Η ψηφοφορία στις εκλογές της ΕΕ έληξε το βράδυ της Κυριακής, σηματοδοτώντας την έναρξη μιας πολιτικής μάχης και ενός παζαρέματος για να μετατραπούν εκατομμύρια ψήφοι σε χρήμα και εξουσία.
Όσο περισσότερους βουλευτές μπορεί να συγκεντρώσει μια πολιτική ομάδα στο ευρωκοινοβούλιο των 720 εδρών, τόσο περισσότερη χρηματοδότηση λαμβάνει και τόσο μεγαλύτερη εξουσία μπορεί να ασκήσει –από τη διαμόρφωση πολιτικής μέχρι την εξασφάλιση θέσεων με επιρροή.
Αλλά οι ιδεολογικές -και συχνά πολύ προσωπικές- διαφορές έχουν στο παρελθόν καταποντίσει μεγαλύτερες συμμαχίες, θέτοντας υπό αμφισβήτηση το πόσο εφικτά είναι πιο φιλόδοξα σχέδια, όπως η ένωση της ακροδεξιάς.
«Το ενδιαφέρον σ’ αυτές τις εκλογές δεν είναι μόνο το αποτέλεσμα το βράδυ της Κυριακής, αλλά τι θα συμβεί μετά» είπε ανώτερος υπάλληλος του ευρωκοινοβουλίου. «Έχει χυθεί αίμα για τέτοια πράγματα», σχολίασε άλλος.
Οι διαπραγματεύσεις πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί εντός 24 ημέρων, σύμφωνα με εσωτερικό έγγραφο. Αλλά με τη σκλήρυνση των πολιτικών θέσεων τόσο από την αριστερά, όσο και από τη δεξιά, «κάθε πέντε χρόνια αυτό γίνεται όλο και πιο ιδεολογικό» ανέφερε ο πρώτος ανώτερος υπάλληλος.
Οι τέσσερις βασικές ομάδες παραδοσιακά ήταν το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ –EPP), οι κεντροαριστεροί Σοσιαλιστές και Δημοκράτες (S&D), οι φιλελεύθεροι της Ανανέωσης και οι Πράσινοι/Ευρωπαϊκή Ελεύθερη Συμμαχία (Greens/EFA). Αλλά με την πάροδο του χρόνου συρρικνώνονται, καθώς κόμματα του περιθωρίου λαμβάνουν όλο και περισσότερες ψήφους.
Στα αριστερά είναι μια ομάδα που υπάρχει εδώ και χρόνια, η Ευρωπαϊκή Ενωμένη Αριστερά/Σκανδιναβική Πράσινη Αριστερά (GUE/NGL), με μέλη που δεν είναι σταθερά και που τώρα περιλαμβάνουν το ακροαριστερό κίνημα του Γάλλου Jean-Luc Melenchon και τους Ιρλανδούς εθνικιστές του Sinn Fein.
Στα δεξιά υπάρχουν δυο ενδυναμωμένες παρατάξεις: η υπερσυντηρητική Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές (ECR) και η ακροδεξιά Ταυτότητα και Δημοκρατία (ID), συν ένα μείγμα μη συνδεδεμένων μελών που θεωρούνται πολύ ακραία για να ενταχθούν σε οποιαδήποτε ομάδα.
Η Marine Le Pen, ηγέτις της γαλλικής ακροδεξιάς, της οποίας το κόμμα Rassemblement National (RN) κυριαρχεί στο ID, επιδιώκει είτε να σχηματίσει μια mega-παράταξη με το ECR ή να συγκεντρώσει αρκετούς ευρωβουλευτές για να ξεπεράσει το Renew, που είναι η πολιτική οικογένεια του αντιπάλου της στη Γαλλία προέδρου Emmanuel Macron.
Ο Klaus Welle, γενικός γραμματέας του κοινοβουλίου από το 2009 έως το 2022, είπε πως η Le Pen θα μπορούσε να ενωθεί με το κόμμα Fidesz του Ούγγρου πρωθυπουργού Victor Orban για να σχηματίσουν μια νέα δεξιά παράταξη, πιθανότατα με τους Ισπανούς λαϊκιστές του Vox που αυτή τη στιγμή πάνε με το ECR.
Αλλά η ηγέτις που φλερτάρουν περισσότερο τόσο το ΕΛΚ όσο και το ID είναι η Giorgia Meloni, η Ιταλίδα πρωθυπουργός της οποίας το σκληρά δεξιό κόμμα "Αδελφοί της Ιταλίας", κυριαρχεί στο ECR. Η Meloni δεν έχει δείξει καμία διάθεση να ενώσει τις δυνάμεις της. «Θέλει να είναι σημαντική και να πάρει πράγματα από άλλους ηγέτες» λέει Ευρωπαίος διπλωμάτης, προτείνοντας πώς θα διατηρήσει ένα χάσμα με το ID.
Ενας αξιωματούχος του κοινοβουλίου συμφωνεί. «Τη βολεύει να έχει ένα άλλο κόμμα πιο δεξιά. Πάντα θέλεις να έχεις κάποιον που είναι πιο ακραίος από εσένα» είπε.
«Η δεξιά πάντα είναι η πιο διχασμένη», πρόσθεσε.
Η ακροδεξιά συχνά κατά το παρελθόν έχει διασπαστεί και αλλάξει. Η ομάδα «Ταυτότητα, Παράδοση, Κυριαρχία» (ITS) κατέρρευσε το 2007 μετά τη παραίτηση των πέντε μελών της από τη Ρουμανία σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τα αντιρουμανικά σχόλια της Ιταλίδας Alessandra Mussolini, εγγονής του φασίστα δικτάτορα. Η Mussolini βρίσκεται τώρα στο ΕΛΚ.
Οι παρατάξεις που ψάχνουν για μεγαλύτερη επιρροή θα προσπαθήσουν να προσελκύσουν μη συνδεδεμένα κόμματα. Ο πρόεδρος του ΕΛΚ, Manfred Weber, είπε πως θα καλωσόριζε μια νέα ουγγρική αντιπολίτευση της οποίας ηγείται ο Peter Magyar, αρχικά σύμμαχος του Orban που, όμως, έγινε εχθρός του.
Μια ομάδα χρειάζεται 23 μέλη από επτά χώρες, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα σε ορισμένους μοναχικούς ευρωβουλευτές να κάνουν σκληρό παζάρι.
Ένας πρώην υπάλληλος του κόμματος θυμάται ότι παρεβρίσκονταν σε μια συνεδρίαση επιλογής. «Μπορείς να διαπραγματευτείς πολλά. Δεν ήμασταν προετοιμασμένοι. Αυτός ο ευρωβουλευτής είχε μια λίστα με απαιτήσεις για θέσεις και επιδόματα. Εμείς δεν μπορούσαμε να το αποδεχτούμε και έτσι εντάχθηκε σε μια άλλη ομάδα». Το 2014, επτά ευρωβουλευτές αρνήθηκαν να ενταχθούν στην ομάδα των Φιλελευθέρων επειδή δεν μπορούσαν να τους υποσχεθούν θέση αντιπροέδρου.
Αλλά υπάρχει και όφελος για τα μικρότερα μέλη να ενταχθούν σε μια μεγαλύτερη ομάδα. Οι ομάδες με περισσότερα μέλη κερδίζουν περισσότερη χρηματοδότηση για τις κοινοβουλευτικές δραστηριότητες· ο προϋπολογισμός κατανέμεται σύμφωνα με έναν τύπο που υπαγορεύεται από τον αριθμό των εδρών που κερδίζει κάθε ομάδα.
Κατά τους πρώτους έξι μήνες του τρέχοντος έτους, ο συνολικός προϋπολογισμός ανήλθε σε 36 εκατ. ευρώ. Η μεγαλύτερη ομάδα, το ΕΛΚ, έλαβε 9 εκατ. ευρώ, με τη μικρότερη, την Αριστερά, να λαμβάνει 2 εκατ. ευρώ, ενώ τα αδέσμευτα μέλη μοιράστηκαν 1,5 εκατ. ευρώ.
Μια άλλη φόρμουλα, γνωστή ως σύστημα D' Hondt από το όνομα ενός Βέλγου μαθηματικού, έχει ως στόχο να διασφαλίσει τη δίκαιη κατανομή των βασικών θέσεων εργασίας του Κοινοβουλίου ανάλογα με το μέγεθος της ομάδας.
Αλλά η ένταξη σε μία από τις ευρύτερες ομάδες δεν είναι απλή. Οι εθνικές αντιπαλότητες μπορεί να λειτουργήσουν «εκρηκτικά» όταν αντίθετα κόμματα στο εσωτερικό προσπαθούν να ενταχθούν στην ίδια ομάδα της ΕΕ.
Η βαθιά διχαστική απόφαση να επιτραπεί στο Forza Italia του Silvio Berlusconi να ενταχθεί στο ΕΛΚ το 1998 είχε ως αποτέλεσμα να αποχωρήσει αμέσως μετά το Χριστιανοδημοκρατικό Ιταλικό Λαϊκό Κόμμα.
«Σχηματίζεις ομάδες για χρήματα, προσωπικό και εξουσία», δήλωσε ένας κομματικός αξιωματούχος με γνώση των πραγμάτων. «Για πολλούς, η πολιτική φιλία βρίσκεται πιο χαμηλά στη λίστα», είπαν.
Λίγοι ψηφοφόροι των Πρασίνων συνειδητοποίησαν ότι υποστήριζαν μια Λετονή ευρωβουλευτή που τάσσονταν υπέρ της Μόσχας, μέχρι που κατηγορήθηκε φέτος ότι είναι Ρωσίδα κατάσκοπος. Η Tatjana Ždanoka ήταν μέλος του κοινοβουλίου για 20 χρόνια ως μέλος της EFA, μιας ομάδας τοπικιστών που κάθονται μαζί με τους Πράσινους για να ενισχύσουν τα ποσοστά τους. Η EFA την έδιωξε, αν και η ίδια αρνείται τους ισχυρισμούς.