«Είμαστε όλοι επικριτές της Ρωσίας τώρα». Αυτό φαίνεται να είναι το μήνυμα των λαϊκιστών και ακροδεξιών πολιτικών της Ευρώπης καθώς «φλερτάρουν» μεταξύ τους και εποφθαλμιούν μια πιθανή μεγάλη συγχώνευση μετά από τις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αυτό το Σαββατοκύριακο.
Οι εκπρόσωποι εθνικιστικών κομμάτων θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν το ένα τέταρτο των 720 εδρών του ευρωκοινοβουλίου, οι οποίες θα είναι αρκετές για να σχηματίσουν τη δεύτερη μεγαλύτερη ομάδα μετά το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα. Αυτό δεν θα είναι μικρό κατόρθωμα, δεδομένου ότι για χρόνια ήταν διχασμένοι σε δυο διαφορετικές ομάδες, και δεκάδες άλλοι ακροδεξιοί ευρωβουλευτές είχαν μείνει εκτός οποιασδήποτε ομάδας.
Η μεγαλύτερη διαχωριστική γραμμή είχε να κάνει με τη Ρωσία, ιδιαίτερα μετά την προσάρτηση της Κριμαίας και την έναρξη του πολέμου στην Ντονμπάς, στην ανατολική Ουκρανία, το 2014. Αυτός ήταν ο δομικός λόγος για τον σχηματισμό δυο στρατοπέδων μετά τις τελευταίες ευρωεκλογές του 2019, λέει ο Klaus Welle, που ήταν την περίοδο εκείνη γενικός γραμματέας του κοινοβουλίου.
Από τις δυο σκληρά δεξιές ομάδες, οι Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές (ECR), των οποίων ηγείται το πολωνικό κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS), είναι η «έδρα» των «γερακιών» κατά της Ρωσίας.
Η ομάδα που «βλέπει» προς τη Μόσχα είναι η Ταυτότητα και Δημοκρατία, όπου κυριαρχεί η Εθνική Συσπείρωση της Marine Le Pen, και στην οποία περιλαμβάνονται η ιταλική Λέγκα και το γερμανικό «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD) –που θαυμάζουν τον Βλαντίμιρ Πούτιν και αναγκάστηκαν να διακόψουν τους οικονομικούς και πολιτικούς δεσμούς με τον Ρώσο ηγέτη μετά την εισβολή στην Ουκρανία το 2022.
Με την πάροδο του χρόνου, όμως, αυτές οι γραμμές έχουν θολώσει. Όσο το PiS ήταν στην εξουσία στη Βαρσοβία, μέχρι τα τέλη του περασμένου έτους, ενίσχυσε τις αμυντικές δαπάνες και τοποθετήθηκε ως ένας από τους ισχυρότερους υποστηρικτές της Ουκρανίας. Τώρα που βρίσκεται στην αντιπολίτευση, οι Πολωνοί υπερσυντηρητικοί είναι πιο ανοικτοί σε μια επαναπροσέγγιση με τα «περιστέρια» απέναντι στη Ρωσία, αρχίζοντας με το κυβερνών κόμμα της Ουγγαρίας, Fidesz, ένα αδέσμευτο κόμμα που θέλει να ενταχθεί στους ECR.
Όπως οι περισσότεροι, αν όχι όλοι οι εθνικιστές πολιτικοί, ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν καταδίκασε τον πόλεμο της Ρωσίας. Αλλά η στάση του είναι η πιο φιλική προς το Κρεμλίνο από οποιουδήποτε άλλου ηγέτη της ΕΕ.
Αντιτίθεται στη στρατιωτική βοήθεια προς το Κίεβο και τάσσεται υπέρ μιας άμεσης εκεχειρίας –ουσιαστικά μιας συνθηκολόγησης από την πλευρά της Ουκρανίας. Αποκηρύσσει τις κυρώσεις της ΕΕ κατά της Ρωσίας. Κωλυσιέργησε σε ό,τι αφορά την παροχή οικονομικής βοήθειας προς το Κίεβο και την εισδοχή της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, αντιτίθεται στη μελλοντική ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ και έχει κάνει ελάχιστα για να μειωθεί η ενεργειακή εξάρτηση της Ουγγαρίας από τη Μόσχα.
Αγεφύρωτο χάσμα; Όχι πια. «Δεν μπορούμε να έχουμε φίλους του Πούτιν στην ομάδα μας» είπε ο ηγέτης της κοινοβουλευτικής ομάδας της ECR, Nicola Procaccini. «Αλλά δεν νομίζω πως ο Βίκτορ Όρμπαν είναι φίλος του Πούτιν».
«Γενικά, δεν υπάρχουν θεμελιώδεις διαφορές» λέει ο Zdzisław Krasnodębski, ευρωβουλευτής του PiS. «Στο τέλος, η Ουγγαρία πάντα υποστήριζε τις αποφάσεις των χωρών της ΕΕ», πρόσθεσε, συμπεριλαμβανομένων των αποφάσεων για τις κυρώσεις. «Δεν μπορούμε να συνεργαστούμε με ένα κόμμα που δικαιολογεί αυτόν τον πόλεμο ή που παραλύει την πολιτική κυρώσεών μας ή τη στρατιωτική βοήθειά μας προς την Ουκρανία. Αν όμως δεν συμβαίνει αυτό, τότε μπορούμε να ζήσουμε με ορισμένες διαφορές γνώμης ως προς το πώς θα πρέπει να προχωρήσουμε».
Το ίδιο ισχύει και για την Εθνική Συσπείρωση της Γαλλίας, λέει ο Krasnodębski, αλλά όχι για το γερμανικό AfD , που έχει διατηρήσει τη φιλορωσική του στάση.
Άλλα κόμματα εντός της ομάδας ECR, ωστόσο, είναι πολύ πιο επιφυλακτικά. Οι Τσέχοι, Φινλανδοί, Σουηδοί και Βέλγοι αντιτίθεται στην ένωση των δυνάμεων με τον Ορμπάν, πόσω μάλλον τη Λεπέν, η στάση των οποίων για τη Ρωσία και την Ουκρανία είναι παρόμοια με αυτήν του πρωθυπουργού της Ουγγαρίας.
Πολλά εξαρτώνται τώρα από την Τζόρτζια Μελόνι, την πρωθυπουργό της Ιταλίας και πρόεδρο της ECR. Κάποτε θαύμαζε τον Πούτιν, όμως η σθεναρή υποστήριξη στο Κίεβο από το 2022 υπήρξε εμβληματική τής υπεύθυνης πραγματιστικής προσέγγισής της στην κυβέρνηση. Είναι έτοιμη να βάλει σε κίνδυνο αυτή τη φήμη;
«Η Μελόνι έχει τώρα να λάβει μια απόφαση», λέει ο Welle. «Θέλει να οργανώσει, ας πούμε, το εποικοδομητικό κομμάτι του χώρου προς τα δεξιά του ΕΛΚ; Ή θέλει να δεχθεί την προσφορά της Λεπέν για τον σχηματισμό μιας τεράστιας ομάδας, αλλά να χάσει όλη την αξιοπιστία που απέκτησε τα τελευταία χρόνια που βρίσκεται στην κυβέρνηση;»
Η Ρωσία θα συνεχίσει να είναι η διαχωριστική γραμμή που περνά μέσα από την εθνικιστική δεξιά, λέει η Nathalie Tocci, διευθύντρια του Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων της Ιταλίας. Αλλά θα μπορούσε να «μειωθεί η σημασία της» αν ο Ντόναλντ Τραμπ επιστρέψει στον Λευκό Οίκο το επόμενο έτος. Τη Μελόνι την ενδιαφέρει περισσότερο να έχει την εύνοια της Δύσης, παρά η Ουκρανία, λέει η Tocci.
«Αν η Ουάσινγκτον καταλήξει να προδώσει το Κίεβο, θα ακολουθήσει ευχαρίστως».