«Ο πλανήτης Γη είναι αρκετά μεγάλος για να πετύχουν οι δύο χώρες», δήλωσε ο πρόεδρος της Κίνας Σι Τζινπίνγκ, στη συνάντησή του με τον Αμερικανό ομόλογό του Τζο Μπάιντεν στο Σαν Φρανσίσκο. Ήταν ένα από τα πολλά αισιόδοξα μηνύματα μεταξύ των ηγετών των ΗΠΑ και της Κίνας, καθώς έκαναν την πιο ξεκάθαρη προσπάθειά τους να σταθεροποιήσουν τις σχέσεις τους από τότε που ξέσπασε ο άγριος εμπορικός πόλεμος το 2018. Αν και παραμένει διστακτική, οι ενδείξεις είναι ότι οι δύο άνδρες πέτυχαν τουλάχιστον τις απαρχές μιας «επανεκκίνησης» στις σχέσεις που έχουν κατρακυλήσει στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 40 ετών.
Οι περισσότερες από τέσσερις ώρες συνομιλιών κατέληξαν σε ορισμένες βασικές συμφωνίες. Η πιο σημαντική ήταν η δέσμευση της Κίνας να ανοίξει εκ νέου τους διαύλους επικοινωνίας μεταξύ στρατιωτικών που έκλεισε μετά την επίσκεψη της τότε προέδρου της αμερικανικής Βουλής των Αντιπροσώπων Νάνσι Πελόζι στην Ταϊβάν τον Αύγουστο του 2022. Το Πεκίνο δήλωσε ότι θα περιορίσει την εξαγωγή χημικών ουσιών που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή φαιντανύλης, του ισχυρού συνθετικού οπιοειδούς που έχει συνδεθεί με εκατοντάδες χιλιάδες θανάτους στις ΗΠΑ.
Υπήρχαν επίσης ενδείξεις για προσπάθειες μείωσης των εντάσεων σχετικά με την Ταϊβάν. Ο Σι λέγεται ότι εξέφρασε κάποια «αγανάκτηση» για τις υποδείξεις Αμερικανών αξιωματούχων ότι η Κίνα θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει στρατιωτική δράση ήδη από το 2027 για να επανενώσει το αυτοδιοικούμενο νησί με την ηπειρωτική χώρα - και πως είπε ότι δεν υπάρχουν τέτοια σχέδια. Ενώ οι Κινέζοι αξιωματούχοι αναστατώθηκαν από τις δηλώσεις του Μπάιντεν ότι θα διέταζε τον αμερικανικό στρατό να υπερασπιστεί την Ταϊβάν από μια κινεζική επίθεση, ο Αμερικανός πρόεδρος απέφυγε επιδεικτικά τις ερωτήσεις μετά τη συνάντηση σχετικά με το αν εμμένει στις δηλώσεις αυτές.
Η αναφορά του Αμερικανού προέδρου σε συνέντευξη Τύπου στον Σι ως «δικτάτορα» ανέδειξε το βάθος της δυσπιστίας μεταξύ των δύο πλευρών - και τους κινδύνους ότι η πρόοδος θα μπορούσε ακόμη να διαλυθεί. Προς το παρόν, ωστόσο, και οι δύο χώρες έχουν επιτακτικούς λόγους να προσπαθήσουν να θέσουν τις σχέσεις σε πιο στέρεες βάσεις.
Για τις ΗΠΑ, η σταθεροποίηση των σχέσεων με το Πεκίνο γίνεται όλο και πιο επιθυμητή καθώς η Ουάσινγκτον βρίσκεται αντιμέτωπη με πολέμους τόσο στην Ουκρανία όσο και στη Μέση Ανατολή. Η ανησυχία ότι η σύρραξη Ισραήλ-Γάζας θα μπορούσε να κλιμακωθεί σε μια ευρύτερη περιφερειακή πυρκαγιά έχει οδηγήσει τους αξιωματούχους των ΗΠΑ να βλέπουν την Κίνα ως μια πιθανή μετριοπαθή επιρροή σε βασικούς περιφερειακούς παράγοντες, κυρίως στο Ιράν.
Εκτός από την επιδείνωση της γεωπολιτικής κατάστασης, η Κίνα έχει αναστατωθεί από τα αυξανόμενα οικονομικά προβλήματα στο εσωτερικό της, συμπεριλαμβανομένης της επιβράδυνσης της ανάπτυξης, του χρέους των τοπικών κυβερνήσεων, της παραπαίουσας αγοράς ακινήτων και της πρώτης πτώσης φέτος των άμεσων ξένων επενδύσεων εδώ και 25 χρόνια. Το Πεκίνο έχει πεισθεί ότι πρέπει να φλερτάρει τις ξένες επιχειρηματικές κοινότητες πιο επιμελώς. Η επίσκεψη του Σι περιελάμβανε μια έκκληση προς ένα επιχειρηματικό ακροατήριο 300 ατόμων στις ΗΠΑ, εκθειάζοντας τις ευκαιρίες της κινεζικής αγοράς.
Οι σχέσεις δεν πρόκειται να βελτιωθούν από τη μια μέρα στην άλλη. Η αναζωπύρωση των δυτικών επενδύσεων στην Κίνα είναι απίθανη αν το Πεκίνο συνεχίσει να προβαίνει σε ενέργειες που θεωρούνται μη φιλικές, όπως οι επιδρομές σε αμερικανικές εταιρείες συμβούλων. Αμερικανοί αξιωματούχοι θα παρακολουθούν στενά για να δουν αν η Κίνα θα τηρήσει ενεργά τη δέσμευσή της να περιορίσει το εμπόριο πρόδρομων ουσιών της φαιντανύλης. Η επιστροφή της στρατιωτικής επικοινωνίας μεταξύ των δύο πλευρών είναι μόνο ένα πρώτο βήμα για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης, αν και επιτρέπει ένα ελάχιστο επίπεδο αποφυγής συγκρούσεων.
Υπάρχουν ευκαιρίες να αξιοποιηθεί η πρόοδος αυτής της εβδομάδας με περαιτέρω προσπάθειες συνεργασίας για το κλίμα κατά την προσεχή διάσκεψη COP28 και για τον περιορισμό των περιφερειακών συγκρούσεων. Περαιτέρω αναζωπυρώσεις, όπως η διπλωματική θύελλα για το κινεζικό «κατασκοπευτικό» αερόστατο πάνω από τις ΗΠΑ που εκτροχίασε την αναμενόμενη επαναφορά νωρίτερα φέτος, μπορεί να είναι αναπόφευκτες.
Ωστόσο, η συνάντηση Μπάιντεν-Σι παρείχε ενθαρρυντικά σημάδια ότι και οι δύο πλευρές προσπαθούν να διαχειριστούν τις σχέσεις παρά την εμβάθυνση της στρατηγικής τους αντιπαλότητας. Αν θέλουν να αποφύγουν την ενδεχόμενη σύγκρουση, αυτή είναι η μόνη επιλογή που έχουν.