Στην ετήσια συνάντηση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός πριν από δύο εβδομάδες, ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι υποστήριξε ότι «αν νομίζει κανείς ότι αυτό αφορά μόνο εμάς, ότι αυτό αφορά μόνο την Ουκρανία, κάνει θεμελιωδώς λάθος». Σε ένα δείπνο στο οποίο συμμετείχα, ο Ντμίτρο Κουλέμπα, υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας, ρώτησε: «Η Δύση εξακολουθεί να πιστεύει στον εαυτό της;».
Τόσο ο ισχυρισμός όσο και η ερώτηση ήταν εύστοχα. Αυτό που συμβαίνει στην Ουκρανία αμφισβητεί τις δυτικές αξίες και τα δυτικά συμφέροντα. Αμφισβητεί τις δικές μας αξίες, επειδή η Ουκρανία έχει αποδείξει με τους πόρους της, το αίμα της και τη θέλησή της, την επιθυμία να είναι μια ελεύθερη, ανεξάρτητη και δημοκρατική χώρα.
Αμφισβητεί τα συμφέροντά μας, διότι θα μπορούσε, αν ήταν ανεξάρτητη, να αποτελέσει προπύργιο κατά της Ρωσίας. Δεδομένου ότι η Ρωσία του Πούτιν είναι η πιο επικίνδυνη ρεβανσιστική δύναμη στην ήπειρο μετά τη Γερμανία του Χίτλερ, η Ευρώπη φαίνεται βέβαιο ότι θα το χρειαστεί.
Επιπλέον, δεδομένης της μετασοβιετικής ιστορίας της διαφθοράς και της διαίρεσης και του σχετικού μεγέθους των δύο χωρών, αυτό που έχει πετύχει η Ουκρανία είναι εκπληκτικό. Ένα νέο έθνος γεννιέται μέσα από τη φωτιά.
Πολλοί, κυρίως ο Βλαντίμιρ Πούτιν και οι φίλοι του, πίστευαν ότι η Ουκρανία θα κατέρρεε μέσα σε λίγες ημέρες. Στην πραγματικότητα, η Ρωσία έχει σημειώσει μικρή στρατιωτική πρόοδο από τον Μάρτιο του 2022. Και πάλι, παρά την απώλεια εδαφών, την απώλεια ανθρώπινου δυναμικού, μέσω της μετανάστευσης, της επιστράτευσης, των τραυματισμών και των θανάτων, και το υλικό κόστος της διεξαγωγής αυτού του πολέμου, η οικονομία τα πηγαίνει αξιοσημείωτα καλά. Αυτό επίσης μπορεί να συνεχιστεί, υπό την προϋπόθεση ότι θα υπάρξει η βοήθεια που χρειάζεται απεγνωσμένα η Ουκρανία.
Στα τέλη Μαρτίου 2023, το ΔΝΤ ενέκρινε ένα πρόγραμμα (EFF) ύψους 15,6 δισ. δολαρίων ως μέρος ενός πακέτου στήριξης ύψους 115 δισ. δολαρίων. Αυτό περιελάμβανε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις με στόχο την προετοιμασία της χώρας για ένταξη στην ΕΕ. Στις 11 Δεκεμβρίου 2023, το διοικητικό συμβούλιο του ΔΝΤ δήλωσε ότι «οι αρχές σημείωσαν μεγάλη πρόοδο ως προς τις δεσμεύσεις τους στο πλαίσιο του EFF υπό δύσκολες συνθήκες, εκπληρώνοντας όλα τα εφαρμοστέα ποσοτικά κριτήρια επιδόσεων έως το τέλος Ιουνίου και τους ενδεικτικούς στόχους έως το τέλος Σεπτεμβρίου και την πλειονότητα των διαρθρωτικών κριτηρίων αναφοράς έως το τέλος Οκτωβρίου».
Δεν ήταν λιγότερο αξιοσημείωτες οι οικονομικές επιδόσεις. Όταν συμφωνήθηκε το EFF τον περασμένο Μάρτιο, το Ταμείο προέβλεπε αύξηση του ΑΕΠ μεταξύ μείον 3 και συν 1 τοις εκατό το 2023. Σήμερα αναμένει ότι θα είναι κοντά στο 5%. Υπήρξε τεράστια ζημιά το 2022, με πτώση του ΑΕΠ κατά 29%. Αλλά το 2023, παρά ταύτα, η οικονομία σταθεροποιήθηκε. Ομοίως, παρά τα όσα συμβαίνουν, το ίδιο έγινε και στο πεδίο της μάχης. Η Ουκρανία δεν πέτυχε την πρόοδο που ήλπιζε. Αλλά και η Ρωσία δεν σημείωσε καμία πρόοδο και συνεχίζει να υφίσταται βαριές απώλειες σε άνδρες και οπλισμό.
Ωστόσο, παρ' όλα τα πολεμικά της επιτεύγματα, η Ουκρανία μπορεί να αντέξει μόνο αν λάβει την ολόψυχη και έγκαιρη υποστήριξη των δυτικών δυνάμεων. Το Κέντρο Οικονομικής Στρατηγικής στην Ουκρανία σημειώνει ότι «περίπου το ήμισυ του κρατικού προϋπολογισμού δαπανάται για την άμυνα». Εάν η Δύση επιθυμεί να αποτρέψει την κατάρρευση της Ουκρανίας ή τους κινδύνους ενός πολέμου επ' αόριστον, πρέπει να της παράσχει τους πόρους που χρειάζεται.
Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών της Ουκρανίας, η εξωτερική χρηματοδότηση πέρυσι ήταν 42,5 δισ. δολάρια. Οι φετινές ανάγκες μειώθηκαν στα 37,3 δισ. δολάρια. Ο κίνδυνος είναι ότι ενώ πέρυσι η ροή της χρηματοδότησης ήταν άμεση και επαρκής, φέτος αυτό φαίνεται ότι δεν θα ισχύει. Η ΕΕ πρέπει να συμφωνήσει το πρόγραμμα των 50 δισ. ευρώ αυτή την εβδομάδα. Εάν δεν το πράξει, η ουκρανική κυβέρνηση μπορεί να αναγκαστεί να τυπώσει χρήμα, να προχωρήσει σε επικίνδυνο βραχυπρόθεσμο δανεισμό ή να περικόψει ζωτικής σημασίας δαπάνες.
Ενώ δεν φαίνεται να υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να μην υλοποιήσει η ΕΕ τις δεσμεύσεις της, παρά την άθλια αντίθεση του Βίκτορ Όρμπαν, δεν ισχύει το ίδιο για τις ΗΠΑ. Όπως υποστηρίζει η Αν Άπλμπαουμ στο The Atlantic, υπάρχει κίνδυνος το Κογκρέσο να εγκαταλείψει την Ουκρανία. Κάποιοι Ρεπουμπλικάνοι, όπως φαίνεται, προτιμούν πραγματικά τη Ρωσία του Πούτιν από την Ουκρανία του Ζελένσκι. Άλλοι επιθυμούν να ευθυγραμμιστούν με την εγωιστική επιθυμία του Ντόναλντ Τραμπ να αποτρέψει μια συμφωνία που θα μπορούσε να βελτιώσει την κρίση στα νότια σύνορα. Αυτό θα ήταν ιδιαίτερα σοβαρό για την προμήθεια όπλων που μόνο οι ΗΠΑ μπορούν να δώσουν.
Εν ολίγοις, παρακολουθούμε αυτό που έχει επικρατήσει να αποκαλείται «κόπωση με την Ουκρανία». Ωστόσο, τα επιχειρήματα για να σταματήσει η Ρωσία να καταστρέφει την Ουκρανία δεν έχουν μειωθεί σε καμία περίπτωση. Αντιθέτως, η συμπεριφορά και η ρητορική της ρωσικής κυβέρνησης έχουν, αν μη τι άλλο, χειροτερέψει.
Η επέκταση του ολοκληρωτικού ελέγχου στις κατεχόμενες περιοχές της Ουκρανίας είναι τρομακτική. Πρόκειται για μια προσπάθεια εξάλειψης των προσδοκιών και της ταυτότητας ενός λαού. Ο πρώην πρόεδρος της Ρωσίας Ντμίτρι Μεντβέντεφ απειλεί με αιώνιο πόλεμο μέχρι η Ρωσία να πάρει την Ουκρανία. Και τι μπορεί να θέλει η Ρωσία στη συνέχεια; Τη Βαλτική; Την Ανατολική Ευρώπη; Και τι μπορεί να θέλει η Κίνα αν δει μια τέτοια κατάρρευση της δυτικής βούλησης;
Επιπλέον, η βοήθεια προς την Ουκρανία είναι επίσης φθηνή. Δεν κινδυνεύουν δυτικοί στρατιώτες. Τα ποσά που θα συμφωνηθούν φέτος ανέρχονται σε λιγότερο από το 0,25% του συνολικού ΑΕΠ της ΕΕ, του Ηνωμένου Βασιλείου και των ΗΠΑ. Το επιχείρημα ότι αυτό είναι δυσβάσταχτο, είναι γελοίο. Όπως σημείωσα στις 28 Φεβρουαρίου 2023, τα ποσά αυτά επισκιάζονται από εκείνα που δαπανήθηκαν για ενεργειακές επιδοτήσεις στην Ευρώπη και για παλαιότερους πολέμους των ΗΠΑ.
Προσωπικά, βρίσκω απολύτως πειστικά τα επιχειρήματα του Ρόμπερτ Ζέλικ (και άλλων) ότι τα παγωμένα ρωσικά αποθέματα μπορούν και πρέπει να χρησιμοποιηθούν προς όφελος της χώρας που ο Πούτιν προσπαθεί να καταστρέψει. Αυτό φαίνεται απολύτως δίκαιο. Αλλά ακόμη και χωρίς αυτό, η παροχή στην Ουκρανία των πόρων και των εξοπλισμών που χρειάζεται είναι μια αξιοσημείωτη ευκαιρία, σε σύγκριση με το ηθικό και υλικό κόστος μιας αδύναμης και απερίσκεπτης εγκατάλειψης.
Στο τέλος, φυσικά, πρέπει να υπάρξει ειρήνη. Αλλά πρέπει να είναι έντιμη ειρήνη. Αυτή θα έρθει μόνο αν η Ρωσία συνειδητοποιήσει ότι αυτή τη φορά δεν θα επιτραπεί στη δύναμη να έχει δίκιο. Η Δύση έχει τους πόρους για να το διασφαλίσει αυτό. Το ερώτημα, όπως ρώτησε ο υπουργός, είναι αν πιστεύει αρκετά στον εαυτό της για να δείξει τη βούληση.
Αν όχι, το τίμημα θα μπορούσε να αποδειχθεί πέραν υπολογισμού.