Η έλλειψη συναίνεσης εντός του γαλλογερμανικού άξονα ο οποίος βρίσκεται στο επίκεντρο της λήψης αποφάσεων στην ΕΕ προκαλεί καθυστερήσεις σε πολλά ζητήματα - από τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας έως τους κανόνες που επιβλέπουν τους εθνικούς προϋπολογισμούς.
Το διαπραγματευτικό αδιέξοδο σε διάφορα θέματα υψηλής προτεραιότητας και χρονικής ευαισθησίας έχει τρομάξει τις Βρυξέλλες και άλλες πρωτεύουσες της ΕΕ, όπως δήλωσαν αξιωματούχοι περισσοτέρων από δέκα κρατών στους Financial Times, και αποκάλυψε τη δυσκολία στη λήψη αποφάσεων χωρίς την ευθυγράμμιση μεταξύ Παρισιού και Βερολίνου.
Η έλλειψη προσωπικής χημείας μεταξύ του Γερμανού καγκελάριου Όλαφ Σολτς και του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν δεν βοηθά. «Απλώς δεν φαίνεται να τα πηγαίνουν καλά», δήλωσε ένα άτομο που ήταν παρόν στις πρόσφατες συζητήσεις μεταξύ των δύο ηγετών. «Και αυτό είναι το επίκεντρο της υπόθεσης».
Τα προβλήματα πηγάζουν τόσο από τις σημαντικές πολιτικές διαφωνίες μεταξύ Παρισιού και Βερολίνου όσο και από τον εύθραυστο χαρακτήρα της κυβέρνησης συνασπισμού στη Γερμανία, ο οποίος έχει καταστήσει δυσκολότερο για τον Σολτς να καθορίσει μια σαφή κατεύθυνση σε θέματα όπως η ενέργεια.
Οι εντάσεις κυριαρχούν εδώ και περισσότερο από ένα χρόνο.
«Ο Σολτς και ο Μακρόν αντιμετωπίζουν αμφότεροι σημαντικές εσωτερικές προκλήσεις, η χημεία τους δεν είναι καλή και οι διμερείς θεσμικοί και ανώτεροι επίσημοι δεσμοί είναι επίσης αρκετά τεταμένοι», δήλωσε ο Mujtaba Rahman, διευθύνων σύμβουλος Ευρώπης της εταιρείας συμβούλων κινδύνου Eurasia Group. «Αυτό έχει επιδεινώσει την ικανότητά τους να παίξουν όμορφα στην ΕΕ».
Οι δύο ηγέτες θα συναντηθούν αρκετές φορές τον Οκτώβριο, μεταξύ άλλων σε μια σύνοδο κορυφής στην Ισπανία αργότερα αυτή την εβδομάδα και σε μια ετήσια διμερή διάσκεψη που συγκεντρώνει όλους τους υπουργούς τους στη Γερμανία την επόμενη εβδομάδα. Η ατζέντα επικεντρώνεται στην τεχνολογική πολιτική και την τεχνητή νοημοσύνη, αλλά οι αξιωματούχοι ελπίζουν να σημειωθεί πρόοδος σε βασικά ζητήματα, ίσως με τη βοήθεια από ανεπίσημες αλληλεπιδράσεις, όπως η προγραμματισμένη κρουαζιέρα με πλοίο στο Αμβούργο.
Στις Βρυξέλλες, οι πολιτικές αποφάσεις που έχουν κολλήσει περιλαμβάνουν διαπραγματεύσεις σχετικά με το μέγεθος της αναπλήρωσης του εξαετούς κοινού προϋπολογισμού της ΕΕ, γνωστού ως Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου (ΠΔΠ) - το οποίο περιλαμβάνει κρίσιμη οικονομική στήριξη για την Ουκρανία - και μια επικαιροποιημένη έκδοση των κανόνων που διέπουν το ποσό που μπορούν να δανείζονται και να δαπανούν οι χώρες στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης.
Και τα δύο θέματα είχαν ανατεθεί στη Γαλλία και τη Γερμανία από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το εκτελεστικό όργανο του μπλοκ, προκειμένου να βρεθεί πρώτα μια κοινή θέση προτού το υπόλοιπο μπλοκ μπορέσει να ξεκινήσει εκ νέου τις διαπραγματεύσεις, δήλωσαν τρεις ανώτεροι αξιωματούχοι της ΕΕ.
«Οι δύο τους πρέπει απλώς να καθίσουν σε ένα δωμάτιο μαζί και να ξεκαθαρίσουν τα πράγματα», δήλωσε ένας από τους ανώτερους αξιωματούχους της ΕΕ. «Ελλείψει αυτού, είναι άσκοπο για τους υπόλοιπους να προσπαθούν να βρουν συναίνεση».
«Όχι, δεν λειτουργεί και ναι, είναι ανησυχητικό», δήλωσε ένας άλλος ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ. «Δεν μπορείς να πετύχεις πράγματα αν οι δύο τους δεν βλέπουν τη συνολική εικόνα».
Η αναπλήρωση του ΠΔΠ πρέπει να συμφωνηθεί έως το τέλος του έτους για να καλυφθούν οι ανάγκες του προϋπολογισμού της Ουκρανίας για το 2024, προθεσμία που έχει καταστεί ακόμη πιο επείγουσα λόγω της απόφασης των ΗΠΑ την περασμένη εβδομάδα να μην συμπεριλάβουν τη στήριξη του Κιέβου στο νέο νομοσχέδιο χρηματοδότησης. Το σύμφωνο σταθερότητας και ανάπτυξης θα τεθεί σε ισχύ τον Ιανουάριο, επικαιροποιημένο ή μη, αφού είχε ανασταλεί κατά τη διάρκεια της πανδημίας της Covid-19.
Μια πολυαναμενόμενη μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ έχει επίσης κολλήσει λόγω της διαμάχης του Παρισιού και του Βερολίνου για την πυρηνική ενέργεια, η οποία αποτελεί κεντρικό στοιχείο της ενεργειακής πολιτικής της Γαλλίας και την οποία η Γερμανία έχει εγκαταλείψει στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασής της.
Ο Μακρόν χαρακτήρισε την αντίθεση του συνασπισμού Σολτς στην πυρηνική ενέργεια ως «ιστορικό λάθος», δεδομένης της ανάγκης καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής.
Η Laurence Boone, υφυπουργός της Γαλλίας για την Ευρώπη, αμφισβήτησε την ιδέα ότι υπάρχει ρήξη μεταξύ Παρισιού και Βερολίνου, υποστηρίζοντας ότι μοιράζονται το «ίδιο όραμα για την Ευρώπη», συμπεριλαμβανομένης της ενίσχυσης της οικονομικής ανεξαρτησίας, της προώθησης της πράσινης μετάβασης και της διεύρυνσης του μπλοκ ώστε να συμπεριλάβει περισσότερες χώρες.
«Υπάρχουν όμως ορισμένα θέματα στα οποία η συναίνεση είναι πιο δύσκολο να βρεθεί, όπως στην ενέργεια ή στους νέους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ», παραδέχθηκε. «Είναι φυσιολογικό να υπάρχουν τριβές εδώ, καθώς πρόκειται για μεγάλα διαρθρωτικά ζητήματα που συνδέονται με την ανταγωνιστικότητα των οικονομιών μας. Αυτό δεν σημαίνει καθόλου ότι ο γαλλογερμανικός κινητήρας για την Ευρώπη έχει κατά κάποιον τρόπο καταρρεύσει».
Ένας άλλος Γάλλος αξιωματούχος σημείωσε επίσης ότι ο συνασπισμός του Σολτς, μια πρωτοφανής τρικομματική συμμαχία μεταξύ των Σοσιαλδημοκρατών του, του φιλελεύθερου FDP και των Πρασίνων, είχε επίσης συχνά δυσκολευτεί να επιτύχει συναίνεση και ότι, σε ορισμένα θέματα, υπήρχαν «γερμανογερμανικές διαφωνίες».
«Πρόκειται για μια δύσκολη δομή και αυτό έχει αναπόφευκτα αντίκτυπο στους φακέλους», δήλωσε το άτομο αυτό. «Πρέπει να αποδεχτούμε τις πολιτικές παραμέτρους που υπάρχουν στο Βερολίνο».
Η Γερμανία και η Γαλλία έχουν επίσης αρκετές διμερείς διαφωνίες πέραν των θεμάτων της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των καθυστερήσεων σε ένα κοινό πρόγραμμα αρμάτων μάχης και των αντίπαλων προσεγγίσεων για την ανάπτυξη συστημάτων αεράμυνας.
Ωστόσο, ορισμένοι αξιωματούχοι υποστήριξαν ότι, ενώ η επίτευξη συμφωνίας αποδεικνύεται δύσκολη αυτή τη στιγμή, οι δύο χώρες έχουν ιστορικό στο να βρίσκουν τρόπο να ξεπερνούν τα δύσκολα σημεία και να αναγνωρίζουν ότι χρειάζονται η μία την άλλη για να μπορούν να κατευθύνουν την ΕΕ.
«Το όλο νόημα της Ευρώπης είναι να βρεθεί ένας χώρος διαπραγμάτευσης, συμπεριλαμβανομένων των γαλλογερμανικών συγκρούσεων», δήλωσε ο Sven Giegold, υφυπουργός στο γερμανικό υπουργείο Οικονομίας, ο οποίος επέμεινε ότι οι σχέσεις σήμερα δεν ήταν χειρότερες από ό,τι τις προηγούμενες δεκαετίες.
Αναγνώρισε ότι μια νέα πτυχή των γαλλογερμανικών εντάσεων είναι ότι «τόσα πολλά επικεντρώνονται στην ενέργεια». Και «για την ενέργεια, φυσικά, υπάρχουν τώρα περισσότερες διαφωνίες απ' ό,τι στο παρελθόν - αυτό είναι αλήθεια».
Όμως, όπως υποστήριξε ο Giegold «ο κατάλογος των γαλλογερμανικών συγκρούσεων στην ευρωπαϊκή ιστορία είναι ατελείωτος και το σπουδαίο με την Ευρώπη είναι ότι, στο τέλος, συμφωνούμε».