Είναι εύκολο να κοροϊδεύεις τους λάτρεις του χρυσού, αλλά ίσως έχει έρθει επιτέλους η στιγμή τους. Το πολύτιμο αυτό μέταλλο βρίσκεται εσχάτως σε έξαρση, εν μέσω του υψηλότερου του αναμενόμενου πληθωρισμού στις ΗΠΑ και της γενικής ανησυχίας αναφορικά με τα πάντα, από τις γεωπολιτικές εξελίξεις μέχρι τις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου στις ΗΠΑ, τη νομισματική πολιτική και την πορεία των αγορών από εδώ και στο εξής.
Όλα αυτά είναι προβλέψιμοι λόγοι για την απότομη αύξηση του χρυσού. Αλλά αυτή η άνοδος κρύβει βαθύτερα, μακροπρόθεσμα μηνύματα που θα πρέπει να προσέξουν πολύ οι επενδυτές.
Ας αρχίσουμε με τον πληθωρισμό. Ό,τι και να συμβεί τα επόμενα τρίμηνα, από καιρό πίστευα πως μας περιμένει μια περίοδος υψηλότερου πληθωρισμού για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Πέραν της πιθανότητας ενός θαύματος παραγωγικότητας που θα καθοδηγείται από την τεχνολογία, είναι δύσκολο να σκεφτεί κανείς αυτή τη στιγμή μια μακροοικονομική τάση που δεν είναι πληθωριστική.
Η οικονομία «θερμαίνεται» -από τα μέτρα δημοσιονομικής τόνωσης στις ΗΠΑ μέχρι το πλεόνασμα της εφοδιαστικής αλυσίδας καθώς οι χώρες προχωρούν σε κινήσεις ελαχιστοποίησης κινδύνων, μέχρι όλες εκείνες τις κεφαλαιακές επενδύσεις που απαιτούνται για μια μετάβαση στην καθαρή ενέργεια και την αποβιομηχανοποίηση των πλούσιων χωρών. Ακόμα και οι γηράσκοντες baby boomers στις ΗΠΑ είναι πιθανό να αποτελέσουν μια πληθωριστική δύναμη, αφού είναι υγιείς, έχουν χρόνο και πολύ χρήμα για να ξοδέψουν.
Ο χρυσός είναι ιστορικά ένα αντιστάθμισμα κινδύνου έναντι του πληθωρισμού. Είναι όμως επίσης κάτι στο οποίο στρέφονται οι επενδυτές όταν ανησυχούν για τη σταθερότητα του status quo. Θα εξασθενεί για δεκαετίες, μετά θα κάνει «ξέσπασμα» όταν ο κόσμος βρίσκεται σε ένα σημαντικό σημείο καμπής, όπως συμβαίνει τώρα.
Δεν είναι μυστικό πως η κοινή αντίληψη στην Ουάσιγκτον -που περίμενε τα αναδυόμενα κράτη να ευθυγραμμιστούν με τους κανόνες της ελεύθερης αγοράς που έγραψε η Δύση- και η μεταπολεμική Pax Americana έχουν τελειώσει.
Οι εμπορικές εντάσεις μεταξύ της Δύσης και της Κίνας αυξάνονται. Εν τω μεταξύ, η «οπλοποίηση» του δολαρίου μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία έχει επιταχύνει τις κινήσεις σε πολλές χώρες, κυρίως στην Κίνα, για πώληση αμερικανικών κρατικών αξιογράφων και για αγορά χρυσού ως αντιστάθμισμα κινδύνου έναντι της αμερικανικής χρηματοπιστωτικής ισχύος. Είναι εύκολο να φανταστεί κανείς πως η κλιμάκωση της έντασης στη Μέση Ανατολή αυτό το Σαββατοκύριακο θα ενισχύσει ακόμα περισσότερο τον χρυσό.
Αυτή η μετατόπιση του εκκρεμούς έχει κάνει πολλούς αναλυτές να προβλέπουν μια τεράστια άνοδο του χρυσού. Ο Philippe Gijsels, chief strategist της BNP Paribas Fortis, και ο συνάδελφός του επικεφαλής οικονομολόγος Koen De Leus -συγγραφείς του βιβλίου «The New World Economy in 5 Trends»- προβλέπουν πως ο χρυσός θα αυξηθεί από την τρέχουσα τιμή των περίπου 2.374 δολαρίων η ουγκιά στις 4.000 δολάρια στο «όχι και τόσο μακρινό μέλλον». Όπως σημειώνει ο Gijsels, «δεν είναι μόνο ζήτημα επιτοκίων. Οι άνθρωποι αντισταθμίζουν τον κίνδυνο απέναντι σε ένα νέο κόσμο».
Με ενδιαφέρον είδα ένα tweet την περασμένη εβδομάδα από τον οικονομολόγο Brad Setser, που σημείωνε ότι τα αμερικανικά χρηματοπιστωτικά στοιχεία που κατέχει η Κίνα ως ποσοστό του ΑΕΠ της έχουν επιστρέψει στο επίπεδο που ήταν όταν η χώρα εντάχθηκε στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου το 2001. Φυσικά, δεν πήγαν όλα αυτά σε χρυσό (πολλά από αυτά βγήκαν από τα συναλλαγματικά αποθέματα και τοποθετήθηκαν στις δικές της ταλαιπωρημένες τράπεζες). Αλλά αυτό δείχνει ότι ο κόσμος αλλάζει.
Όπως σημειώνεται σε πρόσφατη έκθεση της Currency Research Associates, «αγοράζοντας χρυσό και πουλώντας κρατικά ομόλογα, η Κίνα αντικατοπτρίζει τον τρόπο με τον οποίο οι κεντρικές τράπεζες της Ευρώπης άρχισαν να εξαργυρώνουν δολάρια για χρυσό στα τέλη της δεκαετίας του 1960, καθώς το σύστημα του Bretton Woods άρχισε να διαλύεται».
Πράγματι, αυτή ήταν η αρχή της τελευταίας μακράς, διαρκούς ανόδου του χρυσού, μεταξύ του 1968 και του 1982, όταν αυξήθηκε περισσότερο έναντι τόσο του Dow όσο και του δολαρίου. Υπάρχουν και άλλοι τρόποι με τους οποίους εκείνη η περίοδος αντανακλάται στη σημερινή. Το 1971, όταν ο τότε πρόεδρος Ρίτσαρντ Νίξον έβγαλε τις ΗΠΑ από τον κανόνα του χρυσού, επέβαλε επίσης δασμό 10% στις εισαγωγές. Αυτό ήταν ένα είδος ανεπίσημης υποτίμησης του δολαρίου, για να προστατεύσει τα αμερικανικά προϊόντα από τις διακυμάνσεις της συναλλαγματικής ισοτιμίας.
Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει, φυσικά, προτείνει έναν οριζόντιο δασμό 10% για τις εισαγωγές, εάν εκλεγεί για δεύτερη προεδρική θητεία. Έχει επίσης καταγγείλει τον τρόπο με τον οποίο ένα ισχυρό δολάριο τιμωρεί τους Αμερικανούς παραγωγούς στο εξωτερικό.
Αλλά το πρόσφατο ταξίδι της υπουργού Οικονομικών Τζάνετ Γέλεν στο Πεκίνο για να διαμαρτυρηθεί για το κινεζικό ντάμπινγκ υπογραμμίζει το γεγονός ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν ανησυχεί εξίσου για τις αμερικανικές βιομηχανίες και τους εργαζόμενους. Δεν θα με εξέπληττε να δω κάποια υποτίμηση του δολαρίου, ανεξάρτητα από το ποιος θα κερδίσει τον Λευκό Οίκο. Αυτό, επίσης, θα ήταν καλό για τον χρυσό, ο οποίος τείνει να ανεβαίνει, όταν το δολάριο αποδυναμώνεται.
Ο τελευταίος λόγος για να είναι κανείς αισιόδοξος για τον χρυσό είναι η εικόνα για το χρέος και το έλλειμμα των ΗΠΑ, το οποίο γίνεται γρήγορα μη βιώσιμο. Οι πιο πρόσφατες προβλέψεις του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κογκρέσου τοποθετούν το χρέος των ΗΠΑ στο 99% του ΑΕΠ μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους και το έχουν σε τροχιά να φτάσει το 172% μέχρι το 2054.
Αν συμβεί αυτό, το αποτέλεσμα θα είναι νομισματοποίηση, πληθωρισμός, χρηματοπιστωτική καταστολή και μια περίοδος ακραίου χάους στη νομισματική πολιτική και τις αγορές. Κακό για τον κόσμο, καλό για τον χρυσό.
Υπάρχει ελπίδα για ένα διαφορετικό αποτέλεσμα; Θα μπορούσε κανείς να φανταστεί τον πληθωρισμό να κατατρώει μέρος του χρέους. Αλλά τα υψηλότερα επίπεδα του πληθωρισμού για πιο μεγάλο χρονικό διάστημα θα δημιουργούσαν μια ακόμα περισσότερο μη βιώσιμη δημοσιονομικά θέση, δεδομένου ότι οι τιμές των περιουσιακών στοιχείων και ως εκ τούτου τα φορολογικά έσοδα πιθανότατα θα έπεφταν.
Ο «ταύρος» του χρυσού Λουκ Γκρόμεν, που γράφει το επενδυτικό newsletter με τίτλο «The Forest for the Trees», υποστηρίζει πως αφού το μόνο πράγμα που μπορεί να περικοπεί από τον αμερικανικό προϋπολογισμό είναι οι καταβολές τόκων (οι περικοπές στα δικαιώματα πρόνοιας και στις αμυντικές δαπάνες δεν είναι πολιτικά βιώσιμες), η Fed θα αναγκαστεί τελικά να αλλάξει κατεύθυνση και να μειώσει τα επιτόκια, ώστε οι ΗΠΑ να αποφύγουν το σπιράλ θανάτου του χρέους.
Ωστόσο, περισσότερο εύκολο χρήμα θα ήταν αναμφίβολα καλό για τον χρυσό. Σε αυτή την παράξενη στιγμή των αλλαγών οικονομικού και πολιτικού παραδείγματος, φαίνεται ότι τα περισσότερα πράγματα είναι θετικά για τον χρυσό.