνές εμπορικό σύστημα. Αυτό, με τη σειρά του, θα έθετε σε κίνδυνο τη μελλοντική ευημερία και ασφάλεια της Ευρώπης.
Θεωρητικά, μια προφανής αντίδραση σε αυτές τις κοινές απειλές θα ήταν η Γαλλία και η Βρετανία να συνεργαστούν πολύ πιο στενά –και να πιέσουν για μεγαλύτερη ευρωπαϊκή συνεργασία για να μειωθούν οι τρωτές πλευρές της ηπείρου σε έναν πιο επικίνδυνο κόσμο.
Στην πραγματικότητα, οι πρόσφατες αλλαγές στον πολιτικό στίβο τόσο της Γαλλίας όσο και τις Βρετανίας θα καταστήσουν πολύ πιο δύσκολη αυτού του είδους τη συνεργασία. Αν η γαλλική εξωτερική πολιτική αρχίσει να αντανακλά τις προτεραιότητες των πολιτικών άκρων, αυτό θα δημιουργήσει μια προφανή σύγκρουση με τις απόψεις της νέας κυβέρνησης Στάρμερ στη Βρετανία. Τόσο η άκρα αριστερά, όσο και η άκρα δεξιά στη Γαλλία δείχνουν πολύ μεγαλύτερη συμπάθεια στη Ρωσία του Πούτιν απ’ ό,τι ο Μακρόν ή ο Στάρμερ.
O διεθνισμός με πράσινη χροιά του Στάρμερ είναι πιο εμφανώς εναρμονισμένος με τις τρέχουσες πολιτικές του κυβερνώντος συνασπισμού της Γερμανίας, του οποίου ηγείται ο Σοσιαλδημοκράτης Όλαφ Σολτς. Και πράγματι, τη δεύτερη μέρα της θητείας του, ο Ντέιβιντ Λάμι, ο νέος υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας, ταξίδεψε στο Βερολίνο όπου τον υποδέχθηκαν με μια θέρμη που συνήθως επιφυλάσσεται για τον υπουργό Εξωτερικών της Γαλλίας.
Ο Στάρμερ και ο Λάμι είναι ενστικτωδώς φιλοευρωπαίοι που πρέπει να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα πως η Βρετανία δεν είναι πλέον μέλος της ΕΕ – κάτι που η κυβέρνηση των Εργατικών έχει δεσμευτεί πως δεν θα αντιστρέψει. Αντιθέτως, ο στόχος είναι να διαπραγματευτούν ένα νέο σύμφωνο ασφαλείας με την ΕΕ, αλλά να ορίσουν την «ασφάλεια» πολύ ευρύτερα, ώστε να περιλαμβάνει δυνητικά ένα μεγάλο εύρος θεμάτων όπως η ενέργεια, το κλίμα και τα κρίσιμης σημασίας μεταλλεύματα.
Αυτό με τη σειρά του μπορεί να γίνει η δίοδος μέσω της οποίας θα ανοίξει η πόρτα για μεγαλύτερη συνεργασία με την ΕΕ παντού –χωρίς να αγγίζονται τα ευαίσθητα (και κρίσιμα) θέματα της ένταξης της Βρετανίας στην ενιαία αγορά της ΕΕ ή στην τελωνειακή ένωση.
Οι ιδέες των Εργατικών για στενότερη συνεργασία ΕΕ-ΗΒ έτυχαν θερμής υποδοχής κατά τη διάρκεια των ταξιδιών του Λάμι στη Γερμανία, την Πολωνία και τη Σουηδία. Αλλά η αντίδραση της Γαλλίας στην πρόταση των Εργατικών για ένα νέο σύμφωνο ασφαλείας παραμένει ζωτικής σημασίας.
Κατά τη διάρκεια των παρατεταμένων διαπραγματεύσεων για το Brexit, η γαλλική κυβέρνηση διαδραμάτισε κρίσιμο ρόλο για να κρατηθεί η γραμμή κατά των προσπαθειών των Βρετανών να επιλέξουν και κρατήσουν τα πιο ελκυστικά στοιχεία της συμμετοχής στην ΕΕ, αποφεύγοντας ταυτόχρονα τις υποχρεώσεις που την συνοδεύουν.
Δυστυχώς, η Γαλλία είναι έτοιμη να στραφεί εναντίον του εαυτού της και μπορεί να περάσουν πολλοί μήνες προτού αποκτήσει μια κυβέρνηση που να είναι ικανή να δώσει μια συνεκτική απάντηση στα ευρωπαϊκά ερωτήματα. Αυτό θα είναι πρόβλημα, όχι μόνο για τη Βρετανία, αλλά και για όλη την ΕΕ.
Η ψήφος στη Γαλλία στέλνει επίσης ένα ενδιαφέρον μήνυμα για της αμερικανικές προεδρικές εκλογές. Μην εμπιστεύεστε τις δημοσκοπήσεις. Όλες οι αξιόπιστες δημοσκοπήσεις παρέπεμπαν σε άνοδο της ακροδεξιάς ως το μεγαλύτερο μπλοκ στο γαλλικό κοινοβούλιο.
Στις εκλογές, η Εθνική Συσπείρωση της Μαρίν Λε Πεν ήρθε τρίτη. Μήπως το σταθερό, αν και μικρό, προβάδισμα του Ντόναλντ Τραμπ είναι λιγότερο αξιόπιστο απ’ ό,τι φαίνεται;