To short selling είχε πάντα ένα πρόβλημα εικόνας. Η επενδυτική στρατηγική - η οποία περιλαμβάνει τον δανεισμό ενός περιουσιακού στοιχείου και την πώλησή του, αναμένοντας την πτώση της τιμής και στη συνέχεια την αγορά και την επιστροφή του - συνδέεται συχνά με ανάλγητους τραπεζίτες που κερδίζουν από την ατυχία των άλλων.
Η χολιγουντιανή ταινία του 2015 «The Big Short», η οποία καταγράφει τα δισεκατομμύρια που συγκέντρωσαν ορισμένοι traders στοιχηματίζοντας κατά της αμερικανικής αγοράς ακινήτων στην πορεία προς την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, έκανε την πρακτική αυτή ευρύτερα γνωστή.
Παράλληλα με τους ηθικούς ενδοιασμούς, οι επικριτές υποστηρίζουν ότι το «σορτάρισμα» υποδαυλίζει τον πανικό, προκαλεί καταρρεύσεις στις τιμές των μετοχών και τιμωρεί τους μικρούς επενδυτές. Οι αρχές έχουν απαντήσει συχνά με την απαγόρευση της πρακτικής - η τελευταία προσπάθεια προέρχεται από τη Νότια Κορέα.
Αυτόν τον μήνα, η Επιτροπή Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών (FSC) στη Σεούλ απαγόρευσε τις ανοικτές πωλήσεις εισηγμένων μετοχών μέχρι τον Ιούνιο του 2024. Οι σκεπτικιστές υπονοούν ότι πρόκειται για μια πολιτική προσπάθεια να ικανοποιηθούν οι τοπικοί μικροεπενδυτές - οι οποίοι έχουν καταστεί κυρίαρχη δύναμη στη χρηματιστηριακή αγορά - και να παρουσιαστούν οι traders ως ο «μπαμπούλας» για τις χαμηλές τιμές ενόψει των εκλογών του Απριλίου.
Η FSC λέει ότι στην πραγματικότητα προσπαθεί να ξεριζώσει τις πιο εξωφρενικές μορφές ανοικτών πωλήσεων. Όποιοι και αν είναι οι λόγοι, τα επιχειρήματα που προβάλλουν οι πολέμιοι του short selling σπάνια ευσταθούν. Αυτή η στρατηγική trading μετοχών αποτελεί βασικό μέρος μιας υγιούς και διαφανούς ελεύθερης αγοράς. Η απαγόρευσή της δεν είναι μόνο επιβλαβής, αλλά και αναποτελεσματική.
Πρώτον, οι ανοικτές πωλήσεις διευκολύνουν την αποκάλυψη των τιμών. Καθώς οι short sellers είναι εκτεθειμένοι σε δυνητικά μεγάλες απώλειες εάν οι τιμές δεν μειωθούν, οι συναλλαγές τους συχνά υποστηρίζονται από εντατική έρευνα. Και, ασκώντας καθοδική πίεση στις τιμές, η πρακτική αυτή συμβάλλει στην επαναφορά των μετοχών με υπεραπόδοση σε μια πιο δίκαιη αποτίμηση. Η ευκαιρία αρμπιτράζ παρέχει επίσης ένα οικονομικό κίνητρο για να εμβαθύνει κανείς στα οικονομικά των εταιρειών. Ο Jim Chanos - ο οποίος αποφάσισε πρόσφατα να κλείσει το hedge fund του, επικαλούμενος πιέσεις στο επιχειρηματικό μοντέλο των short λόγω των ανοδικών αγορών - τσέπωσε εκατομμύρια αφού εντόπισε οικονομικές ασυνέπειες τόσο στην Enron, όσο και στη Wirecard πριν από τις χρεοκοπίες τους.
Δεύτερον, υποστηρίζει τη ρευστότητα και τη διαχείριση κινδύνων. Κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης, πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, θέσπισαν απαγορεύσεις στις ανοικτές πωλήσεις λόγω ανησυχιών ότι θα επιδείνωναν τις ήδη πτωτικές αγορές. Έρευνα της Fed της Νέας Υόρκης διαπίστωσε ότι η απαγόρευση δεν απέτρεψε την πτώση των τιμών των μετοχών. Οδήγησε επίσης σε χαμηλότερη ρευστότητα και υψηλότερο κόστος συναλλαγών. Μια μελέτη για τις απαγορεύσεις σε έξι ευρωπαϊκές χώρες τον Μάρτιο του 2020 είχε παρόμοια ευρήματα, σημειώνοντας ότι οι μικρότερες χρηματιστηριακές αγορές και επιχειρήσεις υπέφεραν περισσότερο.
Τρίτον, οι απλοί επενδυτές είναι πιθανό να είναι σε χειρότερη θέση χωρίς τους short sellers. Η άρση των περιορισμών στο «σορτάρισμα» έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τον κίνδυνο κατάρρευσης της αγοράς, βελτιώνοντας την αποτελεσματικότητα των επιχειρηματικών επενδύσεων και παρέχοντας πολύτιμες πληροφορίες. Πράγματι, οι συναλλαγές λειτουργούν ως σημαντικός έλεγχος της αισιοδοξίας της αγοράς, η οποία έχει την τάση να μετατρέπεται σε φούσκα. Η έρευνα της βρετανικής Αρχής Χρηματοοικονομικής Συμπεριφοράς υποδηλώνει επίσης ότι τα οφέλη του ενεργητικού trading σε ολόκληρη την αγορά θα μπορούσαν να αμβλυνθούν εάν ο λιγότερο δαπανηρός κλάδος της παθητικής διαχείρισης αμοιβαίων κεφαλαίων αυξηθεί δυσανάλογα.
Υπάρχουν, ωστόσο, κακόβουλες μορφές της πρακτικής αυτής. Οι στρατηγικές «short-and-distort» περιλαμβάνουν το «σορτάρισμα» μιας μετοχής και στη συνέχεια τη διάδοση ψευδών πληροφοριών. Αυτό είναι ήδη παράνομο, αλλά οι αρχές πρέπει να διασφαλίσουν ότι μπορούν να εντοπίζουν και να αντιδρούν στις περιπτώσεις αυτές ακόμη πιο γρήγορα, δεδομένου ότι οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης συμβάλλουν στην ενίσχυση αυτών των επιθέσεων. Το «naked shorting» - ή η πώληση μετοχών χωρίς να τις δανειστεί κανείς ή να κανονίσει να τις δανειστεί - είναι επίσης ορθώς απαγορευμένο σε πολλές δικαιοδοσίες, καθώς αυξάνει τον κίνδυνο μη διακανονισμένων συναλλαγών.
Η FSC της Νότιας Κορέας ισχυρίζεται ότι η απαγόρευσή της αποσκοπεί στην αντιμετώπιση του naked short selling. Αλλά οι συμμετέχοντες στην αγορά αμφισβητούν ότι η πρακτική αυτή είναι διαδεδομένη ή ακόμη και κερδοφόρα. Όπως και να έχει, δεδομένου του αναπόσπαστου ρόλου των ανοικτών πωλήσεων για την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα των χρηματοπιστωτικών αγορών, η απαγόρευση της Νότιας Κορέας υπονομεύει μόνο τη μακροχρόνια φιλοδοξία της να αναβαθμιστεί σε καθεστώς ανεπτυγμένης αγοράς από τους κορυφαίους παρόχους δεικτών.
Σε υποτονικές ή πτωτικές αγορές, οι σορτάκηδες είναι συνήθως αποδιοπομπαίοι τράγοι. Αλλά οι αρχές και το κοινό πρέπει να θυμούνται ότι τα φαινόμενα μπορεί να απατούν.